Athina: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v Targat te tabela dhe athina eshte kryeqyteti i greise dhe jo i athines,
No edit summary
Rreshti 55: Rreshti 55:
|gjatësi =
|gjatësi =
}}
}}
'''Athinë''' është kryeqyteti i Greqisë. Prefektura e rajonit Atikës. E vendosur në Evropën Qendrore (Qendrore), Athina dhe një qendër të fuqishme ekonomike, kulturore dhe administrative të vendit. Ajo mori emrin e vet nga perëndesha Athena ishte mbrojtës. Athinë sot është një qytet modern dhe i famshëm, si në antikitet ishte një qytet-shtet i fuqishëm dhe një qendër e madhe e kulturës, është një qytet historik në Evropë. Ajo është e njohur në mbarë botën për monumentet e saj historike që kanë mbijetuar, edhe pse pjesërisht, me shekuj. Qyteti historik porti portin e Pireut.
'''Athina''' është kryeqyteti i [[Greqia|Greqisë]]. E vendosur në [[Evropa Qendrore|Evropën Qendrore]], Athina është një qendër të fuqishme ekonomike, kulturore dhe administrative të vendit. Ajo mori emrin e vet nga perëndesha Athena ishte perëndesha e luftës. Athinë sot është një qytet modern dhe i famshëm, si në antikitet ishte një qytet-shtet i fuqishëm dhe një qendër e madhe e kulturës, është një qytet historik në Evropë. Ajo është e njohur në mbarë botën për monumentet e saj historike që kanë mbijetuar, edhe pse pjesërisht, me shekuj.
Athina ishte qender e krahines se Atikes qe ndodhej ne Greqine E Mesme.Athina kishte reliev malor te pasur me argjend e mermer.
Athina ishte qender e krahines se Atikes qe ndodhej ne Greqine E Mesme. Athina kishte reliev malor te pasur me argjend e mermer.


== Gjeografia ==
== Gjeografia ==


=== Etimologjia e emrit ===
=== Etimologjia e emrit ===
Athina (''A Then'', ''E thena'', ''Eshte Thene'' = që u është thënë, premtuar) është emër me origjine pellazgo ilire<ref name="Aref M">Mathieu Aref, ''' ''Greqia (Mikenët=Pellazgët) ose zgjidhje e një enigme'' ''' (Grèce (Mycéniens=Pélasges) ou la solution d'une enigme), Plejad 2008, ISBN 978-99956-658-2-1 </ref> që vjen nga banoret e vjetër të qytetit që ata themeluan. Këtë emër ata ia dedikuan perëndisë Athina e cila në vetvete mbarte dije dhe mençuri. '''Akropoli''' i cili është simboli historik i Athines është i rrethuar nga muri i cili quhet ''pellazgion'' apo ''pelargikon'' <ref name="Aref M"/>. Një mur i njëjte persa i përket mënyrës se ndërtimit është gjetur edhe në veriun e Shqipërisë, në zonën e Tre fushave (Tropojës), dhe kjo tregon gjeografinë e popullsisë pellazgo ilire shume shekuj parë.
{{Pa referenca}}
{{Hulumtim vetjak}}
{{Vini Re!}}
Athina (A Then, E thena, Eshte Thene = Mencuria) është emër me origjine pellazgo ilire[Cito burimet] që vjen nga banoret e vjetër të qytetit që ata themeluan. Këtë emër ata ia dedikuan perëndisë Athina e cila në vetvete mbarte dije dhe mençuri. Akropoli i cili është simboli historik i Athines është i rrethuar nga muri i cili quhet pellazgion. Një mur i njëjte persa i përket mënyrës se ndërtimit është gjetur edhe në veriun e Shqipërisë, në zonën e Tre fushave (Tropojës), dhe kjo tregon gjeografinë e popullsisë pellazgo ilire shume shekuj me pare.


== Demografia ==
== Demografia ==


Në vitin 2001 bashkësia e Athinës kishte një popullsi zyrtare prej 745,514<ref name=pop>{{cite web |url=http://www.statistics.gr/Main_eng.asp |title=Population of Greece |work=General Secretariat Of National Statistical Service Of Greece |publisher=www.statistics.gr |accessdate=2 August 2007 |year=2001 |archiveurl=//web.archive.org/web/20070701001022/http://www.statistics.gr/Main_eng.asp |archivedate=1 July 2007}}</ref> me në popullsi prej 3.2 milion metropolitan<ref name=pop/> duke përfshirë edhe popullsinë periferike. Popullata aktuale e regjistruar në vitin 2011 është 3,753,783<ref name="statistics1">{{cite web |url=http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_01_F_GR.pdf |title=ΕΛΣΤΑΤ Απογραφη 2011 |publisher=www.statistics.gr |accessdate=22 August 2011}}</ref>
Bashkësia e Athinës ka një popullsi zyrtare prej 745,514 me në popullsi prej 3.2 milion metropolitan duke përfshirë edhe popullsinë periferike.Popullata aktuale,megjithatë, besohet të jetë më i lartë,sepse gjatë regjistrimit-marrjes të kryera një herë në çdo 10 vjet ,disa banorë të Athinës udhëtojnë mbrapa në vendlindjet e tyre,dhe regjistrohen si qytetarë lokal atje.Reflektuar këtë pasiguri në lidhje me shifrat e popullsisë, burime të ndryshme i referohen një popullsi prej rreth 5 milionë njerëz për në Athinë. Gjithashtu të pagjetur është një numër të pacaktuar të emigrantëve të paregjistruara, kryesisht me origjinë nga Shqipëria, vendet e tjera të Evropës Lindore dhe Pakistani,Pakistan.Ka disa 200.000 myslimanë që jetojnë në Athinë.Vendi i lashtë i qytetit është përqëndruar në kodër shkëmbore e Akropolit Në kohët e lashta në portin e Pireut ishte një qytet i ndarë, por ai tani është zhytur në Athinë më të madhe.Zgjerimin e shpejtë të qytetit të filluar ne vitet 1950 dhe 1960 vazhdon sot,për shkak të kalimit nga një bujqësore për një komb industrial.bujqësore për një komb industrial. 63 Zgjerimi tani është veçanërisht në drejtim të Lindjes së Mesme dhe të Veriut (një tendencë të lidhura shumë me Eleftherios] ri Venizelos Aeroporti Ndërkombëtar dhe Odos Attiki, të pa pagesë e cila përfshihet në Atikë. Nga ky proces Athina ka shumë ish-tokat e ngulfatur dhe fshatra në Atikë, dhe vazhdon ta bëjë këtë.Gjatë gjithë historisë së saj të gjatë, Athina ka përjetuar shumë nivele të ndryshme të popullsisë.Zona e Athinës urbane përbëhet nga 55 komuna, 48 të Prefekturës Athinës dhe 7 të Prefekturës kontinent Pireut Athinës dhe 7 të Prefekturës kontinent Pireut. Komunën e dytë më e madhe e zonës urbane, pas qytetit Athinë e duhur, është se i pire, me pas Peristeri dhe Kallithea. Ajo përfshin 412 km2 159 sq mi dhe ka një popullsi prej 3.130.841 (në 2001), që bën atë një nga zonat më të mëdha urbane në bashkimin evropian.


<!-- == Kultura == -->
== Kultura ==
===Qendra arkeologjike===
Qyteti është qendra botërore e kërkimeve arkeologjike. Ndryshe nga institucionet kombëtare, si Universiteti i Athinës, Shoqata Arkeologjike, disa muze arkeologjik, përfshirë Muzeun Kombëtar Arkeologjik, Muzeun Cycladic, Muzeun Epigrafike dhe Muzeun Bizantin, ashtu si edhe muzetë e Agorës, Akropolisit, Kerameikosit, dhe Muzeun Arkeologjik të Kerameikosit. Në këtë qytet ndodhen po ashtu edhe laboratory i [[Demokriti|Demokritit]] për arkaeometri.


===Turizmi===
<!-- == Historia == -->
Athina ka qenë destinacion i udhëtuesve që nga antikiteti. Gjatë dekadave të kaluara, infrastruktura e qytetit dhe pajisjet shoqërore janë përmirësuar, pjesërisht për shkak të ofertës së saj të suksesshme në fazën e [[Lojërat olimpike verore|Lojërave Olimpike Verore 2004]]. Qeveria greke, ndihmuar nga [[Bashkimi Evropian]], ka financuar projektet kryesore të infrastruktureë si Aeroportin Ndërkombëtar “Eleftherios Venizelos”, zgjerimin e sistemit të metors, dhe autostradën Attiki Odos.

Athina u votua si i treti qyteti në Evropë më i miri për tu vizituar në vitin 2015 nga Destinacionet më të Mira Evropviane. Ajo u votua nga më shumë se 240,000 njerëz.

== Edukimi ==
[[File:Attica 06-13 Athens 28 Academy of Athens.jpg|thumb|left|Nërtesa e Akademisë së Athinës]]
[[File:Attica 06-13 Athens 32 National Library.jpg|thumb|Brendësia e Bibliotekës Kombëtare të Greqisë]]
[[File:Propylea-athens.JPG|thumb|''Propylaea'', pjesë e "Triologjisë" së [[Theofil Hansen]], shërben si sallë ceremoniale dhe rektorat i Universitetit Kombëtar dhe Kaopodistrian të Athinës]]
I vendosur në Panepistimiou Street, kampusi i vjetër i [[Universiteti i Athinës|Universitetit të Athinës]], Biblioteka Kombëtare dhe Akademia e Athinës nga “Triologjia e Athinës” u ndërtuan në mes të shekullit të 19-të. Shumica e punimeve të universitetit janë zhvendosur në një kampus më të madh dhe më modern të vendosur në periferinë lindore të [[Zografou]]t. institucioni i dytë më i lartë i edukimit në qytet është Shkolla Politeknike e Athinës, në rrugën Patission. Ky ishte vendi ku më 17 nëntor 1973, më shumë se 13 studentë u vranë dhe qindar të lënduar brenda universitetit gjatë shembjes së ndërtesës,<ref>{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/25/newsid_2546000/2546297.stm |title=1973: Army deposes 'hated' Greek president |work=BBC News |accessdate=22 March 2009|date=25 November 1973}}</ref> kundër juntës ushtarake që sundoi kombin prej 21 prillit 1967 deri më 23 korrik 1974.

Universitetet tjera që gjenden në Athinë janë Universiteti i Ekonomisë dhe Biznesit, Universiteti Panteion, Universiteti i Agrikulturës dhe Universiteti Piraeus. Janë 11 vende të institucioneve të larta edukuese që gjenden në zonën metropolitare të Athinës, dhe në rend kronologjik janë: Shkolla e Arteve (1837), Universiteti Teknik Kombëtar i Athinës (1837), Universiteti Kombëtar dhe Kapodistrian i Athinës (1837), Universiteti i Agrikulturës (1920), Universiteti i Ekonomisë dhe Biznesit (1920), Universiteti Panterion i Shkencave Shoqërore dhe Politike (1983), Universiteti i Pieraeusit (1938), Instituti Teknologjiko-Edukues i Piraeusit (1976), Instituti Teknologjiko-Edukues i Athinës (1983), Universiteti Harokopio (1990), Shkolla Pedagogjike dhe Teknologjiko-Edukuese (2002). Ekzisojnë po ashtu disa kolegje privave. Shumica e tyre janë të akredituara ka një shtet apo universitet i thuaj si Kolegji Amerikan i Greqisë dhe Kampusi i Athinës i Universiteti të Indianapolisit.<ref>[http://www.thought.de/ Private Universities in Greece.]</ref>


== Shih edhe ==
== Shih edhe ==
* [[Greqia]]
* [[Greqia]]

== Referencat ==
{{reflist}}


== Lidhje të jashtme ==
== Lidhje të jashtme ==
Rreshti 81: Rreshti 94:
{{Kryeqytetet e Evropës}}
{{Kryeqytetet e Evropës}}
{{Commonsart|Athens|{{PAGENAME}}}}
{{Commonsart|Athens|{{PAGENAME}}}}

<!-- == Burimet == -->
{{reflist}}


{{Greqia-cung}}
{{Greqia-cung}}

Versioni i datës 10 maj 2015 14:06

Stampa:Infobox GR vendbanim Athina është kryeqyteti i Greqisë. E vendosur në Evropën Qendrore, Athina është një qendër të fuqishme ekonomike, kulturore dhe administrative të vendit. Ajo mori emrin e vet nga perëndesha Athena që ishte perëndesha e luftës. Athinë sot është një qytet modern dhe i famshëm, si në antikitet ishte një qytet-shtet i fuqishëm dhe një qendër e madhe e kulturës, është një qytet historik në Evropë. Ajo është e njohur në mbarë botën për monumentet e saj historike që kanë mbijetuar, edhe pse pjesërisht, me shekuj. Athina ishte qender e krahines se Atikes qe ndodhej ne Greqine E Mesme. Athina kishte reliev malor te pasur me argjend e mermer.

Gjeografia

Etimologjia e emrit

Athina (A Then, E thena, Eshte Thene = që u është thënë, premtuar) është emër me origjine pellazgo ilire[1] që vjen nga banoret e vjetër të qytetit që ata themeluan. Këtë emër ata ia dedikuan perëndisë Athina e cila në vetvete mbarte dije dhe mençuri. Akropoli i cili është simboli historik i Athines është i rrethuar nga muri i cili quhet pellazgion apo pelargikon [1]. Një mur i njëjte persa i përket mënyrës se ndërtimit është gjetur edhe në veriun e Shqipërisë, në zonën e Tre fushave (Tropojës), dhe kjo tregon gjeografinë e popullsisë pellazgo ilire shume shekuj më parë.

Demografia

Në vitin 2001 bashkësia e Athinës kishte një popullsi zyrtare prej 745,514[2] me në popullsi prej 3.2 milion metropolitan[2] duke përfshirë edhe popullsinë periferike. Popullata aktuale e regjistruar në vitin 2011 është 3,753,783[3]

Kultura

Qendra arkeologjike

Qyteti është qendra botërore e kërkimeve arkeologjike. Ndryshe nga institucionet kombëtare, si Universiteti i Athinës, Shoqata Arkeologjike, disa muze arkeologjik, përfshirë Muzeun Kombëtar Arkeologjik, Muzeun Cycladic, Muzeun Epigrafike dhe Muzeun Bizantin, ashtu si edhe muzetë e Agorës, Akropolisit, Kerameikosit, dhe Muzeun Arkeologjik të Kerameikosit. Në këtë qytet ndodhen po ashtu edhe laboratory i Demokritit për arkaeometri.

Turizmi

Athina ka qenë destinacion i udhëtuesve që nga antikiteti. Gjatë dekadave të kaluara, infrastruktura e qytetit dhe pajisjet shoqërore janë përmirësuar, pjesërisht për shkak të ofertës së saj të suksesshme në fazën e Lojërave Olimpike Verore 2004. Qeveria greke, ndihmuar nga Bashkimi Evropian, ka financuar projektet kryesore të infrastruktureë si Aeroportin Ndërkombëtar “Eleftherios Venizelos”, zgjerimin e sistemit të metors, dhe autostradën Attiki Odos.

Athina u votua si i treti qyteti në Evropë më i miri për tu vizituar në vitin 2015 nga Destinacionet më të Mira Evropviane. Ajo u votua nga më shumë se 240,000 njerëz.

Edukimi

Nërtesa e Akademisë së Athinës
Brendësia e Bibliotekës Kombëtare të Greqisë
Propylaea, pjesë e "Triologjisë" së Theofil Hansen, shërben si sallë ceremoniale dhe rektorat i Universitetit Kombëtar dhe Kaopodistrian të Athinës

I vendosur në Panepistimiou Street, kampusi i vjetër i Universitetit të Athinës, Biblioteka Kombëtare dhe Akademia e Athinës nga “Triologjia e Athinës” u ndërtuan në mes të shekullit të 19-të. Shumica e punimeve të universitetit janë zhvendosur në një kampus më të madh dhe më modern të vendosur në periferinë lindore të Zografout. institucioni i dytë më i lartë i edukimit në qytet është Shkolla Politeknike e Athinës, në rrugën Patission. Ky ishte vendi ku më 17 nëntor 1973, më shumë se 13 studentë u vranë dhe qindar të lënduar brenda universitetit gjatë shembjes së ndërtesës,[4] kundër juntës ushtarake që sundoi kombin prej 21 prillit 1967 deri më 23 korrik 1974.

Universitetet tjera që gjenden në Athinë janë Universiteti i Ekonomisë dhe Biznesit, Universiteti Panteion, Universiteti i Agrikulturës dhe Universiteti Piraeus. Janë 11 vende të institucioneve të larta edukuese që gjenden në zonën metropolitare të Athinës, dhe në rend kronologjik janë: Shkolla e Arteve (1837), Universiteti Teknik Kombëtar i Athinës (1837), Universiteti Kombëtar dhe Kapodistrian i Athinës (1837), Universiteti i Agrikulturës (1920), Universiteti i Ekonomisë dhe Biznesit (1920), Universiteti Panterion i Shkencave Shoqërore dhe Politike (1983), Universiteti i Pieraeusit (1938), Instituti Teknologjiko-Edukues i Piraeusit (1976), Instituti Teknologjiko-Edukues i Athinës (1983), Universiteti Harokopio (1990), Shkolla Pedagogjike dhe Teknologjiko-Edukuese (2002). Ekzisojnë po ashtu disa kolegje privave. Shumica e tyre janë të akredituara ka një shtet apo universitet i thuaj si Kolegji Amerikan i Greqisë dhe Kampusi i Athinës i Universiteti të Indianapolisit.[5]

Shih edhe

Referencat

  1. ^ a b Mathieu Aref, Greqia (Mikenët=Pellazgët) ose zgjidhje e një enigme (Grèce (Mycéniens=Pélasges) ou la solution d'une enigme), Plejad 2008, ISBN 978-99956-658-2-1
  2. ^ a b "Population of Greece". General Secretariat Of National Statistical Service Of Greece. www.statistics.gr. 2001. Arkivuar nga origjinali më 1 korrik 2007. Marrë më 2 gusht 2007. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  3. ^ "ΕΛΣΤΑΤ Απογραφη 2011" (PDF). www.statistics.gr. Marrë më 22 gusht 2011. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  4. ^ "1973: Army deposes 'hated' Greek president". BBC News. 25 nëntor 1973. Marrë më 22 mars 2009. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  5. ^ Private Universities in Greece.

Lidhje të jashtme

 Commons: Athina – Album me fotografi dhe/apo video dhe material multimediale