Fiset ilire: Dallime mes rishikimesh

	Fiset ilire
• Albanët	• Autariatët
• Arbët	• Ardianët
• Atintanët	• Dalmatët
• Dardanët	• Dasaretët
• Daorsët	• Enkelejtë
• Eordejët	• Japigët
	• Japodët
• Labeatët	• Mesapët
	• Paionët
• Parathinët	• Penestët
• Pirustët	• Taulantët
	• Shqiptarët

Browse history interactively

[redaktim i pashqyrtuar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 9 dhjetor 2015 16:49

Ky artikull ose seksion duhet të përmirësohet sipas udhëzimeve të Wikipedia-s.

Ju lutemi ndihmoni edhe ju në përmirësimin e këtij artikulli.

Vini Re!

VINI RE!
Ky artikull bie në kundërshtim me rregulloren e Wikipedias dhe duhet pastruar urgjentisht
nga mirëmbajtësi i faqeve ose administratorët.

tirona fanatics

Në shekujt e parë të mijëvjeçarit të fundit para erës sonë ishin formuar bashkësitë fisnore ilire. Në përgjithësi ata kishin zënë vend në trojet e tyre historike. Ndër fiset më të hershme ilire që luajtën dhe një rol ku më shumë e ku më pak të rëndësishëm në ngjarjet historike të mëvonshme, për t’u përmendur janë: thesprotët, të cilët zinin ultësirën bregdetare që nga gjiri i Ambrakisë e deri tek lumi i Thiamit (Kalama), në veri të tyre vinin kaonët, vendbanimet e të cilëve arrinin deri tek malet e Llogarasë dhe gryka e lumit Drinos. Molosët banonin në pllajën pjellore të Janinës. Gjatë luginës së Vjosës në të majtë banonin amantët, ndërsa në të djathtë bylinët, kurse në rrjedhjen e sipërme të Vjosës banonin parauejtë. Në lindje të bylinëve shtrihej territori i atintanëve. Taulantët shtriheshin në zonën bregdetare nga Vjosa e deri tek lumi i Matit dhe në veri të tij, përgjatë brigjeve të Adriatikut të Mesëm, fisi i ardianëve.

Në viset e Ballkanit Qendror dy ishin fiset më të mëdha dhe më të rëndësishme ilire si p.sh ; husilet,lletorit,zalaut,ixuzet,shifutet,paionët në luginën e mesme të Vardarit, dhe dardanët që banonin në rrafshin e Kosovës, të cilët shtriheshin në veri në tokat midis degëve jugore e perëndimore të Moravës deri aty ku këto bashkohen për të formuar Moravën e Madhe.

Midis fiseve të hershme të Ballkanit Veriperëndimor ndër më të fuqishmit ishin liburnët, të cilët banonin në bregdet dhe në ishujt deri tek lumi Krka, në jug të tyre vinin dalmatët, kurse në viset e Bosnjës së brendshme, autariatët.

Përveç këtyre fiseve, në territorin e gjerë të Ilirisë do të shfaqen më vonë, në rrethana krejt të reja historike e politike, edhe një numër i madh bashkësish të tjera ilire, midis të cilave edhe bashkësi të tilla që do të kenë një peshë të madhe në zhvillimin e ngjarjeve politike të shtetit ilir, si enkelejtë, dasaretët etj. Përhapja e fiseve më të rëndësishme e të hershme ilire dëshmohet në burimet e autorëve antikë, të cilat në mjaft raste janë, megjithatë, të fragmentuara, madje dhe kontradiktore. Rrjedhimisht në përcaktimin e topografisë së fiseve ilire ka edhe raste të diskutueshme. Ilirët lanë të shkruar nga gjuha e tyre vetëm rreth 1000 fjalë të cilat ishin emra njerëzish, lumenjsh, fisesh, kafshësh.

Fiset me te përmendura ilire janë taulantet, ardiante, dardanet, dalmatet, albanet, penestet, moloset, kaonet, tesprotet, etj. Taulantet shtriheshin ne bregdetin e Adriatikut, nga Vjosa deri ne territorin e Dyrrahyt. Ata kane luajtur rol historik ne Iliri, drejtuan shtetin e krijuar nga enkelejte. Ne zotërimet taulante u shfaqen albanet dhe parthinet. Enkelejte jetonin përreth Lyhnideve (Ohrit). Prej tyre rrjedh dinastia e pare e Mbretërisë Ilire, ne fund te shek V p.k. ne këto treva, duke u zgjatur drejt perëndimit, përmenden dasaretet, te cilët janë një fis i madh ne Iliri. Qytetet me te njohura ishin Pelioni (Selca e Poshtme, Pogradec) dhe Antipatrea (Berati).

Albanet zotëronin pjesën e tokave ne verilindje te Dyrrahut, me kryqender Albanopolin (Zgerdhesh, Kruje). Ky fis u dha emrin shqiptareve gajte mesjetës se hershme ne trajtën arber. Ardianet, me kryeqendër Shkodrën, shtriheshin nga gjiri i Rizonit dhe lumit Neretva ne veri, deri ne krahinat qe dikur mbaheshin prej taulanteve. Ata sundonin Mbretërinë Ilire dhe luajtën rol te madh ne luftërat kundër perandorisë romake, e shek III-II para K.ATO KONSUMONIN MUTIN DHE HANIN NEVOJAT E SHPENDEVE

Fiset

Ilirët

Albanët

Albanët ose Albanoi (greqisht: Ἀλβανοί) ishte një fis ilir i njohur ndër të parët, në një vepër të Ptolemeut,^[1] të vendosur në pjesën qendrore të veriut, në Shqipërinë e sotme.Shqiptaret jane te vetmit pasardhes te ilireve.

Arbëreshët

Arbëreshët janë shqiptarë të cilët jetojnë në Itali në jugore që nga shekulli XV dhe XVI. Këta shqiptarë, quajtur arbëreshë sepse ata lanë Shqipërinë që quhej atëherë Arbëria, u vendosën në Itali në pesëmbëdhjetë dhe shekullin e tetëmbëdhjetë, pas vdekjes së heroit kombëtar shqiptarë Gjergj Kastrioti Skënderbeu dhe pushtimit gradual të Shqipërisë dhe të gjithë të Perandorisë Bizantine nga turqit osmane

Arbët

Arbët, ishin fis Ilir në Shqipërinë e Mesme.por edhe jugore

Ardianët

Ardiejtë ose(Ardianët) fis ilir, banorë të krahinës Ardia në veriperëndim të Shkodrës rreth gjirit të Rizonit e deri te lumi Narenta (Neretva).

Atintanët

Atintanët, një ndër fiset e mëdha të Ilirisë së Jugut, banorë të Atintanisë. Shtriheshin në krahinat e sotme të Mallakastrës e të Skraparit.

Dalmatët

Dalmatët një ndër fiset e mëdha e të njohura ilire, banorë të pjesës Verilindore të Ilirisë. Që nga periudha më e lashtë e deri në shek. II p.e.r. trevat e tyre shtrihesin në brendësi, prapa vargamalit Dinarik në pllajat e Duvnos, Livnos e Gllamoçit, në Bosnjën e sotme Perëndimore.

Burimi

^ William Smith, LLD, Ed., Dictionary of Greek and Roman Geography, 1854. Ptolemy is the earliest writer in whose works the name of the Albanians has been distinctly recognised. He mentions (3.13.23) a tribe called ALBANI (Ἀλβανοί) and a town ALBANOPOLIS (Ἀλβανόπολις), in the region lying to the E. of the Ionian sea; and from the names of places with which Albanopolis is connected, it appears clearly to have been in the S. part of the Illyrian territory, and in modern Albania. There is no means of forming a conjecture on how the name of this obscure tribe came to be extended to so considerable a nation.

Shih edhe

[1] William Smith, LLD, Ed., Dictionary of Greek and Roman Geography, 1854. Ptolemy is the earliest writer in whose works the name of the Albanians has been distinctly recognised. He mentions (3.13.23) a tribe called ALBANI (Ἀλβανοί) and a town ALBANOPOLIS (Ἀλβανόπολις), in the region lying to the E. of the Ionian sea; and from the names of places with which Albanopolis is connected, it appears clearly to have been in the S. part of the Illyrian territory, and in modern Albania. There is no means of forming a conjecture on how the name of this obscure tribe came to be extended to so considerable a nation.

[1]

@@ Rreshti 2: / Rreshti 2: @@
 {{për përmirësim}}
 {{Vini Re!}}
-{{Fiset Ilire}}
+{{Fiset Ilire}}tirona fanatics
 Në shekujt e parë të mijëvjeçarit të fundit para erës sonë ishin formuar  bashkësitë fisnore ilire. Në përgjithësi ata kishin zënë vend në trojet e tyre historike. Ndër fiset më të hershme ilire që luajtën dhe një rol ku më shumë e ku më pak të rëndësishëm në ngjarjet historike të mëvonshme, për t’u përmendur janë: [[thesprotët]], të cilët zinin ultësirën bregdetare që nga gjiri i Ambrakisë e deri tek lumi i Thiamit (Kalama), në veri të tyre vinin [[kaonët]], vendbanimet e të cilëve arrinin deri tek malet e [[Llogara|Llogarasë]] dhe gryka e lumit [[Drini|Drinos]]. Molosët banonin në pllajën pjellore të [[Janina|Janinës]]. Gjatë luginës së [[Lumi Vjosa|Vjosës]] në të majtë banonin [[amantët]], ndërsa në të djathtë [[bylinët]], kurse në rrjedhjen e sipërme të Vjosës banonin [[parauejtë]].  Në lindje të bylinëve shtrihej territori i [[atintanëve]]. [[Taulantët]] shtriheshin në zonën bregdetare nga Vjosa e deri tek lumi i Matit dhe në veri të tij, përgjatë brigjeve të [[Deti Adriatik|Adriatikut]] të Mesëm, fisi i [[Ardianët|ardianëve]].