Vikingët: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Rreshti 7: Rreshti 7:
[[Populli]] që jetonte në një mjedis të egër afër brigjeve të [[Mesdheu]]t.
[[Populli]] që jetonte në një mjedis të egër afër brigjeve të [[Mesdheu]]t.


Që nga viti [[800]] deri në vitin [[1100]], vikingët u shpërndanë në të gjithë [[Evropë]]n me famën e tyre si luftëtarë. Ata arritën deri në territorin e [[Kanada]]së duke dhënë kështu prova të jashtëzakonshme të qenit marinar të vërtetë. Ky popull ishte sëbashku me mjaft tribu nomadë dhe nga Evropa Veriore. Vikingët kanë kontribuar në mënyrë indirekte në progresin e qytetërimit perëndimor. Një gjë mund të thuhet me bindje përsa i përket kushteve të jetesës së vikingëve.Shkurt muhabetit vikingët ishin budallenj Ata jetonin në një vend me natyrë të egër duke mos folur për bregdetin në të cilin fuqia e natyrës të imponon edhe sot frikë dhe respekt. Duke i hedhur një sy hartës gjeografike të këtij rajoni, madhështia e këtyre gjireve të bën të mendosh aktivitetin e fortë hidrik të oqeanit [[Atlantik]]. Në fakt, deti në veri karakterizohet nga një fund relativisht i ulët i cili lidhet në mënyrë të papritur me thellësitë marramendëse të Oqeanit Atlantik. Pasojë e kësaj janë dallgët pesëmbëdhjetë metra të larta të cilat ndihmohen nga një erë që arrin deri në 240 km/orë, ndërsa rrymat detare lëvizin deri në 8 nyje. Gjiri është edhe shumë i përshkueshëm dhe kjo është ndoshta arsyeja për të cilën vikingët peshkonin në këto ujëra ekstremist të rrezikshme. Emri vikingë ndoshta e ka prejardhjen nga termi skandinav "Vik". Ata ishin tributë nomadë të popujve të ndryshëm të Evropës Veriore mes të cilëve dhe Sasoni, Iuti dhe Angli ku në breza kishin origjinë vikingë. Vikingët tronditën tokën evropiane dhe [[afrika]]no veriore. Motivet që i shtynë këta njerëz të jetojnë në [[Deti i Zi|Detin e Zi]] sipas historianëve janë dy : në njërën anë nevoja për të gjetur toka që mund të lejonte zgjerimin demografik të tribuve dhe nga ana tjetër specializimi teknik në ndërtimin e anijeve. Kurioziteti i shtyu vikingët të shkonin në [[Irlandë]] dhe më pas në [[Angli]]. Sikur të ishin duke ndjekur një skemë apo itinerar preciz ata vazhduan në [[Francë]], [[Spanjë]] duke kaluar "Kolonitë e Herkulit" në vitin 859, e më pas në gjirin e detit Mesdhe. Në vitin 860 vikingët mbërrijnë edhe në [[Itali]] e pikërisht në [[Romë]]. Por këtë radhë nuk ishin shumë me fat ose më mirë të themi nuk ishin të informuar. Për tre pjesët e para të shekullit IX, vikingët fituan mjaft beteja dhe ishin të ngazëllyer nga fuqitë dhe aftësia e tyre. Vetëm Spanja doli një problem për ta.
Që nga viti [[800]] deri në vitin [[1100]], vikingët u shpërndanë në të gjithë [[Evropë]]n me famën e tyre si luftëtarë. Ata arritën deri në territorin e [[Kanada]]së duke dhënë kështu prova të jashtëzakonshme të qenit marinar të vërtetë. Ky popull ishte së bashku me mjaft tribu nomadë dhe nga Evropa Veriore. Vikingët kanë kontribuar në mënyrë indirekte në progresin e qytetërimit perëndimor. Një gjë mund të thuhet me bindje përsa i përket kushteve të jetesës së vikingëve. Shkurt muhabetit vikingët ishin budallenj. Ata jetonin në një vend me natyrë të egër duke mos folur për bregdetin në të cilin fuqia e natyrës të imponon edhe sot frikë dhe respekt. Duke i hedhur një sy hartës gjeografike të këtij rajoni, madhështia e këtyre gjireve të bën të mendosh aktivitetin e fortë hidrik të oqeanit [[Atlantik]]. Në fakt, deti në veri karakterizohet nga një fund relativisht i ulët i cili lidhet në mënyrë të papritur me thellësitë marramendëse të Oqeanit Atlantik. Pasojë e kësaj janë dallgët pesëmbëdhjetë metra të larta të cilat ndihmohen nga një erë që arrin deri në 240 km/orë, ndërsa rrymat detare lëvizin deri në 8 nyje. Gjiri është edhe shumë i përshkueshëm dhe kjo është ndoshta arsyeja për të cilën vikingët peshkonin në këto ujëra ekstremist të rrezikshme. Emri vikingë ndoshta e ka prejardhjen nga termi skandinav "Vik". Ata ishin tributë nomadë të popujve të ndryshëm të Evropës Veriore mes të cilëve dhe Sasoni, Iuti dhe Angli ku në breza kishin origjinë vikingë. Vikingët tronditën tokën evropiane dhe [[afrika]]no veriore. Motivet që i shtynë këta njerëz të jetojnë në [[Deti i Zi|Detin e Zi]] sipas historianëve janë dy : në njërën anë nevoja për të gjetur toka që mund të lejonte zgjerimin demografik të tribuve dhe nga ana tjetër specializimi teknik në ndërtimin e anijeve. Kurioziteti i shtyu vikingët të shkonin në [[Irlandë]] dhe më pas në [[Angli]]. Sikur të ishin duke ndjekur një skemë apo itinerar preciz ata vazhduan në [[Francë]], [[Spanjë]] duke kaluar "Kolonitë e Herkulit" në vitin 859, e më pas në gjirin e detit Mesdhe. Në vitin 860 vikingët mbërrijnë edhe në [[Itali]] e pikërisht në [[Romë]]. Por këtë radhë nuk ishin shumë me fat ose më mirë të themi nuk ishin të informuar. Për tre pjesët e para të shekullit IX, vikingët fituan mjaft beteja dhe ishin të ngazëllyer nga fuqitë dhe aftësia e tyre. Vetëm Spanja doli një problem për ta.


Ndër përshkrimet më të hershme për vikingët, paraardhësit të popujve skandinav sidomos të suedezëve, danezëve dhe norvegjezëve, është një [[mysliman]] i quajtur Ibn Fadlan. Në librin e tij "Risala" në vitin 922, si i dërguar i kalifit të [[Bagdad]]it do të përshkruante një varrim të një prijësi viking. Jo vetëm kaq, ai do të përshkruajë edhe ritet dhe traditat e vikingëve sic i kishte vështruar afër brigjeve të [[Volga|Volgës]], lum në [[Rusi]]në e sotme. Gjithë teksti i tij mund të lexohet i përkthyer në gjuhën suedeze në librin "Araber, Vikingar, vwringar" nga Stig Wikander (Stockholm 1978). Mund të paramendohet se si i ka parë çuditshëm Ibn Fadlani paganët, vikingët, skandinav. Fjetja e disa meshkujve radhazi me një grua, mos pastrimi, pija e madhe alkoolike, etj, rite tipike pagane, e kishin tmerruar atë.
Ndër përshkrimet më të hershme për vikingët, paraardhësit të popujve skandinavë sidomos të suedezëve, danezëve dhe norvegjezëve, është një [[mysliman]] i quajtur Ibn Fadlan. Në librin e tij "Risala" në vitin 922, si i dërguar i kalifit të [[Bagdad]]it do të përshkruante një varrim të një prijësi viking. Jo vetëm kaq, ai do të përshkruajë edhe ritet dhe traditat e vikingëve siç i kishte vështruar afër brigjeve të [[Volga|Volgës]], lumë në [[Rusi]]në e sotme. Gjithë teksti i tij mund të lexohet i përkthyer në gjuhën suedeze në librin "Araber, Vikingar, vwringar" nga Stig Wikander (Stockholm 1978). Mund të paramendohet se si i ka parë çuditshëm Ibn Fadlani paganët, vikingët, skandinav. Fjetja e disa meshkujve radhazi me një grua, mos pastrimi, pija e madhe alkoolike, etj, rite tipike pagane, e kishin tmerruar atë.


Rrëfimi për vikingët njihet si një ndër përshkrimet më të hershme dhe më autentike në Suedi dhe Skandinavi. Vikingët karakterizohen si njerëz të lundrimeve nëpër dete dhe lumenj. Si të tillë, duke pasur parasysh klimën e ftohtë të Skandinavisë, gjithmonë ishin të përkushtuar ndaj plaçkitjeve detare por edhe marrëdhënieve tregtare. Për plaçkitje për shembull, nami i tyre do të mbërrijë deri në [[Andalusi]] kurse për tregti me myslimanët përreth kalifatit të Bagdadit. Kjo dëshmohet nga zbulimet [[Arkeologjia|arkeologjike]] për monedhat dhe zbukurimet të gjetura përreth qarkut lindor të Suedisë, pikërisht rreth brigjeve të detit Baltik.
Rrëfimi për vikingët njihet si një ndër përshkrimet më të hershme dhe më autentike në Suedi dhe Skandinavi. Vikingët karakterizohen si njerëz të lundrimeve nëpër dete dhe lumenj. Si të tillë, duke pasur parasysh klimën e ftohtë të Skandinavisë, gjithmonë ishin të përkushtuar ndaj plaçkitjeve detare por edhe marrëdhënieve tregtare. Për plaçkitje për shembull, nami i tyre do të mbërrijë deri në [[Andalusi]] kurse për tregti me myslimanët përreth kalifatit të Bagdadit. Kjo dëshmohet nga zbulimet [[Arkeologjia|arkeologjike]] për monedhat dhe zbukurimet të gjetura përreth qarkut lindor të Suedisë, pikërisht rreth brigjeve të detit Baltik.


Mendohet se origjina e emrit VICHING derivon nga idioma te ndryshme me origjina te ndryshme :
Mendohet se origjina e emrit VICHING derivon nga idioma ndryshme me origjina ndryshme :
* wic (anglosaksone) e wik (franko) = treg, vend tregu
* wic (anglosaksone) e wik (franko) = treg, vend tregu
* vicus (latinisht) = banues qyteti
* vicus (latinisht) = banues qyteti
Rreshti 22: Rreshti 22:
* Normanni = njerëz te veriut
* Normanni = njerëz te veriut
* Ascomanni =
* Ascomanni =
* Madjus = demone pagane (quheshin kështu nga arabet)
* Madjus = demonë paganë (quheshin kështu nga arabët)
* Runii o Runici = pasi përdornin Runat qe do te thotë "pershperitje" te përdorura edhe nga gjermaniket (tekste qe përdoreshin si guide dhe shembuj)
* Runii o Runici = pasi përdornin Runat do thotë "përshpëritje" përdorura edhe nga gjermanikët (tekste përdoreshin si guide dhe shembuj)


Qendrat e ekspansionit Viking :
Qendrat e ekspansionit Viking :
Popullio viking identifikohet sot ne banoret e Danimarkës veriore, Suedisë e Norvegjisë dhe kanë pasur influenca celte dhe gjermanike,
Populli viking identifikohet sot banorët e Danimarkës veriore, Suedisë e Norvegjisë dhe kanë pasur influenca kelte dhe gjermanike,
Piratet nordik kishin zakonisht vende precize ku arrinin ne mënyre qe te mos demtonin njeri-tjetrin.
Piratët nordikë kishin zakonisht vende precize ku arrinin mënyre mos dëmtonin njëri-tjetrin.
* nga Danimarca shkonin ose drejt Anglisë ose drejt brigjeve franke e spanjolle
* nga Danimarka shkonin ose drejt Anglisë ose drejt brigjeve franke e spanjolle
* nga Suedia u ngulen mbi brigjet e baltikut nga ku u shtyne ne brendësi, drejt Rusisë dhe detit te zi
* nga Suedia u ngulën mbi brigjet e baltikut nga ku u shtynë brendësi, drejt Rusisë dhe Detit te Zi
* nga Norvegjia sulmonin scocine, dhe me vone krijuan ngulime ne Groenland dhe Island dhe nga aty arritën ne Labrador e Terranova.
* nga Norvegjia sulmonin scocine, dhe vonë krijuan ngulime Grendlandë dhe në Islandë dhe nga aty arritën Labrador e Terranovë.


Vikinget konsideroheshin me superdhunti dhe te shendeteshem qe nga lindja, ishin 1 popull luftetaresh (këtu i njajne shume shqipove) dhe gjigantesh ne gjatësi (dhe ne fakt mesatarja ishte 1,70 m) ne krahasim me popujt e vendeve te tjera evropiane dhe orientale.
Vikingët konsideroheshin me superdhunti dhe shëndetshëm nga lindja; ishin popull luftetarak ( këtë pikë u ngjajnë shumë shqiptarëve) dhe shtatgjatë (mesatarja ishte 1,70 m) krahasim me popujt e vendeve tjera evropiane dhe orientale.
* Veshjet e Femrave : Sipër 1 këmishe prej lini kishin 1 veshje te formuar nga 2 pjese te bashkuara nga 2 kapse, dhe 1 mantel pa menge dhe te gjatë deri pak poshtë gjurit.
* Veshjet e Femrave: Sipër 1 këmishë prej lini kishin 1 veshje formuar nga 2 pjesë bashkuara nga 2 kapse, dhe 1 mantel pa mëngë dhe gjatë deri pak poshtë gjurit.
* Burrat vishnin kryesisht 1 tunik te gjate prej lini ose leshi me menge te gjata, pelice qe e mbanin vetëm ne 1 shpatull, dhe krahët deri ne shpatull ishin te mbushura me tatuazhe ose vizatime te ndryshme, u pelqenin bizhuterite : unaza, byrzylyke ne forme spirale ose diadema.
* Burrat vishnin kryesisht 1 tunik gjatë prej lini ose leshi me mëngë gjata, peliçe e mbanin vetëm 1 shpatull, dhe krahët deri shpatull ishin mbushura me tatuazhe ose vizatime ndryshme, u pëlqenin bizhutë: unaza, byrzylyke formë spirale ose diadema.


== Lidhje te jashtme ==
== Lidhje te jashtme ==

Versioni i datës 3 janar 2016 15:22

Përhapja e Vikingëve nga shekulli i 8 deri në shekullin e 11.
Përhapja e Vikingëve nga shekulli i 8 deri në shekullin e 11.


"Vikingët në betejat e tyre të njëpasnjëshme" nga Giusi Grimaudo.

Populli që jetonte në një mjedis të egër afër brigjeve të Mesdheut.

Që nga viti 800 deri në vitin 1100, vikingët u shpërndanë në të gjithë Evropën me famën e tyre si luftëtarë. Ata arritën deri në territorin e Kanadasë duke dhënë kështu prova të jashtëzakonshme të qenit marinar të vërtetë. Ky popull ishte së bashku me mjaft tribu nomadë dhe nga Evropa Veriore. Vikingët kanë kontribuar në mënyrë indirekte në progresin e qytetërimit perëndimor. Një gjë mund të thuhet me bindje përsa i përket kushteve të jetesës së vikingëve. Shkurt muhabetit vikingët ishin budallenj. Ata jetonin në një vend me natyrë të egër duke mos folur për bregdetin në të cilin fuqia e natyrës të imponon edhe sot frikë dhe respekt. Duke i hedhur një sy hartës gjeografike të këtij rajoni, madhështia e këtyre gjireve të bën të mendosh aktivitetin e fortë hidrik të oqeanit Atlantik. Në fakt, deti në veri karakterizohet nga një fund relativisht i ulët i cili lidhet në mënyrë të papritur me thellësitë marramendëse të Oqeanit Atlantik. Pasojë e kësaj janë dallgët pesëmbëdhjetë metra të larta të cilat ndihmohen nga një erë që arrin deri në 240 km/orë, ndërsa rrymat detare lëvizin deri në 8 nyje. Gjiri është edhe shumë i përshkueshëm dhe kjo është ndoshta arsyeja për të cilën vikingët peshkonin në këto ujëra ekstremist të rrezikshme. Emri vikingë ndoshta e ka prejardhjen nga termi skandinav "Vik". Ata ishin tributë nomadë të popujve të ndryshëm të Evropës Veriore mes të cilëve dhe Sasoni, Iuti dhe Angli ku në breza kishin origjinë vikingë. Vikingët tronditën tokën evropiane dhe afrikano veriore. Motivet që i shtynë këta njerëz të jetojnë në Detin e Zi sipas historianëve janë dy : në njërën anë nevoja për të gjetur toka që mund të lejonte zgjerimin demografik të tribuve dhe nga ana tjetër specializimi teknik në ndërtimin e anijeve. Kurioziteti i shtyu vikingët të shkonin në Irlandë dhe më pas në Angli. Sikur të ishin duke ndjekur një skemë apo itinerar preciz ata vazhduan në Francë, Spanjë duke kaluar "Kolonitë e Herkulit" në vitin 859, e më pas në gjirin e detit Mesdhe. Në vitin 860 vikingët mbërrijnë edhe në Itali e pikërisht në Romë. Por këtë radhë nuk ishin shumë me fat ose më mirë të themi nuk ishin të informuar. Për tre pjesët e para të shekullit IX, vikingët fituan mjaft beteja dhe ishin të ngazëllyer nga fuqitë dhe aftësia e tyre. Vetëm Spanja doli një problem për ta.

Ndër përshkrimet më të hershme për vikingët, paraardhësit të popujve skandinavë sidomos të suedezëve, danezëve dhe norvegjezëve, është një mysliman i quajtur Ibn Fadlan. Në librin e tij "Risala" në vitin 922, si i dërguar i kalifit të Bagdadit do të përshkruante një varrim të një prijësi viking. Jo vetëm kaq, ai do të përshkruajë edhe ritet dhe traditat e vikingëve siç i kishte vështruar afër brigjeve të Volgës, lumë në Rusinë e sotme. Gjithë teksti i tij mund të lexohet i përkthyer në gjuhën suedeze në librin "Araber, Vikingar, vwringar" nga Stig Wikander (Stockholm 1978). Mund të paramendohet se si i ka parë çuditshëm Ibn Fadlani paganët, vikingët, skandinav. Fjetja e disa meshkujve radhazi me një grua, mos pastrimi, pija e madhe alkoolike, etj, rite tipike pagane, e kishin tmerruar atë.

Rrëfimi për vikingët njihet si një ndër përshkrimet më të hershme dhe më autentike në Suedi dhe Skandinavi. Vikingët karakterizohen si njerëz të lundrimeve nëpër dete dhe lumenj. Si të tillë, duke pasur parasysh klimën e ftohtë të Skandinavisë, gjithmonë ishin të përkushtuar ndaj plaçkitjeve detare por edhe marrëdhënieve tregtare. Për plaçkitje për shembull, nami i tyre do të mbërrijë deri në Andalusi kurse për tregti me myslimanët përreth kalifatit të Bagdadit. Kjo dëshmohet nga zbulimet arkeologjike për monedhat dhe zbukurimet të gjetura përreth qarkut lindor të Suedisë, pikërisht rreth brigjeve të detit Baltik.

Mendohet se origjina e emrit VICHING derivon nga idioma të ndryshme me origjina të ndryshme :

  • wic (anglosaksone) e wik (franko) = treg, vend tregu
  • vicus (latinisht) = banues qyteti
  • vik = i korrespondon 1 province norvegjeze
  • Vig = lufte

Quheshin ndryshe :

  • Normanni = njerëz te veriut
  • Ascomanni =
  • Madjus = demonë paganë (quheshin kështu nga arabët)
  • Runii o Runici = pasi përdornin Runat që do të thotë "përshpëritje" të përdorura edhe nga gjermanikët (tekste që përdoreshin si guide dhe shembuj)

Qendrat e ekspansionit Viking : Populli viking identifikohet sot në banorët e Danimarkës veriore, Suedisë e Norvegjisë dhe kanë pasur influenca kelte dhe gjermanike, Piratët nordikë kishin zakonisht vende precize ku arrinin në mënyre që të mos dëmtonin njëri-tjetrin.

  • nga Danimarka shkonin ose drejt Anglisë ose drejt brigjeve franke e spanjolle
  • nga Suedia u ngulën mbi brigjet e baltikut nga ku u shtynë në brendësi, drejt Rusisë dhe Detit te Zi
  • nga Norvegjia sulmonin scocine, dhe më vonë krijuan ngulime në Grendlandë dhe në Islandë dhe nga aty arritën në Labrador e Terranovë.

Vikingët konsideroheshin me superdhunti dhe të shëndetshëm që nga lindja; ishin popull luftetarak (në këtë pikë u ngjajnë shumë shqiptarëve) dhe më shtatgjatë (mesatarja ishte 1,70 m) në krahasim me popujt e vendeve të tjera evropiane dhe orientale.

  • Veshjet e Femrave: Sipër 1 këmishë prej lini kishin 1 veshje të formuar nga 2 pjesë të bashkuara nga 2 kapse, dhe 1 mantel pa mëngë dhe të gjatë deri pak poshtë gjurit.
  • Burrat vishnin kryesisht 1 tunik të gjatë prej lini ose leshi me mëngë të gjata, peliçe që e mbanin vetëm në 1 shpatull, dhe krahët deri në shpatull ishin të mbushura me tatuazhe ose vizatime të ndryshme, u pëlqenin bizhutë: unaza, byrzylyke në formë spirale ose diadema.

Lidhje te jashtme