Drama

Ky artikull është rreth Ky artikull meret me Dramën në artë për shprehje të ngjajshme shiko këtu. Për përdorime të tjera, shiko Drama (kthjellim).

Drama, ose Dramaturgjia, është fjalë nga gjuha greke dráma (δράμα) që do të thotë "veprim" e cila pos epikës dhe lirikës është shtylla e tretë e letërsisë, veprat dramatike njihen edhe si drama. Drama është teatër i shprehur me fjalë. Me termin e përgjithshëm Drama nënkuptojmë atë krijimtari letrare që shkruhet për tu shfaqur në teatër.Për këtë arsye autorët i përfillon rregullat e saj të ngurta , pa zbatimin e së cilave ajo nuk mund të jetë e suksesshme në skenë. Drama është një nga gjinitë kryesore të letërsisë artistike.Tekstet e shkruara për teatër i quajmë dramë.Ashtu si përralla,tregimi,romani edhe drama ka një ngjarje kryesore.

Në kohërat e hershme mbizotëronte shkrimi i dramës në vargje por sot ajo shkruhet në prozë, pasi proza i ofron asaj më shumë mundësi shprehëse se sa poezia. Tematika e dramës është e afërt me atë të prozës(teme historike, temë shoqërore, temë erotike, temë filozofike etj.). Në varësi të tematikës kemi disa lloje dramash: dramë historike, dramë shoqërore etj. Konfliktet e dramës janë konflikte të zakonshme që ndodhin në jetën e përditshme njerëzore.

Si ndër tri dramat e para shqiptare janë : "Emira" e Anton Santorit 1885 , "Sofonisba" e Jeronime De Radas , dhe "Besa" e Sami Frashërit Autorë tanë të dramës njihen Anton Santori , Sami Frashëri, Pashko Babi, Shtjefen Gjeqovi, Mihal Grameno, Namik Delvina, Kristo Floqi, Gjergj Fishta, Teki Dërvishi, Ymer Shkreli, Sabri Hamiti, Rexhep Qosja, Mehmet Kraja etj.

Veprat dramatike në përgjithësi ndahen në disa lloje:

• Komedia
• Tragjedia
• Tragji-komedia

Biseda ne drame eshte dialog dhe monolog Përmbajtja e dramave zakonisht ndahet në disa pjesë të quajtura akte. Një aktë zgjatë diku 30-40 minuta, dhe një dramë mund të ketë 1 deri në 6 akte.

Dramat shkruhen: Fillimi i drames,qe nuk jep fjale,futet ne kllapa. Kur flitet,para se te thuhen fjalet,jep me te medha emrin e folesit. Nuk ka fare fjale autori. Fjalet e tjera ne kllapa paraqesin veprime.

Varsisht nga mjedisi se ku ato luhen, për qëllim seleksionim këto mjedise ndahen në:

Teatër

Drama televizive (ndryshe e quajtur edhe Tele drama)

Drama audio (që zakonisht thirret Radiodrama pasi që është mënyrë klasike e shfaqjes së tyre.)

Tek ne shikimi i teledramave ka humbur për nga interesi, ndërsa ndëgjimi i radiodramave për dashamirët e saj ka mbetur në të njëjtin nivel si më parë. Emitues i rregull i tyre që nga kohërat e themelimit të radiostacionit të Prishtinës ishte vetë ky radiostacion si dhe disa radiostacione lokale (Radio Gjakova). Tani duket që traditën e emitimit të tyre e ka përvetësuar Radio Kosova Live.