Grusht shteti: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
vNo edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
[[Skeda:Poster of the putsch of August 1991.JPG|parapamje|Fotografi të Puçit të Gushtit, në vitin 1991, ku u konfrontuan Qeveria Republikane Ruse dhe Qerveria e Unionit Shtetror të [[BRSS]].]]
'''Grusht shteti '''është emërtim për shkarkimin antikushtetues dhe të paligjshëm të [[Qeveria|autoriteteve qeveritare]] në një [[Shteti|shtet]], e që ndryshon nga [[revolucioni]] me atë se kryhet nga një pjesë e ekzekutivit, ose një organ shtetëror - zakonisht ushtria - dhe jo qytetarët e thjeshtë. <ref name="vu">Hrvoje Harberić,[http://www.spectatormundi.org/vojni-udari---uvod.html "Vojni udari"]''spectatormundi.org'', pristupljeno:25.10.2014 (bs)</ref>
'''Grusht shteti '''ose '''puçi''' ([[Gjermanishtja|gjer.]] ''Putsch'' — ''puç''; [[Frengjishtja|fra.]] ''coup d'état'' — ''ku de`ta''; ose vetëm [[Frengjishtja|fra.]] ''coup'' — ''ku'') është emërtim për shkarkimin antikushtetues dhe të paligjshëm të [[Qeveria|autoriteteve qeveritare]] në një [[Shteti|shtet]], e që ndryshon nga [[revolucioni]] me atë se kryhet nga një pjesë e ekzekutivit, ose një organ shtetëror - zakonisht [[ushtria]] - dhe jo qytetarët e thjeshtë.<ref name="vu">Hrvoje Harberić,[http://www.spectatormundi.org/vojni-udari---uvod.html "Vojni udari"]''spectatormundi.org'', pristupljeno:25.10.2014 (bs)</ref>

== Terminologjia ==
Fjala "grusht shteti" vjen nga [[Gjuha frënge|fraza frënge]] ''coup d'état'' ([[Shqiptimi|shqiptohet]]: ''ku de`ta'') që do të thot ''goditje në shtet'' dhe përdorohet si term profesional për grusht shtetin në mbarë botën. Ka lindur nga fjalët frënge:
* ''coup'', që do të thotë ''goditje e papritur''
* ''État'', që do të thotë ''shtet''
Përdorohet edhe shkurtesa e parregult ''coup''.

==Një pasqyrë e grusht shteteve ushtarake==
==Një pasqyrë e grusht shteteve ushtarake==
{| class="wikitable sortable"
{| class="wikitable sortable"

Versioni i datës 17 korrik 2016 10:41

Skeda:Poster of the putsch of August 1991.JPG
Fotografi të Puçit të Gushtit, në vitin 1991, ku u konfrontuan Qeveria Republikane Ruse dhe Qerveria e Unionit Shtetror të BRSS.

Grusht shteti ose puçi (gjer. Putsch — puçfra. coup d'état — ku de`ta; ose vetëm fra. coup — ku) është emërtim për shkarkimin antikushtetues dhe të paligjshëm të autoriteteve qeveritare në një shtet, e që ndryshon nga revolucioni me atë se kryhet nga një pjesë e ekzekutivit, ose një organ shtetëror - zakonisht ushtria - dhe jo qytetarët e thjeshtë.[1]

Terminologjia

Fjala "grusht shteti" vjen nga fraza frënge coup d'état (shqiptohet: ku de`ta) që do të thot goditje në shtet dhe përdorohet si term profesional për grusht shtetin në mbarë botën. Ka lindur nga fjalët frënge:

  • coup, që do të thotë goditje e papritur
  • État, që do të thotë shtet

Përdorohet edhe shkurtesa e parregult coup.

Një pasqyrë e grusht shteteve ushtarake

Viti Vendi Prijësi Qeveria Suksesi
509 p.e.s. Roma e Vjetër Lucije Juni Brut Lucije Tarkvini jo
1799. Franca Napoleon Bonaparti Direktorat po
1923. Republika e Vajmarit Gjeneral Walther von Lüttwitz Gustav Bauer jo
1923. Spanja Miguel Primo de Rivera Alfons XIII po
1930. Argjentina José F.Uriburu Hipólito Yrigoyen po
1930. Brazil Getúlio Vargas - po
1944. Rajhu i Tretë Claus von Stauffenberg Adolf Hitler jo
1958. Algjeri Gjeneral Jacques Massu - po
1953. Iran Gjeneral Riza Shah Pahlevi Muhamed Mosadek po
1964. Brazil João Goularto Getulio Vargas po
1960. Turqia Gjeneral Cemal Gürsel Adnan Menderes po
1971. Turqia Gjeneral Memduh Tağmaç Cevdet Sunay po
1980. Turqia Gjeneral Kenan Evren - po
1997. Turqia Admiral Salim Dervishoğlu Necmettin Erbakan po

Shih edhe

Referenca

  1. ^ Hrvoje Harberić,"Vojni udari"spectatormundi.org, pristupljeno:25.10.2014 (bs)