Grusht shteti: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
AT44 (diskuto | kontribute) vNo edit summary |
Skeda Poster_of_the_putsch_of_August_1991.JPG u largua pasi që është shlyer nga Commons prej INeverCry |
||
| Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
[[Skeda:Poster of the putsch of August 1991.JPG|parapamje|Fotografi të Puçit të Gushtit, në vitin 1991, ku u konfrontuan Qeveria Republikane Ruse dhe Qerveria e Unionit Shtetror të [[BRSS]].]] |
|||
'''Grusht shteti '''ose '''puçi''' ([[Gjermanishtja|gjer.]] ''Putsch'' — ''puç''; [[Frengjishtja|fra.]] ''coup d'état'' — ''ku de`ta''; ose vetëm [[Frengjishtja|fra.]] ''coup'' — ''ku'') është emërtim për shkarkimin antikushtetues dhe të paligjshëm të [[Qeveria|autoriteteve qeveritare]] në një [[Shteti|shtet]], e që ndryshon nga [[revolucioni]] me atë se kryhet nga një pjesë e ekzekutivit, ose një organ shtetëror - zakonisht [[ushtria]] - dhe jo qytetarët e thjeshtë.<ref name="vu">Hrvoje Harberić,[http://www.spectatormundi.org/vojni-udari---uvod.html "Vojni udari"]''spectatormundi.org'', pristupljeno:25.10.2014 (bs)</ref> |
'''Grusht shteti '''ose '''puçi''' ([[Gjermanishtja|gjer.]] ''Putsch'' — ''puç''; [[Frengjishtja|fra.]] ''coup d'état'' — ''ku de`ta''; ose vetëm [[Frengjishtja|fra.]] ''coup'' — ''ku'') është emërtim për shkarkimin antikushtetues dhe të paligjshëm të [[Qeveria|autoriteteve qeveritare]] në një [[Shteti|shtet]], e që ndryshon nga [[revolucioni]] me atë se kryhet nga një pjesë e ekzekutivit, ose një organ shtetëror - zakonisht [[ushtria]] - dhe jo qytetarët e thjeshtë.<ref name="vu">Hrvoje Harberić,[http://www.spectatormundi.org/vojni-udari---uvod.html "Vojni udari"]''spectatormundi.org'', pristupljeno:25.10.2014 (bs)</ref> |
||
Versioni i datës 14 shtator 2016 01:57
Grusht shteti ose puçi (gjer. Putsch — puç; fra. coup d'état — ku de`ta; ose vetëm fra. coup — ku) është emërtim për shkarkimin antikushtetues dhe të paligjshëm të autoriteteve qeveritare në një shtet, e që ndryshon nga revolucioni me atë se kryhet nga një pjesë e ekzekutivit, ose një organ shtetëror - zakonisht ushtria - dhe jo qytetarët e thjeshtë.[1]
Terminologjia
Fjala "grusht shteti" vjen nga fraza frënge coup d'état (shqiptohet: ku de`ta) që do të thot goditje në shtet dhe përdorohet si term profesional për grusht shtetin në mbarë botën. Ka lindur nga fjalët frënge:
- coup, që do të thotë goditje e papritur
- État, që do të thotë shtet
Përdorohet edhe shkurtesa e parregult coup.
Një pasqyrë e grusht shteteve ushtarake
| Viti | Vendi | Prijësi | Qeveria | Suksesi |
|---|---|---|---|---|
| 509 p.e.s. | Roma e Vjetër | Lucije Juni Brut | Lucije Tarkvini | jo |
| 1799. | Franca | Napoleon Bonaparti | Direktorat | po |
| 1923. | Republika e Vajmarit | Gjeneral Walther von Lüttwitz | Gustav Bauer | jo |
| 1923. | Spanja | Miguel Primo de Rivera | Alfons XIII | po |
| 1930. | Argjentina | José F.Uriburu | Hipólito Yrigoyen | po |
| 1930. | Brazil | Getúlio Vargas | - | po |
| 1944. | Rajhu i Tretë | Claus von Stauffenberg | Adolf Hitler | jo |
| 1958. | Algjeri | Gjeneral Jacques Massu | - | po |
| 1953. | Iran | Gjeneral Riza Shah Pahlevi | Muhamed Mosadek | po |
| 1964. | Brazil | João Goularto | Getulio Vargas | po |
| 1960. | Turqia | Gjeneral Cemal Gürsel | Adnan Menderes | po |
| 1971. | Turqia | Gjeneral Memduh Tağmaç | Cevdet Sunay | po |
| 1980. | Turqia | Gjeneral Kenan Evren | - | po |
| 1997. | Turqia | Admiral Salim Dervishoğlu | Necmettin Erbakan | po |
Shih edhe
Referenca
- ^ Hrvoje Harberić,"Vojni udari"spectatormundi.org, pristupljeno:25.10.2014 (bs)
|
Ky artikull në lidhje me Politika është i cunguar. Mund të ndihmoni Wikipedinë duke e përmirësuar. |