Atomi: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
No edit summary |
Rregullov gabimet drejtshkrimore dhe shtova permbajtje Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari |
||
Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
Për herë të parë ky term është përdorur nga filozofi i Greqisë së lashtë [[Demokriti]] ([[460 p.e.s.]]-[[370 p.e.s.]]) i cili me këtë fjalë emërtonte atë element të materies që nuk ndahet më d.m.th atomi [[Greqishtja e lashtë|greqisht]] ''atomo'' (ατομο) = fjalë e përbërë nga parafjala a=pa + tomo, temno=presë, ndaj, ajo që nuk pritet më. Atomi eshte grimca me e vogel qe nderton cdo substance. Nje substance e thjeshte perbehet nga atome te te njejtin lloj. Më pas [[Jon Dalton|Xhon Daltoni]] i vërtetoi botëkuptimet e filozofëve Demokriti dhe Leukipi. Ai përfundoi se materia eshë e ndërtuar prej grimcave te vogla te cilat nuk mund te ndahen prej ti me metoda kimike. Këto grimca janë atomet. Kemi edhe eksperimentin e Radhërfordit. Ai mori nje flete ari dhe e bombardoi ate me rreze alfa. Kur |
Për herë të parë ky term është përdorur nga filozofi i Greqisë së lashtë [[Demokriti]] ([[460 p.e.s.]]-[[370 p.e.s.]]) i cili me këtë fjalë emërtonte atë element të materies që nuk ndahet më d.m.th atomi [[Greqishtja e lashtë|greqisht]] ''atomo'' (ατομο) = fjalë e përbërë nga parafjala a=pa + tomo, temno=presë, ndaj, ajo që nuk pritet më. Atomi eshte grimca me e vogel qe nderton cdo substance. Nje substance e thjeshte perbehet nga atome te te njejtin lloj. Më pas [[Jon Dalton|Xhon Daltoni]] i vërtetoi botëkuptimet e filozofëve Demokriti dhe Leukipi. Ai përfundoi se materia eshë e ndërtuar prej grimcave te vogla te cilat nuk mund te ndahen prej ti me metoda kimike. Këto grimca janë atomet. Kemi edhe eksperimentin e Radhërfordit. Ai mori nje flete ari dhe e bombardoi ate me rreze alfa. Kur rrezet shkuan ne qender,ato devijuan. Shkaku ishte se kishte protone me ngarkese pozitive te cilat duke qene se rrezet alfa kane ngarkese pozitive i shtynin ato ( ne berthame gjenden edhe neutronet, por duke qene se ato nuk kane ngarkese nuk kishin asnje lloj ndikimi) . |
||
Ne vazhdim te eksperimentit, rrezet qe shkonin drejt elektroneve devijonin pak nga rruga e tyre per shkak te ngarkeses se tyre negative, ndersa disa rreze nuk e ndryshuan fare drejtimin pasi rruga e tyre kaloi neper boshllek. |
|||
Atomi është i përbëre nga bërthama dhe elektronet me ngarkesë elektrike negative që rrotullohen rreth saj, në brendësin e bërthamës gjejmë neutronet që janë thërrmija pa ngarkesë elektrike dhe protonet me ngarkesë elektrike pozitive. |
Atomi është i përbëre nga bërthama dhe elektronet me ngarkesë elektrike negative që rrotullohen rreth saj, në brendësin e bërthamës gjejmë neutronet që janë thërrmija pa ngarkesë elektrike dhe protonet me ngarkesë elektrike pozitive. |
||
Rreshti 8: | Rreshti 9: | ||
Që atomi është i pandashëm mund te thuhej kur ne nuk e njihnim akoma natyrën e një atomi, tani mund te konfirmojmë që atomet janë te ndashëm sepse edhe humbja e një elektroni do te thotë ndarje e tij. Për me tepër shkenca ka ecur shumë përpara saqë tani është e mundur edhe ndarja e bërthamës së një atomi, ky veprim quhet fision nuklear dhe është i mundur në centralet nukleare. |
Që atomi është i pandashëm mund te thuhej kur ne nuk e njihnim akoma natyrën e një atomi, tani mund te konfirmojmë që atomet janë te ndashëm sepse edhe humbja e një elektroni do te thotë ndarje e tij. Për me tepër shkenca ka ecur shumë përpara saqë tani është e mundur edhe ndarja e bërthamës së një atomi, ky veprim quhet fision nuklear dhe është i mundur në centralet nukleare. |
||
Atomet e elementve te |
Atomet e elementve te ndryshem bashkveprojne ndermjet tyre dhe gjate ketij bashkveprimi njeri nga elementet ka aftesi te jap elektrone ndersa elementi tjeter është i prirur te marre elektrone ne shtresen e brendshme jashtme. |
||
Atomet janë grimca te imëta te materies. Secili lloj i atomeve ka masen e caktuar. Per shembul masa e atomit te hidrogjenit eshte e njohur. Ajo eshte e perbere nga :protonet(p-),elektronet(e+),neutrone(n0) |
Atomet janë grimca te imëta te materies. Secili lloj i atomeve ka masen e caktuar. Per shembul masa e atomit te hidrogjenit eshte e njohur. Ajo eshte e perbere nga :protonet(p-),elektronet(e+),neutrone(n0) |
||
Meqenese atomet jane grimca shume te imeta ,masat e tyre nuk mund te maten me peshore. Peshoret me sakta jane peshoret e kuarcit qe kane njesi te renditi nano 10 ne fuqi -9 . Per kete arsye duhet te perdoret nje njesi e pershtatshme per matjen e tyre. |
Meqenese atomet jane grimca shume te imeta ,masat e tyre nuk mund te maten me peshore. Peshoret me sakta jane peshoret e kuarcit qe kane njesi te renditi nano 10 ne fuqi -9 . Per kete arsye duhet te perdoret nje njesi e pershtatshme per matjen e tyre. |
Versioni i datës 10 nëntor 2016 18:59
Për herë të parë ky term është përdorur nga filozofi i Greqisë së lashtë Demokriti (460 p.e.s.-370 p.e.s.) i cili me këtë fjalë emërtonte atë element të materies që nuk ndahet më d.m.th atomi greqisht atomo (ατομο) = fjalë e përbërë nga parafjala a=pa + tomo, temno=presë, ndaj, ajo që nuk pritet më. Atomi eshte grimca me e vogel qe nderton cdo substance. Nje substance e thjeshte perbehet nga atome te te njejtin lloj. Më pas Xhon Daltoni i vërtetoi botëkuptimet e filozofëve Demokriti dhe Leukipi. Ai përfundoi se materia eshë e ndërtuar prej grimcave te vogla te cilat nuk mund te ndahen prej ti me metoda kimike. Këto grimca janë atomet. Kemi edhe eksperimentin e Radhërfordit. Ai mori nje flete ari dhe e bombardoi ate me rreze alfa. Kur rrezet shkuan ne qender,ato devijuan. Shkaku ishte se kishte protone me ngarkese pozitive te cilat duke qene se rrezet alfa kane ngarkese pozitive i shtynin ato ( ne berthame gjenden edhe neutronet, por duke qene se ato nuk kane ngarkese nuk kishin asnje lloj ndikimi) . Ne vazhdim te eksperimentit, rrezet qe shkonin drejt elektroneve devijonin pak nga rruga e tyre per shkak te ngarkeses se tyre negative, ndersa disa rreze nuk e ndryshuan fare drejtimin pasi rruga e tyre kaloi neper boshllek.
Atomi është i përbëre nga bërthama dhe elektronet me ngarkesë elektrike negative që rrotullohen rreth saj, në brendësin e bërthamës gjejmë neutronet që janë thërrmija pa ngarkesë elektrike dhe protonet me ngarkesë elektrike pozitive. Për çdo atom në gjendje normale numri i protoneve është i barabartë me numrin e elektroneve. Kur numri protoneve është i barabarte me numrin e elektroneve atehere themi që atomi është neutral.
Ndërsa kur atomi humb një ose më shumë elektrone ngarkesa e tij nuk është me neutrale (zero), sepse duke humbur ngarkesat negative të elektroneve, atij i kanë mbetur vetëm ngarkesat pozitive te protoneve ne bërthame, atëherë themi se atomi është shndërruar në një jon pozitiv ose kation. Ndërsa, kur atomit i bashkohen një ose më shumë elektrone, ky nuk është me neutral, sepse i janë shtuar elektrone me ngarkesa negative, pra edhe një herë kemi të bëjmë me shndërrimin e një atomi në një jon por kësaj radhe jon negativ ose anion.
Që atomi është i pandashëm mund te thuhej kur ne nuk e njihnim akoma natyrën e një atomi, tani mund te konfirmojmë që atomet janë te ndashëm sepse edhe humbja e një elektroni do te thotë ndarje e tij. Për me tepër shkenca ka ecur shumë përpara saqë tani është e mundur edhe ndarja e bërthamës së një atomi, ky veprim quhet fision nuklear dhe është i mundur në centralet nukleare. Atomet e elementve te ndryshem bashkveprojne ndermjet tyre dhe gjate ketij bashkveprimi njeri nga elementet ka aftesi te jap elektrone ndersa elementi tjeter është i prirur te marre elektrone ne shtresen e brendshme jashtme. Atomet janë grimca te imëta te materies. Secili lloj i atomeve ka masen e caktuar. Per shembul masa e atomit te hidrogjenit eshte e njohur. Ajo eshte e perbere nga :protonet(p-),elektronet(e+),neutrone(n0) Meqenese atomet jane grimca shume te imeta ,masat e tyre nuk mund te maten me peshore. Peshoret me sakta jane peshoret e kuarcit qe kane njesi te renditi nano 10 ne fuqi -9 . Per kete arsye duhet te perdoret nje njesi e pershtatshme per matjen e tyre. Masa e elektronit eshte 9,1*10 ne fuqi -28g. Masa e protonit eshte 1,673*10 ne fuqi -24g. Ndersa masa e neutronit eshte afersisht sa masa e protonit 1,675*10 ne fuqi -24g.
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
http://filolet.com/demokriti.htm
- Reaksionet dhe Energjia Bërthamore - Gjimnazi Sami Frashëri - dokument në internet, prill 2007