Shqiptar (Emërtim): Dallime mes rishikimesh

[redaktim i pashqyrtuar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

Inline

Versioni i datës 13 maj 2017 01:19

Shqiptar (Shumës: Shqiptarët; Gegërisht: Shqyptar^[1]) është emërimi që shqiptarët përdorin për të identifikuar veten. Vendi quhet Shqipëria (Gegërisht: Shqipnia). Gjatë periudhës mesjetare shqiptarët e quanin vendin e tyre Arbëria (Gegërisht: Arbënia) duke iu referuar vetes si Arbëresh (Gegërisht:Arbënesh) dhe njiheshin nga fqinjët e tyre si Arbanasi, Arbanenses / Albaneses, Arvanites (Arbanites), Arnaut, Arbineş e kështu me rradhë.^[2]^[3]^[4] Ne fundin e shekullit të 17 dhe ne fillim të shekullit të 18 toponimi Shqipëria dhe etnonimi Shqiptarë gradualisht zëvëndesuan Arbëria dhe Arbëreshë. Kjo erdhi si pasojë e kompleksiteteve kulturore, ekonomike, politiko-sociale dhe fetare qe shqiptarët hasën gjatë periudhës së sundimit osman.^[5]

Teoritë e prejardhjes së emërimit

Gazeta *Sqipetari*, e publikuar nga komuniteti shqiptar ne Rumani (1889)

Gustav Meyer, Robert Elsie, Kristo Frashëri dhe Vadimir Orel kanë mendimin se prejardhja e këtij termi vjen nga foljet shqipoj dhe shqiptoj, që fillimisht kanë pasur kuptimin : qartësisht, fol pastër, shqip. Sipas tyre etnonimi u krijua si përcaktues i njerëzve qe flisnin të njëjtën gjuhë, njëlloj siç u krijua emërimi i përbashkët sllavë. Kristo Frashëri thekson se shprehja është përdorur fillimisht ne librin Meshari (1555).^[6]^[7]
Petar Skok pretendon se fjala vjen nga Skupi, kryqendra e Dardanisë së lashtë (Shkupi i sotëm). Sipas kësaj teorie emri origjinal Shkuptar, fillimisht u shndërrua ne Shkiptar dhe më pas në Shqiptar.
Teoria që mbështetet më tepër nga vetë shqiptarët,^[8] është ajo e Maximillian Lambertz, i cili hedh idenë se etnonimi vjen nga fjala shqiponjë. Shqiponja ka qenë simbol i shumë dinastive shqiptare gjate mesjetes së vonë dhe u be simbol i përgjithshëm i shqiptarëve. Për shembull, flamuri i Kastriotëve, të cilët kishin si simbol shqiponjën e zezë dykrenare në një fushë të kuqe, prej nga rrjedh edhe Flamuri i Shqipërisë.^[9]^[10]^[11]

Përdorimi në Ish-Jugosllavi

Termi Šiptar (Shiptar) në gjuhën Serbe dhe atë Maqedonase (Шиптар) përdoret si një ofendim dhe ka përmbajtje tejet negative kundrejt shqiptarëve. Në gjuhët e sllavëve të jugut emërimi zyrtar për shqiptarët është Albanac (shumës: Albanci).

Shih edhe

Referencat

^ Fialuur i voghel Sccyp e ltinisct (Small Dictionary of Albanian and Latin), 1895, Shkodër
^ Lloshi, Xhevat (1999). “Albanian”. In Hinrichs, Uwe, & Uwe Büttner (eds). Handbuch der Südosteuropa-Linguistik. Otto Harrassowitz Verlag. p. 277.
^ Kamusella, Tomasz (2009).
^ Robert Elsie (2010), Historical Dictionary of Albania, Historical Dictionaries of Europe, 75 (2 ed.), Scarecrow Press, ISBN 978-0810861886 "Their traditional designation, based on a root *alban- and its rhotacized variants *arban-, *albar-, and *arbar-, appears from the eleventh century onwards in Byzantine chronicles (Albanoi, Arbanitai, Arbanites), and from the fourteenth century onwards in Latin and other Western documents (Albanenses, Arbanenses)."
^ Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, 1964.
^ Robert Elsie, A dictionary of Albanian religion, mythology and folk culture, C. Hurst & Co. Publishers, 2001, ISBN 978-1-85065-570-1, p. 79
^ Frashëri, Kristo. Etnogjeneza e shqiptarëve - Vështrim historik 2013
^ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html
^ Elsie 2010, "Flag, Albanian", p. 140.
^ The Flag Bulletin (në anglisht). Flag Research Center. 1987-01-01.
^ Hodgkison, Harry (2005). Scanderbeg: From Ottoman Captive to Albanian Hero. ISBN 1-85043-941-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1] Fialuur i voghel Sccyp e ltinisct (Small Dictionary of Albanian and Latin), 1895, Shkodër

[2] Lloshi, Xhevat (1999). “Albanian”. In Hinrichs, Uwe, & Uwe Büttner (eds). Handbuch der Südosteuropa-Linguistik. Otto Harrassowitz Verlag. p. 277.

[3] Kamusella, Tomasz (2009).

[4] Robert Elsie (2010), Historical Dictionary of Albania, Historical Dictionaries of Europe, 75 (2 ed.), Scarecrow Press, ISBN 978-0810861886 "Their traditional designation, based on a root *alban- and its rhotacized variants *arban-, *albar-, and *arbar-, appears from the eleventh century onwards in Byzantine chronicles (Albanoi, Arbanitai, Arbanites), and from the fourteenth century onwards in Latin and other Western documents (Albanenses, Arbanenses)."

[5] Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, 1964.

[6] Robert Elsie, A dictionary of Albanian religion, mythology and folk culture, C. Hurst & Co. Publishers, 2001, ISBN 978-1-85065-570-1, p. 79

[7] Frashëri, Kristo. Etnogjeneza e shqiptarëve - Vështrim historik 2013

[8] ttps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html

[9] Elsie 2010, "Flag, Albanian", p. 140.

[10] The Flag Bulletin (në anglisht). Flag Research Center. 1987-01-01.

[11] Hodgkison, Harry (2005). Scanderbeg: From Ottoman Captive to Albanian Hero. ISBN 1-85043-941-9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Rreshti 1: / Rreshti 1: @@
-'''Shqiptar''' (Shumës: Shqiptarët; [[Gegë]]risht: Shqyptar) është emërimi që shqiptarët përdorin për të identifikuar veten. Vendi quhet ''Shqipëria'' ([[Gegë]]risht: ''Shqipnia''). Gjatë periudhës mesjetare shqiptarët e quanin vendin e tyre ''Arbëria'' ([[Gegë]]risht: ''Arbënia'') duke iu referuar vetes si ''[[Arbëreshët|Arbëresh]]'' ([[Gegë]]risht:''Arbënesh'') dhe njiheshin nga fqinjët e tyre si ''[[Arbanasi]]'', ''Arbanenses / Albaneses'', ''[[Arvanitët|Arvanites]]'' (''Arbanites''), ''[[Arnautët|Arnaut]]'', ''Arbineş'' e kështu me rradhë. Ne fundin e shekullit të 17 dhe ne fillim të shekullit të 18 toponimi ''Shqipëria'' dhe etnonimi ''Shqiptarë'' gradualisht zëvëndesuan ''Arbëria'' dhe ''Arbëreshë''. Kjo erdhi si pasojë e kompleksiteteve kulturore, ekonomike, politiko-sociale dhe fetare qe shqiptarët hasën gjatë periudhës së sundimit osman.
+'''Shqiptar''' (Shumës: Shqiptarët; [[Gegë]]risht: Shqyptar<ref>[https://archive.org/details/fialuurivoghels00junggoog Fialuur i voghel Sccyp e ltinisct (Small Dictionary of Albanian and Latin), 1895, [[Shkodër]]]</ref>) është emërimi që shqiptarët përdorin për të identifikuar veten. Vendi quhet ''Shqipëria'' ([[Gegë]]risht: ''Shqipnia''). Gjatë periudhës mesjetare shqiptarët e quanin vendin e tyre ''Arbëria'' ([[Gegë]]risht: ''Arbënia'') duke iu referuar vetes si ''[[Arbëreshët|Arbëresh]]'' ([[Gegë]]risht:''Arbënesh'') dhe njiheshin nga fqinjët e tyre si ''[[Arbanasi]]'', ''Arbanenses / Albaneses'', ''[[Arvanitët|Arvanites]]'' (''Arbanites''), ''[[Arnautët|Arnaut]]'', ''Arbineş'' e kështu me rradhë.<ref>Lloshi, Xhevat (1999). “Albanian”. In Hinrichs, Uwe, & Uwe Büttner (eds). Handbuch der Südosteuropa-Linguistik. Otto Harrassowitz Verlag. p. 277.</ref><ref>Kamusella, Tomasz (2009).</ref><ref>Robert Elsie (2010), Historical Dictionary of Albania, Historical Dictionaries of Europe, 75 (2 ed.), Scarecrow Press, ISBN 978-0810861886 "Their traditional designation, based on a root *alban- and its rhotacized variants *arban-, *albar-, and *arbar-, appears from the eleventh century onwards in Byzantine chronicles (Albanoi, Arbanitai, Arbanites), and from the fourteenth century onwards in Latin and other Western documents (Albanenses, Arbanenses)."</ref> Ne fundin e shekullit të 17 dhe ne fillim të shekullit të 18 toponimi ''Shqipëria'' dhe etnonimi ''Shqiptarë'' gradualisht zëvëndesuan ''Arbëria'' dhe ''Arbëreshë''. Kjo erdhi si pasojë e kompleksiteteve kulturore, ekonomike, politiko-sociale dhe fetare qe shqiptarët hasën gjatë periudhës së sundimit osman.<ref>Kristo Frasheri. History of Albania (A Brief Overview). Tirana, 1964.</ref>
 == Teoritë e prejardhjes së emërimit ==
@@ Rreshti 5: / Rreshti 5: @@
 [[File:Albanezul-1889.JPG|thumb|280px|Gazeta ''Sqipetari'', e publikuar nga komuniteti shqiptar ne Rumani (1889)]]
-* Gustav Meyer, Robert Elsie, Kristo Frashëri dhe Vadimir Orel kanë mendimin se prejardhja e këtij termi vjen nga foljet ''shqipoj'' dhe ''shqiptoj'', që fillimisht kanë pasur kuptimin : qartësisht, fol pastër, ''shqip''. Sipas tyre etnonimi u krijua si përcaktues i njerëzve qe flisnin të njëjtën gjuhë, njëlloj siç u krijua emërimi i përbashkët ''sllavë''. Kristo Frashëri thekson se shprehja është përdorur fillimisht ne librin [[Meshari]] (1555).
+* Gustav Meyer, Robert Elsie, Kristo Frashëri dhe Vadimir Orel kanë mendimin se prejardhja e këtij termi vjen nga foljet ''shqipoj'' dhe ''shqiptoj'', që fillimisht kanë pasur kuptimin : qartësisht, fol pastër, ''shqip''. Sipas tyre etnonimi u krijua si përcaktues i njerëzve qe flisnin të njëjtën gjuhë, njëlloj siç u krijua emërimi i përbashkët ''sllavë''. Kristo Frashëri thekson se shprehja është përdorur fillimisht ne librin [[Meshari]] (1555).<ref>Robert Elsie, A dictionary of Albanian religion, mythology and folk culture, C. Hurst & Co. Publishers, 2001, ISBN 978-1-85065-570-1, p. 79</ref><ref>Frashëri, Kristo. Etnogjeneza e shqiptarëve - Vështrim historik 2013</ref>
 * Petar Skok pretendon se fjala vjen nga Skupi, kryqendra e [[Dardania|Dardanisë]] së lashtë ([[Shkupi]] i sotëm). Sipas kësaj teorie emri origjinal Shkuptar, fillimisht u shndërrua ne Shkiptar dhe më pas në Shqiptar.
-* Teoria që mbështetet më tepër nga vetë shqiptarët, është ajo e Maximillian Lambertz, i cili hedh idenë se etnonimi vjen nga fjala ''shqiponjë''. [[Shqiponja]] ka qenë simbol i shumë dinastive shqiptare gjate mesjetes së vonë dhe u be simbol i përgjithshëm i shqiptarëve. Për shembull, flamuri i [[Kastriotët|Kastriotëve]], të cilët kishin si simbol shqiponjën e zezë dykrenare në një fushë të kuqe, prej nga rrjedh edhe [[Flamuri i Shqipërisë]].
+* Teoria që mbështetet më tepër nga vetë shqiptarët,<ref>https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html</ref> është ajo e Maximillian Lambertz, i cili hedh idenë se etnonimi vjen nga fjala ''shqiponjë''. [[Shqiponja]] ka qenë simbol i shumë dinastive shqiptare gjate mesjetes së vonë dhe u be simbol i përgjithshëm i shqiptarëve. Për shembull, flamuri i [[Kastriotët|Kastriotëve]], të cilët kishin si simbol shqiponjën e zezë dykrenare në një fushë të kuqe, prej nga rrjedh edhe [[Flamuri i Shqipërisë]].<ref>Elsie 2010, "Flag, Albanian", p. 140.</ref><ref>{{Cite book|title = The Flag Bulletin|url = https://books.google.com/books?id=wjIrAQAAIAAJ|publisher = Flag Research Center.|date = 1987-01-01|language = en}}</ref><ref>{{Cite book|title = Scanderbeg: From Ottoman Captive to Albanian Hero|last = Hodgkison|first = Harry|publisher = |year = 2005|isbn = 1-85043-941-9|location = |pages = }}</ref>
 ==Përdorimi në Ish-Jugosllavi==
 [[File:Anti-Albanian Inscription.png|thumb|Mbishkrim në Maqedoni, ku lexohet: "Vdekje Šiptari"]]
-Termi ''Šiptar'' (Shiptar) në gjuhën Serbe dhe atë Maqedonase (Шиптар) përdoret si një ofendim dhe ka përmbajtje tejet negative kundrejt shqiptarëve. Në gjuhët e sllavëve te jugut emërimi zyrtar për shqiptarët është ''Albanac'' (shumës: ''Albanci'').
+Termi ''Šiptar'' (Shiptar) në gjuhën Serbe dhe atë Maqedonase (Шиптар) përdoret si një ofendim dhe ka përmbajtje tejet negative kundrejt shqiptarëve. Në gjuhët e sllavëve të jugut emërimi zyrtar për shqiptarët është ''Albanac'' (shumës: ''Albanci'').
+==Shih edhe==
+*[[Albania]]
+*[[Shqiptarët]]
+== Referencat ==