Mikrobiologjia: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 6 tetor 2017 22:23

Mikrobiologjia (nga greq. μικρός, mikrós, -"i vogel"; βίος, víos,-"jete" dhe λόγος, lógos,-"fjalë", "mësim", "dije") është degë e biologjisë që merret me studimin e mikroorganizmave (mikrobeve), ndërtimin, funksionimin dhe ndikimin e tyre në organizmat e tjera të gjalla. Mikroorganizmat janë organizma të vogla mikroskopike njëqelizore të padukshme për syrin e njeriut. Këtu hyjnë bakteriet, protozoat, këpurdhat, mikroalgat, prokariotet dhe viret.

Historia e mikrobiologjisë

Bakteriet u vëzhguan në fillim nga Anton van Leeuwenhoek, në vitin 1676 me anën e një mikroskopi njëlentësh të cilin ai e ndërtoi vetë. Emri "bakterium" hyri shumë më vonë në përdorim, nga Christian Ehrenberg në vitin 1828, fjalë që rrjedh nga greqishtja βακτηριον, vaktirion - "shkop i vogël, thupër".

Nëndegët e mikrobiologjisë

Fusha e mikrobiologjisë mund të ndahet përgjithësisht në disa nëndegë :

Mikrobiologjia fiziologjike: Studimi i funksionimit biokimik te qelizave mikrobiologjike. Përfshin studimin e rritjes mikrobiologjike, metabolizmin mikrobiologjik dhe strukturën qelizore të bakterieve.
Mikrobiologjia gjenetike : studion se si janë të organizuar genet tek mikrobet në lidhje me funksionet e tyre qelizore. Lidhet ngushte me biologjinë molekulare.
Mikrobiologjia mjekësore ose medicinale: studion rolin e mikrobeve ne sëmundjet e njeriut. Ajo përfshin studimin e patogjenezës mikrobiologjike dhe epidemiologjine dhe ka lidhje me studimin e sëmundjeve patologjike dhe imunologjike.
Mikrobiologjia veterinare: studion rolin e mikrobeve ne medicinën (mjekësinë) veterinare.
Mikrobiologjia mjedisore: studion funksionin dhe larminë e mikrobeve ne mjedisn e tyre natyror. Përfshin studimin e ekologjisë mikrobiologjike, ciklin ushqyes mikrobiologjik, gjeomikrobiologjik, larmine mikrobiologjike dhe Bioremediacioni.
Mikrobiologjia zhvilluese : studion zhvillimin e mikrobeve. Përfshin sistematiken bakteriale dhe taksonominë.
Mikrobiologjia industriale: shfrytëzon mikrobet për përdorim ne ecuritë (proceset) industriale. Këtu hyjnë tharmëtimi industrial dhe trajtimin e ujërave të zeza. Lidhet ngushte me bioteknologjine industriale. Kjo fushe përfshin gjithashtu prodhimin e birrës, një zbatim i rëndësishëm i mikrobiologjisë.
Aeromikrobiologjia: studion mikroorganizmat e ajrit.
Mikrobiologjia ushqimore: studion mikrobet qe shkaktojnë prishjen e ushqimeve.
Mikrobiologjia farmaceutike: studion mikrobet qe shkaktojnë ndotjen dhe prishjen farmaceutike.

Dobitë e mikrobiologjisë

Shiko edhe

Lidhje të jashtme

@@ Rreshti 1: / Rreshti 1: @@
 [[Skeda:Agar plate with colonies.jpg|thumb|250px|Mikroorganizma në një laborator]]
-'''Mikrobiologjia''' (nga [[Greqishtja|greq.]] ''μικρός'', mikrós,-"i vogel"; ''βίος'', víos,-"jete" dhe ''λόγος'', lógos,-"fjalë", "mësim", "dije") është degë e [[Biologjia|biologjisë]] që merret me studimin e [[Mikroorganizmi|mikroorganizmave]] ([[Mikrobi|mikrobeve]]), ndërtimin, funksionimin dhe ndikimin e tyre në [[Organizmi|organizmat]] e tjera të gjalla. Mikroorganizmat janë organizma të vogla [[mikroskopi]]ke [[Njëqelizorët|njëqelizore]] të padukshme për syrin e njeriut. Këtu hyjnë [[bakteri]]et, [[protozoa]]t, [[këpurdha]]t, [[mikroalga]]t, [[Prokarioti|prokariotet]] dhe [[Virusi|viret]].
+'''Mikrobiologjia''' (nga [[Greqishtja|greq.]] ''μικρός'', mikrós, -"i vogel"; ''βίος'', víos,-"jete" dhe ''λόγος'', lógos,-"fjalë", "mësim", "dije") është degë e [[Biologjia|biologjisë]] që merret me studimin e [[Mikroorganizmi|mikroorganizmave]] ([[Mikrobi|mikrobeve]]), ndërtimin, funksionimin dhe ndikimin e tyre në [[Organizmi|organizmat]] e tjera të gjalla. Mikroorganizmat janë organizma të vogla [[mikroskopi]]ke [[Njëqelizorët|njëqelizore]] të padukshme për syrin e njeriut. Këtu hyjnë [[bakteri]]et, [[protozoa]]t, [[këpurdha]]t, [[mikroalga]]t, [[Prokarioti|prokariotet]] dhe [[Virusi|viret]].
 == Historia e mikrobiologjisë ==
 [[Bakteri]]et u vëzhguan në fillim nga [[Anton van Leeuwenhoek]], në vitin [[1676]] me anën e një [[mikroskopi]] njëlentësh të cilin ai e ndërtoi vetë. Emri "bakterium" hyri shumë më vonë në përdorim, nga [[Kristian Gotfrid Erenberg|Christian Ehrenberg]] në vitin [[1828]], fjalë që rrjedh nga greqishtja ''βακτηριον'', vaktirion - "shkop i vogël, thupër".
 == Nëndegët e mikrobiologjisë ==
-Fusha e mikrobiologjisë mund të ndahet përgjithsisht në disa nëndegë:
+Fusha e mikrobiologjisë mund të ndahet përgjithësisht në disa nëndegë :
-* '''Mikrobiologjia fiziologjike''': Studimi i funksionimit [[Biokimia|biokimik]] te [[qeliza]]ve mikrobiologjike. Përfshin studimin e rritjes mikrobiologjike, [[metabolizmi]]n mikrobiologjik dhe [[Struktura qelizore e bakterieve|strukturen qelizore të bakterieve]].
+* '''Mikrobiologjia fiziologjike''': Studimi i funksionimit [[Biokimia|biokimik]] te [[qeliza]]ve mikrobiologjike. Përfshin studimin e rritjes mikrobiologjike, [[metabolizmi]]n mikrobiologjik dhe [[Struktura qelizore e bakterieve|strukturën qelizore të bakterieve]].
-* '''Mikrobiologjia genetike''': studion se si janë të organizuar [[Geni|genet]] tek mikrobet në lidhje me funksionet e tyre qelizore. Lidhet ngushte me [[Biologjia molekulare|biologjine molekulare]].
+* '''Mikrobiologjia gjenetike''' : studion se si janë të organizuar [[Geni|genet]] tek mikrobet në lidhje me funksionet e tyre qelizore. Lidhet ngushte me [[Biologjia molekulare|biologjinë molekulare]].
-* '''Mikrobiologjia mjekësore''' ose medicinale: studion rolin e mikrobeve ne semundjet e njeriut. Ajo perfshin studimin e [[Patogeneza|patogenezes]] mikrobiologjike dhe [[Epidemiologjia|epidemiologjine]] dhe ka lidhje me studimin e semundjeve [[Patologjia|patologjike]] dhe [[Imunologjia|imunologjike]].
+* '''Mikrobiologjia mjekësore''' ose medicinale: studion rolin e mikrobeve ne sëmundjet e njeriut.  Ajo përfshin studimin e [[Patogjeneza|patogjenezës]] mikrobiologjike dhe [[Epidemiologjia|epidemiologjine]] dhe ka lidhje me studimin e sëmundjeve [[Patologjia|patologjike]] dhe [[Imunologjia|imunologjike]].
-* '''Mikrobiologjia veterinare''': studion rolin e mikrobeve ne medicinen (mjeksine) veterinare.
+* '''Mikrobiologjia veterinare''': studion rolin e mikrobeve ne medicinën (mjekësinë) veterinare.
-* '''Mikrobiologjia mjedisore''': studion funksionin dhe larmine e mikrobeve ne mjedisn e tyre natyror. Perfshin studimin e [[Ekologjia mikrobiologjike|ekologjise mikrobiologjike]], [[Cikli biokimik|ciklin ushqyes]] mikrobiologjik, [[Gjeomikrobiologjia|gjeomikrobiologjik]], larmine mikrobiologjike dhe [[Bioremediacioni]].
+* '''Mikrobiologjia mjedisore''': studion funksionin dhe larminë e mikrobeve ne mjedisn e tyre natyror.  Përfshin studimin e [[Ekologjia mikrobiologjike|ekologjisë mikrobiologjike]], [[Cikli biokimik|ciklin ushqyes]] mikrobiologjik, [[Gjeomikrobiologjia|gjeomikrobiologjik]], larmine mikrobiologjike dhe [[Bioremediacioni]].
-* '''Mikrobiologjia zhvilluese<!--zhdërvidhuese-->''': studion zhvillimin e mikrobeve. Perfshin [[Sistematika|sistematiken]] bakteriale dhe [[Taksonomia|taksonomine]].
+* '''Mikrobiologjia zhvilluese<!--zhdërvidhuese-->''' : studion zhvillimin e mikrobeve.  Përfshin [[Sistematika|sistematiken]] bakteriale dhe [[Taksonomia|taksonominë]].
-* '''Mikrobiologjia industriale''': shfrytezon mikrobet për perdorim ne ecurite (proceset) industriale. Ketu hyjne [[tharmëtimi industrial]] dhe [[Trajtimi i ujrave të zeza|trajtimin e ujrave të zeza]]. Lidhet ngushte me [[Bioteknologjia|bioteknologjine]] industriale. Kjo fushe perfshin gjithashtu prodhimin e birres, një zbatim i rendesishem i mikrobiologjise.
+* '''Mikrobiologjia industriale''': shfrytëzon mikrobet për përdorim ne ecuritë (proceset) industriale.  Këtu hyjnë [[tharmëtimi industrial]] dhe [[Trajtimi i ujërave të zeza|trajtimin e ujërave të zeza]].  Lidhet ngushte me [[Bioteknologjia|bioteknologjine]] industriale.  Kjo fushe përfshin gjithashtu prodhimin e birrës, një zbatim i rëndësishëm i mikrobiologjisë.
 * '''Aeromikrobiologjia''': studion mikroorganizmat e ajrit.
-* '''Mikrobiologjia ushqimore''': studion mikrobet qe shkaktojne prishjen e ushqimeve.
+* '''Mikrobiologjia ushqimore''': studion mikrobet qe shkaktojnë prishjen e ushqimeve.
-* '''Mikrobiologjia farmaceutike''': studion mikrobet qe shkaktojne ndotjen dhe prishjen farmaceutike.
+* '''Mikrobiologjia farmaceutike''': studion mikrobet qe shkaktojnë ndotjen dhe prishjen farmaceutike.
 == Dobitë e mikrobiologjisë ==
 == Shiko edhe ==
-:[[Bakteriologjia]]
+: [[Bakteriologjia]]
-:[[Viriologjia]]
+: [[Virologjia]]
-:[[Mikologjia]]
+: [[Mikologjia]]
-:[[Imunologjia]]
+: [[Imunologjia]]
 == Lidhje të jashtme ==