Fishekzjarret: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
No edit summary |
1l2l3k (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
Rreshti 2: | Rreshti 2: | ||
'''Fishekziarret''' janë të dëmshme por ne i përdorim ato gjatë festave. Për festa Nuk ka rënci shumë ama duhet kini kujdes sepse munë ta lëndoni ndokë. Prandaj mos dil para orës 12:00 e natës se e lëndon ndokë. Dilni me prindër. Pra e kuptuat. |
'''Fishekziarret''' janë të dëmshme por ne i përdorim ato gjatë festave. Për festa Nuk ka rënci shumë ama duhet kini kujdes sepse munë ta lëndoni ndokë. Prandaj mos dil para orës 12:00 e natës se e lëndon ndokë. Dilni me prindër. Pra e kuptuat. |
||
== Burime të dhëna == |
|||
[[Fishekzjarret ne kimi:]] |
|||
<references/> |
|||
'''Reaksionet Kimike''' |
|||
A keni qenë ndonjëherë në një shfaqje fishekzjarre ajrore në një park zbavitës, lojë baseball, kremtimin e katërt të korrikut, ose në prag të Vitit të Ri dhe pyes veten se si prodhohen të gjitha ngjyrat mbresëlënëse dhe tingujt? Njerëzit kudo gëzojnë shpërthimet fantastike dhe shfaqjet e shkëlqyera të dritave të fishekzjarreve. Sidoqoftë, këto syze janë shumë më tepër sesa vetëm një formë argëtimi. Çdo fishekzjarre që niset në qiell është një grup i formuar pikërisht i kimikateve dhe karburantit, të kalibruar me kujdes për të prodhuar një efekt të veçantë - një llak i kuq i krizantemës i shoqëruar nga një shpërthim i fuqishëm, ose një strobo blu. Kuptimi se si përmbajtja e një vepre armë zjarri prodhon larminë mbresëlënëse të ngjyrave, formave dhe intensiteteve të zërit, kërkon vetëm një kuptim të thjeshtë të reagimeve kimike. |
|||
Fishekzjarret gjenerojnë tre forma shumë të dukshme të energjisë: një lëshim i madh i zërit, drita e ndritshme dhe nxehtësia. Boomët e jashtëzakonshëm të dëgjuar në nivelin e tokës janë rezultat i lirimit të shpejtë të energjisë në ajër, duke shkaktuar që ajri të zgjerohet më shpejt se shpejtësia e zërit. Kjo prodhon një valë shoku, një "BOOM!" zhurmash. |
|||
Ngjyrat prodhohen duke ngrohur kripëra metalike, të tilla si klorur kalciumi ose nitrat natriumi, që lëshojnë ngjyra karakteristike. Atomet e secilit element thithin energji dhe e lirojnë si dritë të ngjyrave specifike. Energjia e absorbuar nga një atom i riorganizon elektronet e saj nga gjendja e tyre më e ulët e energjisë, e quajtur shteti bazë, deri në një gjendje më të lartë energjie, të quajtur shtet i ngazëllyer. Energjia e tepërt e shtetit të ngacmuar emetohet si drita, meqë elektronet zbresin në shtete më të ulëta të energjisë, dhe përfundimisht gjendja në tokë. Sasia e energjisë së emetuar është karakteristikë e elementit dhe sasia e energjisë përcakton ngjyrën e dritës së emetuar. Për shembull, kur nitrat natriumi ndizet, elektronet e atomeve të natriumit thithin energjinë e nxehtësisë dhe bëhen të ngazëllyer. Ky shtet i ngazëllyer me energji të lartë nuk zgjat për shumë kohë dhe elektronet e ngazëllyer të atomit të natriumit lëshojnë shpejt energjinë e tyre, rreth 200 kJ / mol, që është energjia e dritës së verdhë. |
|||
Sasia e energjisë së lëshuar, e cila ndryshon nga elementi në element, karakterizohet nga një gjatësi vale e veçantë e dritës. Energjitë më të larta korrespondojnë me dritën më të shkurtër të gjatësisë së valës, ngjyrat karakteristike të të cilave janë të vendosura në rajonin vjollcë / blu të spektrit të dukshëm. |
|||
[[Skeda:Http://scifun.chem.wisc.edu/CHEMWEEK/fireworks/images/spectrum.gif|parapamje]] |
|||
Në bërjen e fishekzjarreve, kripërat metalike vendosen në yje, argjilë të vogël ose kokrra të ngjashme me brumë ose kube 3 deri në 4 cm në diametër. Yjet përbëhen nga një përzierje e agjentit oksidues, agjentë reduktues, agjent ngjyrosës (kripë metalike), dhe lidhësa. Kur ndizet, yjet prodhojnë efekte të shëndosha dhe të dritës. Shfaqja e një fishekzjarre përcaktohet nga yjet e saj, të cilat bëhen me dorë dhe të paketuara me kujdes në ndarje të kartonit brenda guaskes se fishekzjarrit , ku ata presin ndezjen me një siguresë vonesë kohe. |
|||
Nga ngritja në lirimin e ngjyrave, zhvillohet një rend i ngjeshur i koreografuar me kujdes, duke prodhuar efektin e dëshiruar. Fuqia e nevojshme për të hequr çdo firework në ajër sigurohet nga djegja shumë e eksotermike e pluhurit të zi, një kombinim i ngadaltë i 75% nitrat kaliumi, qymyr 15% dhe squfuri 10%. Thuhet se është përdorur për herë të parë në Kinë rreth 1000 vjet më parë, receta për pluhurin e zi (ose qymyr) ka pësuar një ndryshim të vogël që atëherë. Ky formulim shpërthen në një shkallë prej rreth 3 metra për sekondë, duke e klasifikuar atë si një shpërthim të ulët. Në fakt, kur djeg në ajër të hapur, nxehtësia dhe gazi i zi pluhur shpejt. Çelësi i suksesit të fishekzjarreve është të kapë ngrohjen dhe gazin në pjesën e poshtme të guaskës, e cila është e pozicionuar në një tub të lëshuar ose llaç, derisa presioni i gazit të bllokuar të ndërtohet në një forcë të tillë që, kur të arratiset, të lartë në ajër. |
|||
Një fishekzjarre ndizet duke ndezur siguresën kryesore. Që njëkohësisht fillon edhe siguresa e shpejtë e veprimeve, e cila shpejt e mbart flakën poshtë në ngarkesë të ashensorit, dhe ndërprerja e vonesës së kohës, e cila vazhdon të digjet lart në drejtim të pjesëve të kartonit që përmbajnë yjet, madje edhe kur zjarri i zjarrit po dëmton qiellin. |
|||
'''Referencat''' |
|||
<http://scifun.chem.wisc.edu/=""> |
Versioni i datës 10 tetor 2017 15:11
Fishekziarret janë të dëmshme por ne i përdorim ato gjatë festave. Për festa Nuk ka rënci shumë ama duhet kini kujdes sepse munë ta lëndoni ndokë. Prandaj mos dil para orës 12:00 e natës se e lëndon ndokë. Dilni me prindër. Pra e kuptuat.