Siri von Essen: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

Inline

Versioni i datës 21 tetor 2017 23:11

Sigrid "Siri" Sofje Matilda Elisabet von Essen (17 gusht 1850 në Porvoo - 22 prill 1912) ishte një aktore suedeze që fliste gjuhën finlandeze. ^[1] Karriera e saj në aktrim zgjati rreth 15 vjet, gjatë së cilës u shfaq në një numër dramash që dramaturgu dhe shkrimtari suedez, August Strindberg, shkroi në mënyrë specifike për të.

Biografia

Familja dhe jeta personale

Ajo ishte bija e kapitenit fisnik finlandez-suedez, pronarit të tokave dhe fisnikëve Carl Reinhold von Essen dhe Elisabeth Charlotta In de Betou. Ajo u martua me Major Baron Carl Gustaf Wrangel af Sauss (1842-1913) në 1872, me të cilin ajo kishte një vajzë, Sigrid. ^[2] Ata u divorcuan në vitin 1876.

Më 1877, ajo u martua me dramaturgun dhe shkrimtarin suedez August Strindberg. Në atë kohë, martesa e saj me Strindberg u konsiderua si një skandal, sepse edhe pse burri i parë i von Essen kishte kryer tradhti bashkëshortore, Strindberg ishte fajësuar për shpërbërjen e martesës së tyre. Një faktor kontribuues për skandalin ishte fakti se Strindberg konsiderohej shoqërisht i papërshtatshëm si bashkëshort për një anëtar të fisnikërisë. ^[3] Së bashku ata kishin tre fëmijë: dy vajza, Karin Smirnov (e lindur në 1880) dhe Greta (e lindur në 1881), dhe një djalë, Hans (i lindur më 1884 në Lausanne, Zvicër). Ata u divorcuan në vitin 1891, pasi Strindberg kishte dyshuar von Essen për të patur një marrëdhënie afatgjatë me mikun e saj të ngushtë, gruaja daneze Marie David; Xhelozia e Strindbergut dhe mosdashja e Davidit shkaktuan mosmarrëveshje të rënda në martesë gjatë viteve të fundit. ^[4]^[5] Martesa e trazuar midis von Essen dhe Strindberg ishte një burim i materialit për një numër dramash të Strindbergut, të cilat shpesh kanë marrëdhënie të pakënaqura, si dhe për romanin e Strindberg-it "Mbrojtja e një budallai", të cilën ai filloi në 1887. ^[6]^[7]^[8]^[9] Në 1919, një përzgjedhje e korrespondencës së tyre nga 1875-76 u botua nën titullin Ai dhe ajo. ^[10]

Von Essen u zhvedos në Finlandë në vitin 1893.

Karriera si aktore

Von Essen kishte dashur të ishte një aktore që nga fëmijëria, por kjo nuk u konsiderua si një profesion i përshtatshëm për një fisnike. Ajo u ndalua të aktronte së pari nga babai i saj dhe më vonë nga burri i saj i parë, e cili ishte një nga arsyet pse ajo e ndau atë. Strindberg, megjithatë, e inkurajoi atë për të aktrojë. Ajo nuk u regjistrua në Dramatens elevskola (shkolla aktive e Teatrit Mbretëror Dramatik), në vend të studimit të dramës privatisht nën tutelën e Knut Almlöf dhe Betty Almlöf.

Në fillim të vitit 1877, ajo debutoi në Teatrin Mbretëror Dramatik në Shtokholm në dy vepra. Ajo mori rolin e Camille në Play Theatre nga L. Leroy dhe rolin kryesor të Jane Eyre në një shfaqje nga Charlotte Birch-Pfeiffer. Debutimi i saj u konsiderua si një sukses i moderuar dhe ajo mori një angazhim si aktore në Teatrin Mbretëror Dramatik që zgjati deri në 1881. Ajo gjithashtu performoi në teatrin suedez në Helsinki të Finlandës, gjatë periudhës 1882-93. Ajo ishte regjisore dhe zonjë kryesore në një teatër eksperimental skandinavë të themeluar nga Strindberg në Kopenhagen në 1889, ku luajti rolin kryesor në Miss Julie dhe "Mme X" në he Stronger. ^[11] Ajo punoi si mësuese aktrimi në Helsinki që nga viti 1894; një nga studentët e saj ishte Martha Hedman.

Megjithëse kritikët përgjithësisht e përgëzuan hirin e saj, mënyrën e saj të natyrshme të veprimit dhe inteligjencën e interpretimeve të saj, ata gjithashtu vunë në dukje se shfaqjet e saj i mungonin energji dhe pasion dhe se ajo kishte një zë të dobët. Strindberg ka shkruar disa vepra për të që janë projektuar për të shfaqur stilin e saj të veprimit - ndër këto janë numëruar Miss Julie dhe The Creditors (roli i Tekla) -^[12] dhe ajo konsiderohet të ketë pasur sukses në këto role.

Pas vitit 1877, von Essen shkroi artikuj për gazetat dhe botimet dhe luajtjet e përkthyera. Ajo ishte gazetare e gazetës Morgenbladet në Helsingfors, Finlandë, në 1876 dhe në Kopenhagë, Danimarkë në 1881. Ajo vazhdoi me punën e përkthimit pasi u transferua në Finlandë në 1893. Ajo gjithashtu dha recitale koncertesh.

Ne kulturën popullore

Në vitin 1978 autori suedez Per Olov Enquist shfaqi shfaqjen e tij të fokusuar në Strindberg, 'The Night of the Tribades: Një vepër nga 1889' (më vonë Retitled 'The Tribades'), në të cilën Siri von Essen është një personazh kyç. ^[13]

Shënime dhe referenca

^ Meyer (1985), 55, 565.
^ Meyer (1985, 58).
^ Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.
^ Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.
^ Robinson (2009, xxxiii, 59)
^ Lagercrantz (1984, 55)
^ Meyer (1985, 178–179)
^ Schleussner (1912)
^ The novel was originally written in French, and its title, Le Plaidoyer d'un Fou, has also been translated as The Confession of a Fool, A Madman's Defence, and A Fool's Apology.
^ Robinson (2009, xviii)
^ Robinson (2009, xxii)
^ Robinson (2009, 170)
^ Enquist (1978, xvi–xviii)

Burime

Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.
Dotti, Marco. 2010. "Lettere da un inferno futuro. Strindberg, dieci appunti nella vita del Padre", in Saveria Chemotti (ed.), Padri nostri. Archetipi e modelli delle relazioni tra padri e figlie, Padova: Il Poligrafo,2010, pp- 281-298. ISBN 978-8871157146.
Enquist, Per Olov. Plays: 1: The Night of Tribades, Rain Snakes, The Hour of the Lynx, The Image Makers. London: Bloomsbury, 2004.
Lagercrantz, Olof. August Strindberg. Trans. Anselm Hollo. New York: Farrar Straus Giroux, 1984.
Meyer, Michael. 1985. Strindberg: A Biography. Oxford Lives ser. Oxford: Oxford UP, 1987. ISBN 0-19-281995-X.
Robinson, Michael, ed. The Cambridge Companion to August Strindberg. Cambridge: Cambridge University Press, 2009.
Schluessner, Ellie, transl; Strindberg, August (1912). The Confession of a Fool.London: Stephen Swift.

Lidhje të jashtme

[1] Meyer (1985), 55, 565.

[2] Meyer (1985, 58).

[3] Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.

[4] Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.

[5] Robinson (2009, xxxiii, 59)

[6] Lagercrantz (1984, 55)

[7] Meyer (1985, 178–179)

[8] Schleussner (1912)

[titlenote-9] The novel was originally written in French, and its title, Le Plaidoyer d'un Fou, has also been translated as The Confession of a Fool, A Madman's Defence, and A Fool's Apology.

[10] Robinson (2009, xviii)

[11] Robinson (2009, xxii)

[12] Robinson (2009, 170)

[13] Enquist (1978, xvi–xviii)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

@@ Rreshti 1: / Rreshti 1: @@
-'''Sigrid "Siri" Sofje Matilda Elisabet von Essen''' (17 gusht 1850 në Porvoo - 22 prill 1912) ishte një aktore suedeze që fliste gjuhën filandeze. <ref>Meyer (1985), 55, 565.</ref> Karriera e saj në aktrim zgjati rreth 15 vjet, gjatë së cilës u shfaq në një numër dramash që dramaturgu dhe shkrimtari suedez, August Strindberg, shkroi në mënyrë specifike për të.
+'''Sigrid "Siri" Sofje Matilda Elisabet von Essen''' ([[17 gusht]] [[1850]] në Porvoo - [[22 prill]] [[1912]]) ishte një aktore suedeze që fliste gjuhën finlandeze. <ref>Meyer (1985), 55, 565.</ref> Karriera e saj në aktrim zgjati rreth 15 vjet, gjatë së cilës u shfaq në një numër dramash që dramaturgu dhe shkrimtari suedez, August Strindberg, shkroi në mënyrë specifike për të.
-==Biografia==
+== Biografia ==
-===Familja dhe jeta personale===
+=== Familja dhe jeta personale ===
 Ajo ishte bija e kapitenit fisnik finlandez-suedez, pronarit të tokave dhe fisnikëve Carl Reinhold von Essen dhe Elisabeth Charlotta In de Betou. Ajo u martua me Major Baron Carl Gustaf Wrangel af Sauss (1842-1913) në 1872, me të cilin ajo kishte një vajzë, Sigrid. <ref>Meyer (1985, 58).</ref> Ata u divorcuan në vitin 1876.
-Më 1877, ajo u martua me dramaturgun dhe shkrimtarin suedez August Strindberg. Në atë kohë, martesa e saj me Strindberg u konsiderua si një skandal, sepse edhe pse burri i parë i von Essen kishte kryer tradhti bashkëshortore, Strindberg ishte fajësuar për shpërbërjen e martesës së tyre. Një faktor kontribues për skandalin ishte fakti se Strindberg konsiderohej shoqërisht i papërshtatshëm si bashkëshort për një anëtar të fisnikërisë. <ref>Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.</ref> Së bashku ata kishin tre fëmijë: dy vajza, Karin Smirnov (e lindur në 1880) dhe Greta (e lindur në 1881), dhe një djalë, Hans (i lindur më 1884 në Lausanne, Zvicër). Ata u divorcuan në vitin 1891, pasi Strindberg kishte dyshuar von Essen për të patur një marrëdhënie afatgjatë me mikun e saj të ngushtë, gruaja daneze Marie David; Xhelozia e Strindbergut dhe mosdashja e Davidit shkaktuan mosmarrëveshje të rënda në martesë gjatë viteve të fundit. <ref>Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.</ref><ref>Robinson (2009, xxxiii, 59)</ref> Martesa e trazuar midis von Essen dhe Strindberg ishte një burim i materialit për një numër dramash të Strindbergut, të cilat shpesh kanë marrëdhënie të pakënaqura, si dhe për romanin e Strindberg-it "Mbrojtja e një budallai", të cilën ai filloi në 1887. <ref>Lagercrantz (1984, 55)</ref><ref>Meyer (1985, 178–179)</ref><ref> Schleussner (1912)</ref><ref name=titlenote/> Në 1919, një përzgjedhje e korrespondencës së tyre nga 1875-76 u botua nën titullin '' Ai dhe ajo ''. <ref>Robinson (2009, xviii)</ref>
+Më 1877, ajo u martua me dramaturgun dhe shkrimtarin suedez August Strindberg. Në atë kohë, martesa e saj me Strindberg u konsiderua si një skandal, sepse edhe pse burri i parë i von Essen kishte kryer tradhti bashkëshortore, Strindberg ishte fajësuar për shpërbërjen e martesës së tyre. Një faktor kontribuues për skandalin ishte fakti se Strindberg konsiderohej shoqërisht i papërshtatshëm si bashkëshort për një anëtar të fisnikërisë. <ref>Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.</ref> Së bashku ata kishin tre fëmijë: dy vajza, Karin Smirnov (e lindur në 1880) dhe Greta (e lindur në 1881), dhe një djalë, Hans (i lindur më 1884 në Lausanne, Zvicër). Ata u divorcuan në vitin 1891, pasi Strindberg kishte dyshuar von Essen për të patur një marrëdhënie afatgjatë me mikun e saj të ngushtë, gruaja daneze Marie David; Xhelozia e Strindbergut dhe mosdashja e Davidit shkaktuan mosmarrëveshje të rënda në martesë gjatë viteve të fundit. <ref>Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.</ref><ref>Robinson (2009, xxxiii, 59)</ref> Martesa e trazuar midis von Essen dhe Strindberg ishte një burim i materialit për një numër dramash të Strindbergut, të cilat shpesh kanë marrëdhënie të pakënaqura, si dhe për romanin e Strindberg-it "Mbrojtja e një budallai", të cilën ai filloi në 1887. <ref>Lagercrantz (1984, 55)</ref><ref>Meyer (1985, 178–179)</ref><ref> Schleussner (1912)</ref><ref name=titlenote/> Në 1919, një përzgjedhje e korrespondencës së tyre nga 1875-76 u botua nën titullin ''Ai dhe ajo''. <ref>Robinson (2009, xviii)</ref>
-Von Essen u zhvedos në Finland në vitin 1893.
+Von Essen u zhvedos në Finlandë në vitin 1893.
-===Karriera si aktore===
+=== Karriera si aktore ===
 Von Essen kishte dashur të ishte një aktore që nga fëmijëria, por kjo nuk u konsiderua si një profesion i përshtatshëm për një fisnike. Ajo u ndalua të aktronte së pari nga babai i saj dhe më vonë nga burri i saj i parë, e cili ishte një nga arsyet pse ajo e ndau atë. Strindberg, megjithatë, e inkurajoi atë për të aktrojë. Ajo nuk u regjistrua në Dramatens elevskola (shkolla aktive e Teatrit Mbretëror Dramatik), në vend të studimit të dramës privatisht nën tutelën e Knut Almlöf dhe Betty Almlöf.
-Në fillim të vitit 1877, ajo debutoi në Teatrin Mbretëror Dramatik në Shtokholm në dy vepra. Ajo mori rolin e Camille në '' Play Theatre '' nga L. Leroy dhe rolin kryesor të Jane Eyre në një shfaqje nga Charlotte Birch-Pfeiffer. Debutimi i saj u konsiderua si një sukses i moderuar dhe ajo mori një angazhim si aktore në Teatrin Mbretëror Dramatik që zgjati deri në 1881. Ajo gjithashtu performoi në teatrin suedez në Helsinki të Finlandës, gjatë periudhës 1882-93. Ajo ishte regjisore dhe zonjë kryesore në një teatër eksperimental skandinavë të themeluar nga Strindberg në Kopenhagen në 1889, ku luajti rolin kryesor në '' Miss Julie '' dhe 'Mme X' në ''he Stronger ''. <ref>Robinson (2009, xxii)</ref> Ajo punoi si mësuese aktrimi në Helsinki që nga viti 1894; një nga studentët e saj ishte Martha Hedman.
+Në fillim të vitit 1877, ajo debutoi në Teatrin Mbretëror Dramatik në Shtokholm në dy vepra. Ajo mori rolin e Camille në ''Play Theatre'' nga L. Leroy dhe rolin kryesor të Jane Eyre në një shfaqje nga Charlotte Birch-Pfeiffer. Debutimi i saj u konsiderua si një sukses i moderuar dhe ajo mori një angazhim si aktore në Teatrin Mbretëror Dramatik që zgjati deri në 1881. Ajo gjithashtu performoi në teatrin suedez në Helsinki të Finlandës, gjatë periudhës 1882-93. Ajo ishte regjisore dhe zonjë kryesore në një teatër eksperimental skandinavë të themeluar nga Strindberg në Kopenhagen në 1889, ku luajti rolin kryesor në ''Miss Julie'' dhe "Mme X" në ''he Stronger''. <ref>Robinson (2009, xxii)</ref> Ajo punoi si mësuese aktrimi në Helsinki që nga viti 1894; një nga studentët e saj ishte Martha Hedman.
-Megjithëse kritikët përgjithësisht e përgëzuan hirin e saj, mënyrën e saj të natyrshme të veprimit dhe inteligjencën e interpretimeve të saj, ata gjithashtu vunë në dukje se shfaqjet e saj i mungonin energji dhe pasion dhe se ajo kishte një zë të dobët. Strindberg ka shkruar disa vepra për të që janë projektuar për të shfaqur stilin e saj të veprimit - ndër këto janë numëruar '' Miss Julie '' dhe '' The Creditors '' (roli i Tekla) -<ref>Robinson (2009, 170)</ref> dhe ajo konsiderohet të ketë pasur sukses në këto role.
+Megjithëse kritikët përgjithësisht e përgëzuan hirin e saj, mënyrën e saj të natyrshme të veprimit dhe inteligjencën e interpretimeve të saj, ata gjithashtu vunë në dukje se shfaqjet e saj i mungonin energji dhe pasion dhe se ajo kishte një zë të dobët. Strindberg ka shkruar disa vepra për të që janë projektuar për të shfaqur stilin e saj të veprimit - ndër këto janë numëruar ''Miss Julie'' dhe ''The Creditors'' (roli i Tekla) -<ref>Robinson (2009, 170)</ref> dhe ajo konsiderohet të ketë pasur sukses në këto role.
-Pas vitit 1877, von Essen shkroi artikuj për gazetat dhe botimet dhe luajtjet e përkthyera. Ajo ishte gazetare e gazetës '' Morgenbladet '' në Helsingfors, Finlandë, në 1876 dhe në Kopenhagë, Danimarkë në 1881. Ajo vazhdoi me punën e përkthimit pasi u transferua në Finlandë në 1893. Ajo gjithashtu dha recitale koncertesh.
+Pas vitit 1877, von Essen shkroi artikuj për gazetat dhe botimet dhe luajtjet e përkthyera. Ajo ishte gazetare e gazetës ''Morgenbladet'' në Helsingfors, Finlandë, në 1876 dhe në Kopenhagë, Danimarkë në 1881. Ajo vazhdoi me punën e përkthimit pasi u transferua në Finlandë në 1893. Ajo gjithashtu dha recitale koncertesh.
-==Ne kolturën popullore==
+== Ne kulturën popullore ==
 * Në vitin 1978 autori suedez Per Olov Enquist shfaqi shfaqjen e tij të fokusuar në Strindberg, 'The Night of the Tribades: Një vepër nga 1889' (më vonë Retitled 'The Tribades'), në të cilën Siri von Essen është një personazh kyç. <ref>Enquist (1978, xvi–xviii)</ref>
+== Shënime dhe referenca ==
+{{reflist|2|refs = <ref name=titlenote>The novel was originally written in French, and its title, ''Le Plaidoyer d'un Fou'', has also been translated as ''The Confession of a Fool'', ''A Madman's Defence'', and ''A Fool's Apology''.</ref>}}
-==Shënime dhe referenca==
+== Burime ==
-{{reflist|2|refs =
-<ref name=titlenote>The novel was originally written in French, and its title, ''Le Plaidoyer d'un Fou'', has also been translated as ''The Confession of a Fool'', ''A Madman's Defence'', and ''A Fool's Apology''.</ref>
-}}
-==Burime==
 * [http://sok.riksarkivet.se/sbl/Presentation.aspx?id=15517 Sigrid (Siri) Sofia Matilda Elisabet Essen, von, urn:sbl:15517, Svenskt biografiskt lexikon (art av Torsten Eklund.), hämtad 2014-03-05.]
 *  Dotti, Marco. 2010. "Lettere da un inferno futuro. Strindberg, dieci appunti nella vita del Padre", in Saveria Chemotti (ed.), ''Padri nostri.  Archetipi e modelli delle relazioni tra padri e figlie'', Padova: Il Poligrafo,2010, pp- 281-298. {{ISBN|978-8871157146}}.
@@ Rreshti 38: / Rreshti 33: @@
 *Schluessner, Ellie, transl; Strindberg, August (1912). [https://archive.org/details/cu31924100213770 ''The Confession of a Fool''].London: Stephen Swift.
-==Ndërlidhje të jashtme==
+== Lidhje të jashtme ==
+[[Kategoria:Aktorë suedezë]]
+[[Kategoria:Lindje 1850]]
+[[Kategoria:Vdekje 1912]]