Qazim Koculi: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
Browse history interactively
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
← Redaktim më i vjetërNdryshimi më pas →
Content deleted Content added
PamorTekst wiki
Hatake (diskuto | kontribute)
7.597 edits
No edit summary
Hatake (diskuto | kontribute)
7.597 edits
No edit summary
Rreshti 3: Rreshti 3:
| Figura = Qazim_Koculi.jpg
| Figura = Qazim_Koculi.jpg
| Madhësia e Figurës = 250px
| Madhësia e Figurës = 250px
| Detyra = [[Kryeministri i Shqipërisë|Kryeminstër i Shqipërise]]
| Detyra = [[Kryeministri i Shqipërisë|Kryeministër i Shqipërisë]]
| Fillimi i afatit = 6 dhjetor, 1924
| Fillimi i afatit = 6 dhjetor
| Mbarimi i afatit = 6 dhjetor, 1921
| Mbarimi i afatit = 6 dhjetor, 1921
| Paraardhësi = [[Pandeli Evangjeli]]
| Paraardhësi = [[Pandeli Evangjeli]]
| Pasardhësi = [[Hasan Prishtina]]
| Pasardhësi = [[Hasan bej Prishtina]]
| Detyra2 =
| Detyra2 = Ministër i Punëve Botore dhe i Bujqësisë
| Fillimi i afatit2 =
| Fillimi i afatit2 = 16 qershor
| Mbarimi i afatit2 =
| Mbarimi i afatit2 = 24 dhjetor 1924
| Paraardhësi2 =
| Paraardhësi2 = [[Kostaq Kotta]] min. i Bujqësisë
| Pasardhësi2 =
| Pasardhësi2 = Kostaq Kotta
| Detyra3 =
| Detyra3 =
| Fillimi i afatit3 =
| Fillimi i afatit3 =
Rreshti 28: Rreshti 28:
| Paraardhësi5 =
| Paraardhësi5 =
| Pasardhësi5 =
| Pasardhësi5 =
| Datëlindja = 22 gusht, 1887
| Datëlindja = [[14 prill]] [[1883]]
| Vendlindja = [[Kocul]], [[Vlorë]], [[Shqiperi]]
| Vendlindja = [[Kocul]], [[Perandoria Osmane]]
| Datëvdekja = 2 janar, 1943
| Datëvdekja = [[2 janar]] [[1943]]
| Vendvdekja =
| Vendvdekja = [[Vlorë]]
| Kombësia = Shqiptare
| Kombësia = Shqiptare
| Profesioni = Politikan, Ushtarake
| Profesioni = Politikan, Ushtarake
Rreshti 48: Rreshti 48:
| Emblema_përshkrim =
| Emblema_përshkrim =
}}
}}
'''Qazim Koculi''' ([[Kocul]], 14 prill 1883 - [[Vlora|Vlorë]], 2 janar [[1943]]) ushtarak në marinën osmane, udhëheqës ushtarak shqiptar, senator. Koculi ka qenë kryeministri më jetëshkurtër i Shqipërisë, duke qeverisur për vetëm 6 orë, më [[6 dhjetor]] [[1921]].
'''Qazim Koculi''' ([[Kocul]], [[14 prill]] [[1883]] - [[Vlora|Vlorë]], [[2 janar]] [[1943]]) ushtarak në marinën osmane, udhëheqës ushtarak shqiptar, senator. Koculi ka qenë kryeministri më jetëshkurtër i Shqipërisë, duke qeverisur për vetëm 6 orë, më [[6 dhjetor]] [[1921]].


==Jeta ==
==Jeta ==
Lindi më 14 prill 1883<ref>[[Kastriot Dervishi|Dervishi K]]., [[Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet|''Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet'']], Tiranë: 55, 2012, fq. 153, ISBN 978-9943-56-22-5</ref> në fshatin Kocul në kohën e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], i biri i Muhamet Kociut.<ref>[[Ago Agaj|Agaj A.]], Lufta e Vlorës: tregim i njëj pjesëmarrësi, Harmony Printing Ltd., 1960</ref> Arsimin fillor e kreu në vendlindje ndërsa atë të mesëm në gjimnazin “[[Zosimea]]” të Janinës. Studimet e larta i përfundoi në Akademinë e Lartë Ushtarake të Stambollit, pas të cilës fitoi gradën ''Teğmen''/Nëntoger. U emërua më pas në Marinën Ushtarake të Perandorisë Osmane, ku fitoi gradën e ''Üsteğmen''/Togerit. Më 1909 nuk i bindet një urdhri ushtarak të një eprori të tij gjatë një beteje detare në [[Preveza|Prevezë]], për t`iu dorëzuar flotës italiane, ku luftoi heroikisht me torpendierën e tij të vjetër.<ref name="ev">[[Eqrem bej Vlora|Vlora E.]], [[Kujtime 1885-1925 (Eqrem bej Vlora)|''Kujtime: 1885-1925'']], Tiranë: IDK, 2008, fq. 470. ISBN 99927-780-6-7</ref>
Lindi më 14 prill 1883<ref name=":0">[[Kastriot Dervishi|Dervishi K]]., [[Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet|''Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet'']], Tiranë: 55, 2012, fq. 153, ISBN 978-9943-56-22-5</ref> në fshatin Kocul në kohën e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], i biri i Muhamet Kociut.<ref>[[Ago Agaj|Agaj A.]], Lufta e Vlorës: tregim i njëj pjesëmarrësi, Harmony Printing Ltd., 1960</ref> Arsimin fillor dhe plotor e kreu në Vlorë. Studimet e larta i përfundoi në Akademinë e Lartë Ushtarake të Stambollit, pas të cilës fitoi gradën ''Teğmen''/Nëntoger. U emërua më pas në Marinën Ushtarake të Perandorisë Osmane, ku fitoi gradën e ''Üsteğmen''/Togerit. Më 1909 nuk i bindet një urdhri ushtarak të një eprori të tij gjatë një beteje detare në [[Preveza|Prevezë]], për t`iu dorëzuar flotës italiane, ku luftoi heroikisht me torpendierën e tij të vjetër.<ref name="ev">[[Eqrem bej Vlora|Vlora E.]], [[Kujtime 1885-1925 (Eqrem bej Vlora)|''Kujtime: 1885-1925'']], Tiranë: IDK, 2008, fq. 470. ISBN 99927-780-6-7</ref>


Pas nxjerrjes së urdhër-arrestit nga komanda perandorake, Koculi arratiset për në [[Argjentina|Argjentinë]], ku qëndron nga 1909 e deri më 1913. Kthehet në Vlorë, pasi iu përgjigj një thirrjeje të [[Ismail Qemali]]t, ku caktohet drejtor të portit të Vlorës, detyrë të cilën e kreu deri në çastin që porti u mor në administrim nga italianët në tetor të vitit 1914.
Pas nxjerrjes së urdhër-arrestit nga komanda perandorake, Koculi arratiset për në [[Argjentina|Argjentinë]], ku qëndron nga 1909 e deri më 1913. Kthehet në Vlorë, pasi iu përgjigj një thirrjeje të [[Ismail Qemali]]t, ku caktohet drejtor të portit të Vlorës, detyrë të cilën e kreu deri në çastin që porti u mor në administrim nga italianët në tetor të vitit 1914.


Deri në vitin 1917 ishte kryekatundar në [[Brataj]] të Vlorës. Përgjatë 1918-'19 ishte nënprefekt i [[Tepelena|Tepelenës]]. Më 21-31 janar 1920 merr pjesë si delegat i Vlorës në [[Kongresi i Lushnjes|Kongresin e Lushnjës]], nga i cili u emërua edhe senator i [[Senati i Shqipërisë (1920)|Senatit të Dhomës së Këshillit Kombëtar të Shqipërisë]] nga 27 mars 1920 deri më 20 dhjetor 1920<ref>[http://www.parlamenti.altirana.com/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005] - <tt>Republika e Shqipërisë KUVENDI</tt>. Tiranë 2005</ref>.
Deri në vitin 1917 ishte kryekatundar në [[Brataj]] të Vlorës. Përgjatë 1918-'19 ishte nënprefekt i [[Tepelena|Tepelenës]]<ref name=":0" />. Organizon çeta dhe nis veprime kundër transportit të ushtrisë italiane<ref>[[Ali Këlcyra|Këlcyra A]]., ''Shkrime për historinë e Shqipërisë'', hulumtuar ndër arkiva prej Tanush Frashërit, Tiranë: Onufri, 2012, fq. 62. ISBN 978-99956-87-81-6</ref>. Më 21-31 janar 1920 merr pjesë si delegat i Vlorës në [[Kongresi i Lushnjes|Kongresin e Lushnjës]], nga i cili u emërua edhe senator i [[Senati i Shqipërisë (1920)|Senatit të Dhomës së Këshillit Kombëtar të Shqipërisë]] nga 27 mars 1920 deri më 20 dhjetor 1920<ref>[http://www.parlamenti.altirana.com/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005] - <tt>Republika e Shqipërisë KUVENDI</tt>. Tiranë 2005</ref>.


===[[Lufta e Vlorës]] ===
===Anëtar dhe komandant i Luftës së Vlorës ===


Është aktiv në Luftën e Vlorës të vitit 1920 dhe njihet si një ndër organizatorët e Kuvendit të Barçallasë. Meqë Gjenerali Piacentini i cili i komandonte ato nuk denjoi t’i përgjigjej ultimatumit të drejtuar atij nga komisioni i dalë nga Kuvendi i Barçallasë që brënda 48 orëve të largoheshin trupat italiane nga Vlora, më 19 maj 1920 në Beun u zgjodh Komiteti i Luftës së Vlorës me Komandant të Përgjithshëm Qazim Koculin. Hyri në Vlorë në krye të trupave shqiptare, pas një beteje të zhvilluar më parë, më 3 shtator 1920. Pas kësaj lufte kreu detyrën e prefektit të Vlorës.
Është aktiv në [[Lufta e Vlorës|Luftën e Vlorës]] të vitit 1920 dhe njihet si një ndër organizatorët e Kuvendit të Barçallasë. Meqë Gjenerali [[Settimo Piacentini|Piacentini]] i cili i komandonte ato nuk denjoi t’i përgjigjej ultimatumit të drejtuar atij nga komisioni i dalë nga Kuvendi i Barçallasë që brenda 48 orëve të largoheshin trupat italiane nga Vlora, më 29 maj 1920 në Beun u zgjodh Komandant i Komitetit të Luftës.
Hyri në Vlorë në krye të trupave shqiptare, pas një beteje të zhvilluar më 3 shtator 1920. Pas kësaj kreu detyrën e prefektit të Vlorës deri më 1921<ref name=":0" />.


== Jeta parlamentare ==
== Jeta parlamentare ==
Rreshti 75: Rreshti 77:


[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Lindje 1887]]
[[Kategoria:Lindje 1883]]
[[Kategoria:Vdekje 1943]]
[[Kategoria:Vdekje 1943]]
[[Kategoria:Kuvendi i Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kuvendi i Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kryeministra të Shqipërisë]]
[[Kategoria:Kryeministra të Shqipërisë]]
[[Kategoria:Myslimanë shqiptarë]]
[[Kategoria:Myslimanë shqiptarë]]
[[Kategoria:Nxënësit e Shkollës Zosimea]]
[[Kategoria:Njerëz nga Vlora]]

Versioni i datës 2 janar 2018 21:24

Stampa:Kutia Politikan Qazim Koculi (Kocul, 14 prill 1883 - Vlorë, 2 janar 1943) ushtarak në marinën osmane, udhëheqës ushtarak shqiptar, senator. Koculi ka qenë kryeministri më jetëshkurtër i Shqipërisë, duke qeverisur për vetëm 6 orë, më 6 dhjetor 1921.

Jeta

Lindi më 14 prill 1883[1] në fshatin Kocul në kohën e Perandorisë Osmane, i biri i Muhamet Kociut.[2] Arsimin fillor dhe plotor e kreu në Vlorë. Studimet e larta i përfundoi në Akademinë e Lartë Ushtarake të Stambollit, pas të cilës fitoi gradën Teğmen/Nëntoger. U emërua më pas në Marinën Ushtarake të Perandorisë Osmane, ku fitoi gradën e Üsteğmen/Togerit. Më 1909 nuk i bindet një urdhri ushtarak të një eprori të tij gjatë një beteje detare në Prevezë, për t`iu dorëzuar flotës italiane, ku luftoi heroikisht me torpendierën e tij të vjetër.[3]

Pas nxjerrjes së urdhër-arrestit nga komanda perandorake, Koculi arratiset për në Argjentinë, ku qëndron nga 1909 e deri më 1913. Kthehet në Vlorë, pasi iu përgjigj një thirrjeje të Ismail Qemalit, ku caktohet drejtor të portit të Vlorës, detyrë të cilën e kreu deri në çastin që porti u mor në administrim nga italianët në tetor të vitit 1914.

Deri në vitin 1917 ishte kryekatundar në Brataj të Vlorës. Përgjatë 1918-'19 ishte nënprefekt i Tepelenës[1]. Organizon çeta dhe nis veprime kundër transportit të ushtrisë italiane[4]. Më 21-31 janar 1920 merr pjesë si delegat i Vlorës në Kongresin e Lushnjës, nga i cili u emërua edhe senator i Senatit të Dhomës së Këshillit Kombëtar të Shqipërisë nga 27 mars 1920 deri më 20 dhjetor 1920[5].

Anëtar dhe komandant i Luftës së Vlorës

Është aktiv në Luftën e Vlorës të vitit 1920 dhe njihet si një ndër organizatorët e Kuvendit të Barçallasë. Meqë Gjenerali Piacentini i cili i komandonte ato nuk denjoi t’i përgjigjej ultimatumit të drejtuar atij nga komisioni i dalë nga Kuvendi i Barçallasë që brenda 48 orëve të largoheshin trupat italiane nga Vlora, më 29 maj 1920 në Beun u zgjodh Komandant i Komitetit të Luftës.

Hyri në Vlorë në krye të trupave shqiptare, pas një beteje të zhvilluar më 3 shtator 1920. Pas kësaj kreu detyrën e prefektit të Vlorës deri më 1921[1].

Jeta parlamentare

Zgjidhet deputet i Vlorës në zgjedhjet e para të 5 prillit 1921. Ishte mbikqyrës i qeverisë së Pandeli Evangjelit së bashku me Bajram Currin dhe Avni Rustemin në periudhën tetor-nëntor 1921. Kriza e dhjetorit 1921 e gjeti në krahun e forcave që ishin për rrëzimin e qeverisë së Evangjelit. Nga kjo krizë ai u bë protagonist jo me ndonjë dëshirë të madhe, duke hyrë në histori edhe si kryeministri njëditor i Shqipërisë. Ai më 6 dhjetor u ngarkua nga Këshilli i Naltë për një kabinet prej 8 anëtarësh. Paraqiti dorëheqjen me argumentimin se nuk ia thoshte administrimit si i ndershëm që ishte.[3] Në zgjedhjet e 27 dhjetorit 1923, Qazim Koculi u zgjodh sërish deputet i Vlorës në Kuvendin Kushtetues. Gjatë kësaj kohe vazhdoi të përkrahte po atë linjë politike që ishte për rrëzimin e qeverisë.

Koculi ishte ndër pjesëmarrësit dhe përkrahësit e Lëvizjes së qershorit 1924. Në qeverinë e dalë nga kjo kryengritje, Koculi ishte ministër i Punëve Botore. Me dështimin e kësaj qeverie dhe me Triumfin e Legalitetit, Qazim Koculi emigroi jashtë Shqipërisë bashkë me politikanët e tjerë.

Emigracioni politik dhe rikthimi n'atdhe

Emigracionin politik Koculi e kaloi në Vienë dhe Paris. Gjatë kësaj kohe ai pajtohet me Mbretin Zog dhe pranoi që të ishte kryetar i Komitetit të Kosovës në mërgim. Për këtë gjë, ai ai u pagua me një shumë prej 30 napolonash në muaj. Ishte për kthimin në atdhe para 7 prillit 1939, por një gjë e tillë u kundërshtua nga shokët e tij. Pas pushtimit fashist, Koculi u kthye në Shqipëri, dhe në dhjetor 1939 emërohet anëtar i Këshillit të Lartë të Shtetit. Në qeverinë e Mustafa Krujës ishte Ministër Shteti dhe në çastet e fundit të kësaj qeverie u emërua komisar i lartë në Vlorë, në kohën kur qe rritur lëvizja komuniste atje. Më 2 janar 1943 Qazim Koculi vritet në Vlorë nga batalioni mercenar dibran i Halil Alisë i italianëve.[6] Mustafa Kruja në shënjë proteste si edhe indinjate ndaj italianëve si edhe personalisht ndaj Mëkëmbësit të Mbretit Jacomoni që nuk pranoi që të arrestoheshin e të çoheshin në gjyq vrasësit e Qazim Koculit, paraqiti menjëherë dorëheqjen nga posti i kryeministrit.

Burime

  1. ^ a b c Dervishi K., Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet, Tiranë: 55, 2012, fq. 153, ISBN 978-9943-56-22-5
  2. ^ Agaj A., Lufta e Vlorës: tregim i njëj pjesëmarrësi, Harmony Printing Ltd., 1960
  3. ^ a b Vlora E., Kujtime: 1885-1925, Tiranë: IDK, 2008, fq. 470. ISBN 99927-780-6-7
  4. ^ Këlcyra A., Shkrime për historinë e Shqipërisë, hulumtuar ndër arkiva prej Tanush Frashërit, Tiranë: Onufri, 2012, fq. 62. ISBN 978-99956-87-81-6
  5. ^ Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005 - Republika e Shqipërisë KUVENDI. Tiranë 2005
  6. ^ Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead. Pearson O., Albania in the Twentieth Century, A History: Volume I, I.B Tauris 2004
Marrë nga "https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Qazim_Koculi&oldid=1817979"