Ndok Gjeloshi: Dallime mes rishikimesh

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

Inline

Versioni i datës 13 mars 2018 17:40

Ndok Gjeloshi (Mekshaj të Nënmavriqit, 15 nëntor 1893 - Tiranë, 11 prill 1943) ka qenë xhandar, ushtarak dhe veprimtar politik shqiptar.

Jeta

Ndok Gjeloshi ishte pinjoll i trungut të Nik Vuksanit, në Shalë të Dukagjinit. Ndoqi kolegjin Françeskan në Shkodër, dhe më pas përfundoi Akademinë Ushtarake të Modenas në Itali, ku mori gradën e togerit të forcave të Xhandarmërisë.

Ndoka më 1914 gjatë revoltës së Shqipërisë së Mesme u mobilizua në mbrojtje të Princ Vidit. Përkrahte Komitetin "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës", mbështeti fushatën për zgjedhjen e Gurakuqit në dhjetor të 1923.

Përkrahu Lëvizjen e qershorit, së bashku me Rexhep Shalën dhe njësitë ushtarake në Shkodër.^[1] Në Shkodër njësitë vullnetare të drejtuara nga Gjeloshi rrethuan prefekturën, ku pas një rrethimi dhe shkëmbimi zjarri, 300 të rrethuarit u dorëzuan pasi mbetën të vdekur qarkkomandanti i xhandarmërisë, kapiten Ferit Frashëri,^[2] 3 xhandarë dhe dy ushtarë. Njësitë vullnetare të drejtuara nga Gjeloshi vijuan drejt jugut në Gjadër-kodrat e Lezhës, u shkëmbyen zjarr me trupat qeveritare të n/prefekturës së Lezhës dhe pas 13 të vdekurve e 6 të plagosurve, iu hap rruga për të hyrë në Tiranë.^[3] Gjatë qeverisjes së Nolit, Ndoka mori gradën kapiten i forcave kufitare.

Me Triumfin e Legalitetit, u dënua me vdekje (në mungesë) nga regjimi i Ahmet Zogut.

U arratis në Jugosllavi, por më vonë kthehet dhe vihet në krye të veprimeve luftarake në Lëvizjen e Dukagjinit të vitit 1926. Në nëntor të po këtij viti së bashku me Dom Loro Cakën, organizuan dhe udhëheqi kryengritjen antizogiste të Dukagjinit, kryengritje që shpërtheu përpara kohe, dhe mbeti e izoluar.

Pas kësaj revolte emigroi në Vjenë të, ku martohet me Margaritën, austriake. Bëhet anëtar i grupit të “Bashkimit Kombëtar”^[1].

Atentati kundra Mbretit

Mbrëmjen e 20 shkurtit 1931, Mbreti Zog I i shoqëruar po dilte nga Teatrit të Operës së Vjenës. Tek po hipnin në makinë, Gjeloshi me Aziz Çamin veprojnë për t'i bërë atentatin. Qëllojnë disa herë dhe vranë majorin Llesh Topallaj dhe plagosën ministrin e Oborrit Eqrem bej Libohovën. Atentatorëve iu gjetën pashaporta diplomatike jugosllave^[4]. Një e përditshme vieneze i përshkroi:

"…Vrasësi i parë është Ndok Gjeloshi, ai është një ish-Oficer i Ushtrisë Shqipëtare, i lindur në Shkodër në vitin 1893 dhe ka shërbyer si ushtarak atje. Ai është një Katolik Roman, i martuar dhe ka banuar në Vjenë me gruan e tij, gjatë dy viteve të fundit. Vrasësi i dytë është ish-Kapiteni Aziz Çami, i lindur në vitin 1893 në Filat të qarkut të Gjirokastrës, shërbeu në Delvinë. Ai është një Mysliman beqar dhe jeton në adresën Hegergasse nr. 9 në qarkun 3 të Vjenës..."

Gjyqi ndaj tyre përfundoi më 2 Tetor të viti 1931, ata u cilësuan fajtorë për vrasjen e major Llesh Topallajt dhe tentativë për vrasjen e Mbretit, Gjeloshi u dënua me 3 vjet e 6 muaj burg nga gjykata^[5]. Përfundimi i kohës së burgimit dhe pushtimi italian, i krijuan mundësinë të kthehej përsëri në Shqipëri, pasi u kthye u regjistrua në Milicinë Fashiste Shqiptare, si dhe pranë komandave të legjionit të 4 të Shkodrës, të legjionit të 3 të Vlorës dhe në legjionin e parë të Këmishave të Sulmit. Luftoi në frontin grek dhe në atë jugosllav - gjë për të cilën u dekorua për trimëri me medalje tunxhi. Më pas u caktua në komandën e armës së Milicisë. Nga janari i 1942 mbante detyrën e gjyqtarit pranë gjyqit të posaçëm të shtetit^[6].

Vrasja e Ndok Gjeloshit

Më 11 prill 1943 në fundin e Bulevardit kryesor të Tiranës (sot rruga e Stacionit të Trenit) Gjeloshi mbeti i vrarë nga një atentat komunist bërë nga Myslym Keta, me urdhër të Komitetit Qëndror të Partisë Komuniste të Shqipërisë^[1]. Në ceremoninë e varrimit të zhvilluar në Shkodër mori pjesë Gjon Markagjoni, Mustafa Kruja, gjeneral Volante komandant i Milicisë Fashiste Shqiptare^[6].

Burime

^ ^a ^b ^c Milani P., Ja atentatet kundër Mbretit Zog, "Fjala e Lirë”, 2 shtator 2010.
^ Çefa, Kolec (2011). "Luigj Gurakuqi në një optikë të re". Prishtinë: Instituti i Historisë. fq. 143. ISBN 978-9951-409-27-8. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Milani, Prelë (2 qershor 2013). "Sakrifica tragjike e Ferit Frashrit". Shqiptarja.com. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
^ Pearson O., Albania in the Twentieth Century, A History: Albania and King Zog, 1908-39, I.B.Tauris, 2004, fq. 331. ISBN 9781845110130
^ Vllamasi S., Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942): kujtime dhe vlerësime historike, Tiranë: Neraida, 2000. ISBN 9992771313
^ ^a ^b Dervishi, Kastriot (2010). Plumba politikës. Tiranë: 55. fq. 227–228. ISBN 978-99943-56-43-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Lidhje të jashtme

[:02-1] Milani P., Ja atentatet kundër Mbretit Zog, "Fjala e Lirë”, 2 shtator 2010.

[Çefa-2] Çefa, Kolec (2011). "Luigj Gurakuqi në një optikë të re". Prishtinë: Instituti i Historisë. fq. 143. ISBN 978-9951-409-27-8. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[3] Milani, Prelë (2 qershor 2013). "Sakrifica tragjike e Ferit Frashrit". Shqiptarja.com. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[4] Pearson O., Albania in the Twentieth Century, A History: Albania and King Zog, 1908-39, I.B.Tauris, 2004, fq. 331. ISBN 9781845110130

[5] Vllamasi S., Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942): kujtime dhe vlerësime historike, Tiranë: Neraida, 2000. ISBN 9992771313

[:1-6] Dervishi, Kastriot (2010). Plumba politikës. Tiranë: 55. fq. 227–228. ISBN 978-99943-56-43-0. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Rreshti 26: / Rreshti 26: @@
 Ndoka më 1914 gjatë revoltës së Shqipërisë së Mesme u mobilizua në mbrojtje të [[Princ Vidi|Princ Vidit]]. Përkrahte [[Komiteti “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës”|Komitetin "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës"]], mbështeti fushatën për zgjedhjen e [[Luigj Gurakuqi|Gurakuqit]] në dhjetor të 1923.
+Përkrahu [[Lëvizja e qershorit|Lëvizjen e qershorit]], së bashku me [[Rexhep Shala|Rexhep Shalën]] dhe njësitë ushtarake në Shkodër.<ref name=":02" /> Në Shkodër njësitë vullnetare të drejtuara nga Gjeloshi rrethuan prefekturën, ku pas një rrethimi dhe shkëmbimi zjarri, 300 të rrethuarit u dorëzuan pasi mbetën të vdekur qarkkomandanti i xhandarmërisë, kapiten Ferit Frashëri,<ref name="Çefa">{{cite web|last=Çefa|first=Kolec|url=http://ih-rks.org/botimet/kolec-cefa-luigj-gurakuqi-ne-nje-optike-te-re-prishtine-instituti-i-historise-2011-191-f/|title=''Luigj Gurakuqi në një optikë të re''|publisher=Instituti i Historisë|date=2011|pages=143|location=Prishtinë|isbn=978-9951-409-27-8}}</ref> 3 xhandarë dhe dy ushtarë. Njësitë vullnetare të drejtuara nga Gjeloshi vijuan drejt jugut në Gjadër-kodrat e Lezhës, u shkëmbyen zjarr me trupat qeveritare të n/prefekturës së Lezhës dhe pas 13 të vdekurve e 6 të plagosurve, iu hap rruga për të hyrë në Tiranë.<ref>{{cite web|last=Milani|first=Prelë|url=http://shqiptarja.com/news.php?IDNotizia=160055|title=''Sakrifica tragjike e Ferit Frashrit''|publisher=[[Shqiptarja.com]]|date=2 qershor 2013}}</ref> Gjatë qeverisjes së [[Fan Noli|Nolit]], Ndoka mori gradën kapiten i forcave kufitare.
-Përkrahu [[Lëvizja e qershorit|Lëvizjen e qershorit]], së bashku me [[Rexhep Shala|Rexhep Shalën]] dhe njësitë ushtarake në Shkodër. Gjatë qeverisjes së [[Fan Noli|Nolit]], Ndoka mori gradën kapiten i forcave kufitare.
 Me Triumfin e Legalitetit, u dënua me vdekje (në mungesë) nga regjimi i [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogut]].
@@ Rreshti 54: / Rreshti 54: @@
 [[Kategoria:Njerëz nga Dukagjini]]
 [[Kategoria:Fisi Shalë]]
+[[Kategoria:Atentatorë shqiptarë]]