Misto Treska: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
Mbrojtje e tekstit nga vandalët. Varianti i shqyrtuar dhe i lënë në fuqi prej administratorëve përkatës.
po leje pra, merr vesh
Etiketa: Undo
Rreshti 1: Rreshti 1:
[[Skeda:Misto Treska.jpg|thumb|200px|Misto Treska]]
[[Skeda:Misto_Treska.jpg|parapamje|261x261px|Misto Treska]]
'''Misto Treska''' ([[19 prill|19 Prill]] [[1914]] [[23 qershor|23 Qershor]] [[1993]]) ka qenë publicist, përkthyes i letërsisë frënge, partizan dhe diplomat shqiptar. Në 1945 ai ishte një ndër prokurorët e ngarkuar në procesin<ref name="Albspirit3">{{cito lajm|last1=Albspirit dossier|title=Zbardhet gjyqi i Lef Nosit, momentet e tij të fundit|url=http://alb-spirit.com/2017/09/19/zbardhet-gjyqi-lef-nosit-momentet-e-tij-te-fundit/|accessdate=13 March 2018|quote=Trupi gjykues kryesohej nga major Irakli Bozgo, pati në përbërje: major Gjon Banushi, major Tonin Jakova dhe prokuror major Misto Treska.}}</ref>, ku gjykata speciale vendosi dënimin me vdekje për dy anëtarët e [[Këshilli i Naltë i Regjencës|Regjencës]] dhe një ish-[[Lista e Kryeministrave të Shqipërisë|kryeministri]] ([[Maliq Bushati]], [[Lef Nosi]], at [[Anton Harapi]]).<ref name="Pearson20073">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=D4wx7kQp4bgC&pg=PA13|title=Albania in the Twentieth Century, A History: Volume III: Albania as Dictatorship and Democracy, 1945-99|author=Owen Pearson|date=15 April 2007|publisher=I.B.Tauris|accessdate=26 December 2012|isbn=978-1-84511-105-2|page=13}}</ref><ref name="Radovani13">{{cito lajm|last1=Radovani|first1=Fritz|title=At Anton Harapi fjalet e fundit ne gjyq|url=http://www.panorama.com.al/at-anton-harapi-fjalet-e-fundit-ne-gjyq-dhe-rruges-per-ekzekutim/|accessdate=13 March 2018|agency=Panorama|date=8 January 2018}}</ref>
'''Misto Treska''' ([[19 prill|19 Prill]] [[1914]] – [[23 qershor|23 Qershor]] [[1993]]) ishte një personalitet i letrave shqipe, përkthyes shqiptar i veprave të [[Victor Hugo|Hygo]]it, [[Guy de Maupassant|Mopasanit]], [[Stendhal|Stendalit]], [[Denis Diderot|Didëroit]], Aragonit, Elyuarit, Rolanit etj. Ai ka shërbyer gjithashtu në [[Diplomacia shqiptare|diplomacinë]] shqiptare, veçanërisht në shkëmbimet e marrëdhënieve kulturore të Shqipërisë me vendet e huaja, ku ka spikatur me rolin e tij si [[Ambasadorët tanë|Ambasador]] në Paris (1978-1981), si dhe Kryetar i Komitetit Shqiptar për Marrëdhëniet Kulturore dhe Miqësore me Botën e Jashtme (1957-1974).


== Biografia ==
Personalitet i shquar me kontribute të çmuara, atdhetar, partizan gjatë [[Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare|Luftës Antifashiste Nacional Çlirimtare]] kundër pushtuesit Nazi-Fashist, ndër themeluesit e [[Partia e Punës e Shqipërisë|Partisë së Punës së Shqipërisë]], diplomat karriere, përkthyes i nderuar me çmime të shumta gjatë jetës dhe pas vdekjes. Qytetar Nderi në qytetet franceze dhe në qytetin e tij të lindjes, [[Korça|Korçë]]. Ndër themeluesit e [[Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve|Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë]], vlerësuar me një ceremoni të posaçme në [[Biblioteka Kombëtare|Bibliotekën Kombëtare]] me rastin e 100-vjetorit lindjes tij (Prill 2014). Në 1945 ai ishte një ndër prokurorët e ngarkuar në procesin<ref name="Albspirit">{{cito lajm|last1=Albspirit dossier|title=Zbardhet gjyqi i Lef Nosit, momentet e tij të fundit|url=http://alb-spirit.com/2017/09/19/zbardhet-gjyqi-lef-nosit-momentet-e-tij-te-fundit/|accessdate=13 March 2018|quote=Trupi gjykues kryesohej nga major Irakli Bozgo, pati në përbërje: major Gjon Banushi, major Tonin Jakova dhe prokuror major Misto Treska.}}</ref>, ku gjykata speciale vendosi dënimin me vdekje për tre anëtarë [[Mbretëria Shqiptare (1943–44)|Regjencës]] ([[Maliq Bushati]], [[Lef Nosi]], at [[Anton Harapi]]).<ref name="Pearson2007">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=D4wx7kQp4bgC&pg=PA13|title=Albania in the Twentieth Century, A History: Volume III: Albania as Dictatorship and Democracy, 1945-99|author=Owen Pearson|date=15 April 2007|publisher=I.B.Tauris|accessdate=26 December 2012|isbn=978-1-84511-105-2|page=13}}</ref><ref name="Radovani1">{{cito lajm|last1=Radovani|first1=Fritz|title=At Anton Harapi fjalet e fundit ne gjyq|url=http://www.panorama.com.al/at-anton-harapi-fjalet-e-fundit-ne-gjyq-dhe-rruges-per-ekzekutim/|accessdate=13 March 2018|agency=Panorama|date=8 January 2018}}</ref>
U lind në [[Treska|Treskë]] të [[Korçë|Korçës]], më 19 Prill të vitit 1914. Ai ndoqi studimet në [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceun Francez të Korçës]] së bashku me [[Pandi Geço|Pandi Geçon]], [[Vedat Kokona|Vedat Kokonën]] e [[Mahir Domi|Mahir Domin]].


Botoi rregullisht shkrime dhe përkthime në revistat letrare “Rilindja” dhe “Bota e Re”, raste të rralla me anagramin ''Mitre S. Toska'',<ref>{{cite journal|last=Shënim nga përpunuesi i faqes|first=|title=Shtesë|journal=Disa nga artikujt e tij janë “''Fajdexhiu''”, “''Spiuni''”, “''Liria e shtypit dhe njerëzit në fuqi''”, “''Është grekoman!… është turk!''” (Rilindja nr 32), “''Në bashkëfjalim me një të vdekur''” (''idem'' Nr.27)}}</ref><ref>{{Cito web|url=https://www.pressreader.com/albania/gazeta-shqiptare/20140420/281968900678584|title=Misto Treska: Ekspozitë për shqipëruesin e Hygoit|date=20 prill 2014|accessdate=25 mars 2018|publisher=[[Gazeta Shqiptare]]|last=Nikolli|first=Fatmira}}</ref> përkrah penave të njohura të asaj kohe, si [[Sterjo Spasse]], [[Millosh Gjergj Nikolla|Migjeni]], [[Petro Marko]], [[Nonda Bulka]] etj.<ref>{{cite journal|last=Editorial|first=|title=Nr 17|journal=Nektari i Korçës|year=shkurt-mars 1993|pages=fq 1}}</ref> Gjithashtu, Treska vuri në skenë pjesët teatrale “Fshatari Zotni” të [[Ludvig Holberg]], “Armiku i Popullit" të [[Henrik Ibsen|Ibsenit]] dhe pjesë të [[Molieri|Molierit]], [[Jean Racine|Rasinit]] e [[Victor Eftimiu|Viktor Eftimiut]], duke qenë njëkohësisht edhe aktor.<ref name="fq 253">{{cite news|last=Omari|first=Donika|title=Treska ose sjellësi i perlave në shqip|newspaper=Koha Jonë|date=korrik 1998}}</ref> Në vitet e mëvonshme punoi për [[Fjalori enciklopedik shqiptar (botimi i ri-2008)|Fjalorin Enciklopedik Shqiptar]], ku kontribuoi në seksionin mbi periudhën 1920-1930.
Misto Treska u nda nga jeta në moshën 79-vjeçare, gjatë natës mes 22 dhe 23 Qershorit 1993, në shtëpinë e tij në Tiranë, ku jetonte me bashkëshorten dhe bashkudhëtaren e jetës, veteranen e [[Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare|LANÇ]], Donika Çikopano Treska. Ata sollën në jetë pesë fëmijë (Natasha, Ana, Shpresa, Andrea, Zana), të cilët iu dhanë nëntë nipër e mbesa.


=== Vitet e Luftës ===
==Fillimet==
Treska mori pjesë në organizimet e para antifashiste të qytetit të Korçës. Në prill të 1939-s u arrestua për rezistencë ndaj pushtuesve italianë dhe u transferua në burgun e Durrësit, në Zvërnec të Vlorës, në Krujë dhe që aty në Mesina të Italisë për dy vjet. Pas lirimit nga burgu iu bashkua batalionit territorial të Korçës, që më pas u shndërrua në [[Brigada e XX-të Sulmuese|Brigadën XX]] duke u bërë komisar,<ref>{{Cito web|url=http://www.standard.al/2014/11/29/lufta-e-dyte-boterore-ne-shqiperi-e-papublikuar-arkivi-i-shtetit-260-emrat-qe-rrefyen-ekzekutimet-ne-ushtrine-partizane/#_ftnref1|title=Lufta e Dytë Botërore në Shqipëri, E papublikuar/ Arkivi i Shtetit, 260 emrat që “rrëfyen” ekzekutimet në ushtrinë partizane|date=2014|accessdate=25 mars 2018|website=standard.al|publisher=[[Standard (gazetë)|Standard]]|last=Murati|first=Violeta}}</ref> dhe autor i këngës së brigadës. Më 1944 mori pjesë në Kongresin e Beratit.
Gjatë Luftës Civile me forcat nacionaliste, pas pushkatimit të krahinarit të Mokrës, Tele Baçit, Treska i qëlloi në kokë.<ref name="Baçi2017">{{cite web|last=Baçi|first=Arnold|url=http://www.observatorikujteses.al/e-verteta-qe-mbuloi-me-dhe-diktatori/|title=E vërteta që mbuloi me dhé diktatori|publisher=observatorikujteses.al|date=13 dhjetor 2017}}</ref>


===Paslufta===
Misto Treska u lind në [[Treska|Treskë]] të [[Korçë]]s, më 19 Prill të vitit 1914, në një familje atdhetare shqiptare. Ai ndoqi studimet në [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceun Francez të Korçës]] së bashku me emra të tjerë të shquar si [[Pandi Geço]], [[Vedat Kokona]] e [[Mahir Domi]]. Që në fillimet e tij, dallohet për ndihmesë aktive në jetën kulturore dhe artistike të qytetit. Botoi rregullisht shkrime dhe përkthime në revistat letrare të kohës me karakter politiko-shoqëror “Rilindja” dhe “Bota e Re”, nën pseudonimin Mitre S. Toska,<ref>{{cite journal|last=Shënim nga përpunuesi i faqes|first=|title=Shtesë|journal=Disa nga artikujt e tij janë “''Fajdexhiu''”, “''Spiuni''”, “''Liria e shtypit dhe njerëzit në fuqi''”, “''Është grekoman!… është turk!''” (Rilindja nr 32), “''Në bashkëfjalim me një të vdekur''” (''idem'' Nr.27)}}</ref> përkrah penave të njohura të asaj kohe, si [[Sterjo Spasse]], [[Millosh Gjergj Nikolla|Migjeni]], [[Petro Marko]], [[Nonda Bulka]] etj.<ref>{{cite journal|last=Editorial|first=|title=Nr 17|journal=Nektari i Korçës|year=shkurt-mars 1993|pages=fq 1}}</ref> Gjithashtu, Treska vuri në skenë pjesët teatrale “''Fshatari Zotni''” të [[Ludvig Holberg]], “[[''An Enemy of the People|''Armiku i Popullit'''']]” të [[Henrik Ibsen|Ibsenit]] dhe pjesë të [[Molieri]]t, [[Jean Racine|Rasinit]] e [[Victor Eftimiu|Viktor Eftimiut]], duke qenë njëkohësisht edhe aktor.<ref name="fq 25">{{cite news|last=Omari|first=Donika|title=Treska ose sjellësi i perlave në shqip|newspaper=Koha Jonë|date=korrik 1998}}</ref> Në vitet e mëvonshme, ai do të punonte për [[Fjalori enciklopedik shqiptar (botimi i ri-2008)|Fjalorin Enciklopedik Shqiptar]], ku kontriboi në seksionin mbi periudhën 1920-1930.
Pas lufte, me gradën major, u ngarkua si prokuror në gjyqin e dy anëtarëve të Regjencës dhe një ish-kryeministri. Qe ndër bashkëthemeluesit e [[Lidhja e Shkrimtarëve të Shqipërisë|Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë]]. Më 1946 ishte një prej delegatëve shqiptarë në Konferencën e Paqes në Paris. Më tej qe Kryetar i Komitetit Shqiptar për Marrëdhëniet Kulturore dhe Miqësore me Botën e Jashtme (1957-1974). Më 1978 u caktua ambasador i Shqipërisë në Francë dhe Vendet e Ulëta me rezidencë në Paris, shërbim të cilin e kreu gjer më 1981.


Ndërroi jetë në Tiranë natën mes 22 dhe 23 Qershorit 1993, në shtëpinë e tij.
==Vitet e luftës==


== Vepra ==
Misto Treska mori pjesë në organizimet e para antifashiste të qytetit të Korçës. Në Prill të 1939-s, ai u arrestua për rezistencë ndaj pushtuesve italianë dhe u transferua në burgun e Durrësit, në Zvërnec të Vlorës, në Krujë dhe që aty në Mesina të Italisë për dy vjet. Pas lirimit nga burgu, ai u radhit në [[Brigada XX|Brigadën XX]], ku u zgjodh edhe komisar i saj. Teksti i këngës së kësaj brigade do të mbante firmën e tij. Gjatë gjithë kësaj periudhe, Misto Treska vazhdoi kontributin në jetën letrare të vendit si publicist, ku ndihet në mënyrë të veçantë pena e tij e fortë kundër pushtuesit fashist. Ai mori pjesë në Konferencën e Beratit më 1944 dhe ishte një prej delegatëve shqiptarë në [[Konferenca e Paqes në Paris|Konferencën e Paqes në Paris më 1946]]. Duke qenë edhe anëtar i Kryesisë së Lidhjes së Shkrimtarëve, ai dorëzoi për botim novelat e [[Maxim Gorky|Gorkit]], “''Malva''” dhe “''Lindja e një Njeriu''”, që u pritën ngrohtësisht nga lexuesit. Krahas frëngjishtes dhe italishtes, të cilat i përsosi që në krye të herës përgjatë kohës së [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceut]], ai përvetësoi edhe gjuhët anglisht, rusisht e spanjisht.
Përktheu vepra të [[Victor Hugo|Hygoit]], [[Guy de Maupassant|Mopasanit]], [[Stendhal|Stendalit]], [[Denis Diderot|Didëroit]], Aragonit, Elyuarit, Rolanit etj. Duke qenë edhe anëtar i Kryesisë së Lidhjes së Shkrimtarëve, ai dorëzoi për botim novelat e [[Maxim Gorky|Gorkit]], “''Malva''” dhe “''Lindja e një Njeriu''”, që u pritën ngrohtësisht nga lexuesit. Krahas frëngjishtes dhe italishtes, të cilat i përsosi që në krye të herës përgjatë kohës së [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceut]], ai përvetësoi edhe gjuhët anglisht, rusisht e spanjisht.


Përkthimet e tij i pajiste me parathëniet përkatëse, në të cilat përcjell shpjegime për kohën dhe idetë e autorit.<ref>{{cite journal|last=Lubonja|first=Guri N.|title=Misto Treska, ky prijës i diturisë dhe përparimit|journal=Tradita|year=shkurt 2007|pages=3}}</ref> Ndër përkthimet e Treskës qenë “Të mjerët" dhe "Viti 93" nga [[Victor Hugo|Hygoi]], "Murgesha" nga [[Denis Diderot|Dëni Didroi]], "Lysien Lëven" nga [[Stendhal|Stendali]], "'Bel Ami" nga Mopasani, "''Kola Brenjon''" nga [[Romain Rolland|Romen Rolani]], "Gjëri i vogël" nga [[Alphonse Daudet|Alfons Dode]], poezitë e [[Lui Aragoni|Aragonit]] e Pol Elyarit etj.<ref name="fq 93">{{cite news|last=Zeqo|first=Moikom|title=Syri shpirtëror mbeti i hapur|newspaper=Rilindja|date=2 korrik 1993}}</ref>
==Paslufta==
Në 1945 ai ishte një ndër prokurorët e ngarkuar në procesin, ku gjykata speciale vendosi dënimin me vdekje për tre anëtarë të [[Mbretëria Shqiptare (1943–44)|Regjencës]], ([[Maliq Bushati|Maliq Bushati,]] [[Lef Nosi|Lef Nosi,]] at [[Anton Harapi]]<ref name="Pearson2007"/><ref name="Radovani1"/>).


Përkthimi i kryeveprës së Hygoit [[Të mjerët|“Të mjerët”]] pa dritën në shqip rreth një shekull pasi [[Sami Frashëri]] e kishte përkthyer në turqisht. Regjimi i asaj kohe nuk do të lejonte botimin e plotë të këtij romani, për të cilin Treska nuk pranoi të hiqej qoftë edhe një pjesë e vogël. ''“Më mirë të mos botohej, se sa të shkonte te lexuesi i sakatuar”'' - këmbëngulte ai. Për këtë arsye, kjo vepër mbeti në sirtar për rreth 18 vjet. Përkthimet e Treskës gjenden në Muzeun e Hygoit në Paris, bashkë me përkushtimin e tij '''“''Të përkthesh Hygoin do të thotë të përkthesh Francën”'''''.<ref name="fq 93" />
Misto Treska ka qenë një nga themeluesit e [[Lidhja e Shkrimtarëve të Shqipërisë|Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë]]. Opusi i përkthimeve të tij është i gjerë dhe shumëplanësh, jo vetëm si përkthyes proze por edhe si përkthyes poezish. Është dekoruar me medalje të ndryshme dhe është vlerësuar disa herë me çmime si përkthyes. Ai i pasuroi përkthimet e tij me parathëniet përkatëse, në të cilat përcjell shpjegime për kohën dhe idetë e autorit.<ref>{{cite journal|last=Lubonja|first=Guri N.|title=Misto Treska, ky prijës i diturisë dhe përparimit|journal=Tradita|year=shkurt 2007|pages=fq 3}}</ref> Treska përktheu kryevepra mëdha: “[[Les Misérables|''Të mjerët'']]" dhe "[[Quatrevingt-treize|''Viti 93'']]" nga [[Victor Hugo|Hygoi]], "[[La Religieuse (novel)|''Murgesha'']]" nga [[Denis Diderot|Dëni Didroi]], "[[Lucien Leuwen|''Lysien Lëven'']]" nga [[Stendhal|Stendali]], "[[''Bel Ami'']]" nga Mopasani, "''Kola Brenjon''" nga [[Romain Rolland|Romen Rolani]], "[[Le Petit Chose|''Gjëri i vogël'']]" nga [[Alphonse Daudet|Alfons Dode]], poezitë e [[Lui Aragoni|Aragonit]] e Pol Elyarit etj.<ref name="fq 9" />


Më 1988 botoi shkrimin ''Migjeni dhe revista «Bota e Re»''.<ref name="Filologjiku">{{cite book|url=http://books.google.com/books?id=D4wx7kQp4bgC&pg=PA13|title=Studime filologjike|author=|date=1988|publisher=Akademia e Shkencave e RPSSH, Instituti i Gjuhësisë dje i Letërsisë|accessdate=2018|isbn=|page=39}}</ref>
Përkthimi i epopesë [[Të mjerët|“''Të Mjerët''”]] pa dritën në shqip rreth një shekull pasi [[Sami Frashëri]] e kishte përkthyer në turqisht. Regjimi i asaj kohe nuk do të lejonte botimin e plotë të këtij romani, për të cilin Misto Treska nuk pranoi të hiqej qoftë edhe një pjesë e vogël. ''“Më mirë të mos botohej, se sa të shkonte te lexuesi i sakatuar”'' - këmbëngulte ai.<ref name="fq 9"/> Për këtë arsye, kjo vepër mbeti në sirtar për rreth 18 vjet. Përkthimet e Treskës gjenden në [[Maison de Victor Hugo|Muzeun e Hygoit në Paris]], bashkë me përkushtimin e tij '''“''Të përkthesh Hygoin do të thotë të përkthesh Francën”'''''.<ref name="fq 9">{{cite news|last=Zeqo|first=Moikom|title=Syri shpirtëror mbeti i hapur|newspaper=Rilindja|date=2 korrik 1993}}</ref>

Gjatë viteve 1957-1974, Misto Treska shërbeu si Kryetar i Komitetit Shqiptar për Marrëdhëniet Kulturore dhe Miqësore me Botën e Jashtme. Në periudhën 1978-1981, caktohet dhe i shërben atdheut si Ambasador Fuqiplotë dhe i Jashtëzakonshëm në Francë, Belgjikë, Hollandë, Luksemburg (rezident në Paris). Më 24 Janar 1981, shpallet qytetar nderi në Rubelles të Francës. Treska ishte mik me shumë personalitete të shquara franceze në fushën e politikës dhe kulturës, si dhe ndër të tjerë, me gjeniun e letrave shqipe, [[Ismail Kadare]].

Më vonë, Misto Treska është shpallur edhe “Qytetar Nderi” i Korçës (2004), si dhe është nderuar me "Emblemën e Artë" të këtij qyteti (Tetor 2017). Me vendim të Këshillit Bashkiak të Tiranës, emrin e tij e mbajnë [[Biblioteka|Biblioteka Nr.5]], si dhe një rrugë e kryeqytetit shqiptar.

Më 20 Mars 2018, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Frankofonisë, Misto Treskës iu akordua në shenjë mirënjohjeje prej [[Ministria e Punëve të Jashtme e Shqipërisë|Ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme]], [https://m.youtube.com/watch?v=ztWkB8MMVyY “Diploma e Nderit” për kontributin e tij të çmuar dhe angazhimin aktiv në promovimin e vlerave dhe të kulturës frënge.]

==Vepra të përkthyera==
<ref name="Misto Treska">[http://www.bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?&DATABASE=all&OPAC_URL=/adlib/beginner/index_al.html&LANGUAGE=1&l1=Treska,+Misto&LIMIT=50 Biblioteka Kombëtare Shqiptare], Skedarët online.</ref>


Titujt e përkthimeve të Treskës janë:<ref name="Misto Treska3">[http://www.bksh.al/adlib/scripts/wwwopac.exe?&DATABASE=all&OPAC_URL=/adlib/beginner/index_al.html&LANGUAGE=1&l1=Treska,+Misto&LIMIT=50 Kërkim me emrin "Misto Treska" në skedarët online të] [[Biblioteka Kombëtare|Bibliotekës Kombëtare]].</ref><small>{{div col|3}}
* [[Victor Hugo]], Të Mjerët dhe Viti ‘93
* [[Victor Hugo]], Të Mjerët dhe Viti ‘93
* Guy de Maupassant, Bel Ami
* Guy de Maupassant, Bel Ami
Rreshti 45: Rreshti 41:
* [[Jean Racine]], Ndërgjegjësitë
* [[Jean Racine]], Ndërgjegjësitë
* [[Molieri|Molière]], Djallëzitë e Skapinit
* [[Molieri|Molière]], Djallëzitë e Skapinit
* Kodi Rrugor Francez dhe ai i Transportit Hekurudhor (të vlefshme për Ministrinë e Komunikacionit) etj.
* Kodi Rrugor Francez dhe ai i Transportit Hekurudhor (të vlefshme për Ministrinë e Komunikacionit) etj.{{div col end}}<small/>


== Pas vdekjes ==
== Nderime ==
Përkthyes i nderuar me çmime të shumta gjatë jetës dhe pas vdekjes. Më 24 Janar 1981, shpallet qytetar nderi në Rubelles të Francës.


===Pas vdekjes===
I jepet Çmimi i Parë për kontributin në marrëdhëniet Francë-Shqipëri. U nderua me titullin “Qytetar Nderi i Korçës” (2004), si dhe me "Emblemën e Artë" të këtij qyteti (Tetor 2017). [7] Me vendim të Këshillit Bashkiak të Tiranës, në vitin 2006, [[Biblioteka|Biblotekës]] Nr.5 në kryeqytet i jepet emri Misto A. Treska. [8] Në vitin 2010, një prej rrugëve të Tiranës mori emrin Misto Treska në shenjë mirënjohje dhe respekti ndaj punës dhe veprës së tij.
I jepet Çmimi i Parë për kontributin në marrëdhëniet Francë-Shqipëri. Më 2004 është shpallur “Qytetar Nderi” i Korçës, si dhe është nderuar me "Emblemën e Artë" të këtij qyteti në tetor të 2017. Ndër themeluesit e [[Lidhja e Shkrimtarëve dhe Artistëve|Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë]], vlerësuar me një ceremoni të posaçme në [[Biblioteka Kombëtare|Bibliotekën Kombëtare]] me rastin e 100-vjetorit të lindjes së tij (Prill 2014). Me vendim të Këshillit Bashkiak të Tiranës, emrin e tij e mbajnë [[Biblioteka|Biblioteka Nr.5]], si dhe një rrugë e kryeqytetit shqiptar. Më 20 Mars 2018, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Frankofonisë, Treskës iu akordua në shenjë mirënjohjeje prej [[Ministria e Punëve të Jashtme e Shqipërisë|Ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme]], “Diploma e Nderit” për kontributin e tij të çmuar dhe angazhimin aktiv në promovimin e vlerave dhe të kulturës frënge.


== Familja ==
Më 20 Mars 2018, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Frankofonisë, Misto Treskës iu akordua në shenjë mirënjohjeje prej [[Ministria e Punëve të Jashtme e Shqipërisë|Ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme]], [https://m.youtube.com/watch?v=ztWkB8MMVyY “Diploma e Nderit” për kontributin e tij të çmuar dhe angazhimin aktiv në promovimin e vlerave dhe të kulturës frënge.]
Ka qenë i martuar me veteranen e [[Lufta Antifashiste Nacionalçlirimtare|LANÇ]], Donika Çikopano Treska. Ata sollën në jetë pesë fëmijë (Natasha, Ana, Shpresa, Andrea, Zana), të cilët iu dhanë 9 nipër e mbesa.{{cn}}


== Referenca të tjera ==
== Referencat ==
* Kujtim [[Kujtim Hysenaj|Hysenaj]], Diplomati, Shtëpia Botuese Dudaj, 2005, ISBN 99943-33-31-3
* Valbona Nathanaili, Ambasadorët tanë: Pikëtakime të diplomacisë me krijimtarinë, Shtëpia Botuese [[Universiteti Europian i Tiranës|UET]], 2014, ISBN 978-9928-190-06-2

== Burimi i të dhënave ==
<references />
<references />


=== Të tjera ===
* [[Kujtim Hysenaj|Hysenaj, Kujtim]] (2005), ''Diplomati'', Tiranë: Dudaj, ISBN 99943-33-31-3.
* Nathanaili, Valbona (2014), ''Ambasadorët tanë: Pikëtakime të diplomacisë me krijimtarinë'', Tiranë: UET press, ISBN 978-9928-190-06-2.
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Biografi shqiptarësh]]
[[Kategoria:Përkthyes shqiptarë]]
[[Kategoria:Lindje 1914]]
[[Kategoria:Vdekje 1993]]
[[Kategoria:Njerëz nga Korça]]
[[Kategoria:Njerëz nga Korça]]
[[Kategoria:Përkthyes shqiptarë]]
[[Kategoria:Komunistë shqiptarë]]
[[Kategoria:Komunistë shqiptarë]]
[[Kategoria:Diplomatë shqiptarë]]
[[Kategoria:Ambasadorë shqiptarë]]
[[Kategoria:Ambasadorë shqiptarë]]
[[Kategoria:Partizanë shqiptarë]]
[[Kategoria:Partizanë shqiptarë]]
[[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]]
[[Kategoria:Publicistë shqiptarë]]

Versioni i datës 25 mars 2018 23:09

Misto Treska

Misto Treska (19 Prill 191423 Qershor 1993) ka qenë publicist, përkthyes i letërsisë frënge, partizan dhe diplomat shqiptar. Në 1945 ai ishte një ndër prokurorët e ngarkuar në procesin[1], ku gjykata speciale vendosi dënimin me vdekje për dy anëtarët e Regjencës dhe një ish-kryeministri (Maliq Bushati, Lef Nosi, at Anton Harapi).[2][3]

Biografia

U lind në TreskëKorçës, më 19 Prill të vitit 1914. Ai ndoqi studimet në Liceun Francez të Korçës së bashku me Pandi Geçon, Vedat Kokonën e Mahir Domin.

Botoi rregullisht shkrime dhe përkthime në revistat letrare “Rilindja” dhe “Bota e Re”, në raste të rralla me anagramin Mitre S. Toska,[4][5] përkrah penave të njohura të asaj kohe, si Sterjo Spasse, Migjeni, Petro Marko, Nonda Bulka etj.[6] Gjithashtu, Treska vuri në skenë pjesët teatrale “Fshatari Zotni” të Ludvig Holberg, “Armiku i Popullit" të Ibsenit dhe pjesë të Molierit, Rasinit e Viktor Eftimiut, duke qenë njëkohësisht edhe aktor.[7] Në vitet e mëvonshme punoi për Fjalorin Enciklopedik Shqiptar, ku kontribuoi në seksionin mbi periudhën 1920-1930.

Vitet e Luftës

Treska mori pjesë në organizimet e para antifashiste të qytetit të Korçës. Në prill të 1939-s u arrestua për rezistencë ndaj pushtuesve italianë dhe u transferua në burgun e Durrësit, në Zvërnec të Vlorës, në Krujë dhe që aty në Mesina të Italisë për dy vjet. Pas lirimit nga burgu iu bashkua batalionit territorial të Korçës, që më pas u shndërrua në Brigadën XX duke u bërë komisar,[8] dhe autor i këngës së brigadës. Më 1944 mori pjesë në Kongresin e Beratit. Gjatë Luftës Civile me forcat nacionaliste, pas pushkatimit të krahinarit të Mokrës, Tele Baçit, Treska i qëlloi në kokë.[9]

Paslufta

Pas lufte, me gradën major, u ngarkua si prokuror në gjyqin e dy anëtarëve të Regjencës dhe një ish-kryeministri. Qe ndër bashkëthemeluesit e Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë. Më 1946 ishte një prej delegatëve shqiptarë në Konferencën e Paqes në Paris. Më tej qe Kryetar i Komitetit Shqiptar për Marrëdhëniet Kulturore dhe Miqësore me Botën e Jashtme (1957-1974). Më 1978 u caktua ambasador i Shqipërisë në Francë dhe Vendet e Ulëta me rezidencë në Paris, shërbim të cilin e kreu gjer më 1981.

Ndërroi jetë në Tiranë natën mes 22 dhe 23 Qershorit 1993, në shtëpinë e tij.

Vepra

Përktheu vepra të Hygoit, Mopasanit, Stendalit, Didëroit, Aragonit, Elyuarit, Rolanit etj. Duke qenë edhe anëtar i Kryesisë së Lidhjes së Shkrimtarëve, ai dorëzoi për botim novelat e Gorkit, “Malva” dhe “Lindja e një Njeriu”, që u pritën ngrohtësisht nga lexuesit. Krahas frëngjishtes dhe italishtes, të cilat i përsosi që në krye të herës përgjatë kohës së Liceut, ai përvetësoi edhe gjuhët anglisht, rusisht e spanjisht.

Përkthimet e tij i pajiste me parathëniet përkatëse, në të cilat përcjell shpjegime për kohën dhe idetë e autorit.[10] Ndër përkthimet e Treskës qenë “Të mjerët" dhe "Viti 93" nga Hygoi, "Murgesha" nga Dëni Didroi, "Lysien Lëven" nga Stendali, "'Bel Ami" nga Mopasani, "Kola Brenjon" nga Romen Rolani, "Gjëri i vogël" nga Alfons Dode, poezitë e Aragonit e Pol Elyarit etj.[11]

Përkthimi i kryeveprës së Hygoit “Të mjerët” pa dritën në shqip rreth një shekull pasi Sami Frashëri e kishte përkthyer në turqisht. Regjimi i asaj kohe nuk do të lejonte botimin e plotë të këtij romani, për të cilin Treska nuk pranoi të hiqej qoftë edhe një pjesë e vogël. “Më mirë të mos botohej, se sa të shkonte te lexuesi i sakatuar” - këmbëngulte ai. Për këtë arsye, kjo vepër mbeti në sirtar për rreth 18 vjet. Përkthimet e Treskës gjenden në Muzeun e Hygoit në Paris, bashkë me përkushtimin e tij Të përkthesh Hygoin do të thotë të përkthesh Francën”.[11]

Më 1988 botoi shkrimin Migjeni dhe revista «Bota e Re».[12]

Titujt e përkthimeve të Treskës janë:[13]

Nderime

Përkthyes i nderuar me çmime të shumta gjatë jetës dhe pas vdekjes. Më 24 Janar 1981, shpallet qytetar nderi në Rubelles të Francës.

Pas vdekjes

I jepet Çmimi i Parë për kontributin në marrëdhëniet Francë-Shqipëri. Më 2004 është shpallur “Qytetar Nderi” i Korçës, si dhe është nderuar me "Emblemën e Artë" të këtij qyteti në tetor të 2017. Ndër themeluesit e Lidhjes së Shkrimtarëve të Shqipërisë, vlerësuar me një ceremoni të posaçme në Bibliotekën Kombëtare me rastin e 100-vjetorit të lindjes së tij (Prill 2014). Me vendim të Këshillit Bashkiak të Tiranës, emrin e tij e mbajnë Biblioteka Nr.5, si dhe një rrugë e kryeqytetit shqiptar. Më 20 Mars 2018, me rastin e Ditës Ndërkombëtare të Frankofonisë, Treskës iu akordua në shenjë mirënjohjeje prej Ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme, “Diploma e Nderit” për kontributin e tij të çmuar dhe angazhimin aktiv në promovimin e vlerave dhe të kulturës frënge.

Familja

Ka qenë i martuar me veteranen e LANÇ, Donika Çikopano Treska. Ata sollën në jetë pesë fëmijë (Natasha, Ana, Shpresa, Andrea, Zana), të cilët iu dhanë 9 nipër e mbesa.[nevojitet citimi]

Referencat

  1. ^ Albspirit dossier. "Zbardhet gjyqi i Lef Nosit, momentet e tij të fundit". Marrë më 13 mars 2018. Trupi gjykues kryesohej nga major Irakli Bozgo, pati në përbërje: major Gjon Banushi, major Tonin Jakova dhe prokuror major Misto Treska. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  2. ^ Owen Pearson (15 prill 2007). Albania in the Twentieth Century, A History: Volume III: Albania as Dictatorship and Democracy, 1945-99. I.B.Tauris. fq. 13. ISBN 978-1-84511-105-2. Marrë më 26 dhjetor 2012. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  3. ^ Radovani, Fritz (8 janar 2018). "At Anton Harapi fjalet e fundit ne gjyq". Panorama. Marrë më 13 mars 2018. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  4. ^ Shënim nga përpunuesi i faqes. "Shtesë". Disa nga artikujt e tij janë “Fajdexhiu”, “Spiuni”, “Liria e shtypit dhe njerëzit në fuqi”, “Është grekoman!… është turk!” (Rilindja nr 32), “Në bashkëfjalim me një të vdekur” (idem Nr.27). {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Nuk lejohet formatim teksti në: |journal= (Ndihmë!)
  5. ^ Nikolli, Fatmira (20 prill 2014). "Misto Treska: Ekspozitë për shqipëruesin e Hygoit". Gazeta Shqiptare. Marrë më 25 mars 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Editorial (shkurt–mars 1993). "Nr 17". Nektari i Korçës: fq 1. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Formati i datës (lidhja)
  7. ^ Omari, Donika (korrik 1998). "Treska ose sjellësi i perlave në shqip". Koha Jonë. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  8. ^ Murati, Violeta (2014). "Lufta e Dytë Botërore në Shqipëri, E papublikuar/ Arkivi i Shtetit, 260 emrat që "rrëfyen" ekzekutimet në ushtrinë partizane". standard.al. Standard. Marrë më 25 mars 2018. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ Baçi, Arnold (13 dhjetor 2017). "E vërteta që mbuloi me dhé diktatori". observatorikujteses.al. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  10. ^ Lubonja, Guri N. (shkurt 2007). "Misto Treska, ky prijës i diturisë dhe përparimit". Tradita: 3. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  11. ^ a b Zeqo, Moikom (2 korrik 1993). "Syri shpirtëror mbeti i hapur". Rilindja. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  12. ^ Studime filologjike. Akademia e Shkencave e RPSSH, Instituti i Gjuhësisë dje i Letërsisë. 1988. fq. 39. Marrë më 2018. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Shiko vlerat e datave në: |accessdate= (Ndihmë!)
  13. ^ Kërkim me emrin "Misto Treska" në skedarët online të Bibliotekës Kombëtare.

Të tjera