Lazër Radi: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Ky është varianti i duhur, ngase nuk është Wikipedia vendderdhje furçash familjare dhe për hatakët / nekrofilët / perversët / të burgosurit politikë / masturbatorët kronikë / të dështuarit e rrudhosur e të kallosur me pallë në dorë pas kompjuterit, që nuk dinë se si kopsitet një biografi. Shkurt, qartë, objektivisht dhe me pak fjalë sa lipsen për askushër birucash e kampesh internimi, të cilët as i njeh kush jashtë pjellave të sëmura që kanë lënë pas, dhe aq më pak as kujtohen për gjëkafshë në dobi të shoqërisë. Vitorja e Jozefi të na ndjejnë për realitetin e hidhët. Zoti ju ruajt!
Etiketat: Përpunim pamor Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
v U kthye versioni 1853308 i bërë nga 141.8.201.106 (diskutimet) zhberje vandalizmi (heqje materiali te referencuar)
Etiketa: Undo
Rreshti 17: Rreshti 17:
| Zhanri = Prozë, poezi, publicistikë
| Zhanri = Prozë, poezi, publicistikë
}}
}}
'''Lazër Radi''' ([[1916]]-[[1998]]) ishte jurist, publicist, prozator, poet, përkthyes, si dhe mbështetës i flaktë i ideologjisë fashiste, fakt që më tej u bë shkak për internimet e shumta gjatë periudhës së komunizmit.
'''Lazër Radi''' ([[1916]]-[[1998]]) ishte jurist, publicist, prozator, poet e përkthyes.


== Jetëshkrimi ==
== Jetëshkrimi ==


Lindi në Prizren më 1916 më 29 janar, si i fundmi i katër fëmijëve në familjen e Çup dhe Ganxhe Vilës. Frekuenton shkollën fillore e të mesme të qytetit të lindjes në periudhën 1922-'29. Më 1929, si rezultat i represionit serb mbas arratisjes së vëllezërve nga shërbimi ushtarak detyrohet të marrë udhën e mërgimit, në Shqipëri duke braktisur kështu dhe bibliotekën e pasur…. 1930-31, vazhdon një vit të shkollës së mesme në gjimnazin e Tiranës. 1931-1938, vazhdon gjimnazin e Shkodrës ku kishte si prof. historie [[Ernest Koliqi]]n, në konviktin “Malet Tona”. 1935-1938, fillon botimet e para në shtypin e kohës (Shtypi, Kombi, Drita, Diana, kryesisht me emër, me inicialet, L.R., apo me pseudonimet Lara, Lapredi, Ladi…). 1936, në verën e atij viti, në shkollën verore të Pukës, ku jepte mësim e motra, njihet me poetin [[Migjeni]]… 1936, grupi përparimtar i shkollës, ku bënin pjesë autori, [[Qemal Stafa]], [[Xhemal Broja]], etje. përgatitë për botim gazetën “Shkëndija”. 1937, ndodhet në [[Roma|Romë]] me grupin e njëqind studentëve shqiptarë. 1938, përfundon me sukses gjimnazin dhe bën të gjitha përpjekjet për të vazhduar studimet në Jurisprudencë në La Sapienza të Romës. Ishte ndër të parët (në mos i pari, njoftuar nga motra e Milloshit) që nxorri shkrime kushtuar vdekjes së Migjenit, tek "Drita" në shtator 1938 dërgon "Migjeni si poet e si njeri". 1938-1942, vazhdon studimet në Itali. 1940, bashkëpunon me gazetën “Tomorri” dhe “Tomorri i vogël” me një seri artikujsh, gjersa ndalohet me protestë të ambasadës jugosllave. Kaplohet nga entuziazmi i fashizmit, tashmë vendlindja e tij ishte bashkuar më trungun mëmë, dhe shkruan broshurën "Fashizmi dhe fryma shqiptare" me parathënje të ''neo-shqiptaristit'' [[Vangjel Koça]].
Lindi në Prizren më 29 janar 1916.


Më 1942, diplomohet me 110/110 Doktor juris (në Filozofinë e së drejtës) dhe ftohet si asistent profesor në katedrën e prof. Vito Cesarini Sforza. 1942, kthehet në Shqipëri dhe nis stazhin e Avokatisë pranë studios së avokat Golgotës në Durrës. 1943-1944, publikon një seri artikujsh redaksionalë në gazetën “Bashkimi i Kombit” me emër, iniciale dhe me pseudonimin ''Ushtima e Sharrit'' dhe ''Gjergj Komneni''. 1943, në dhjetor martohet me Vitore Vushmaqin. 1944, merr liçencën e avokatit dhe nis ta ushtrojë atë. 1944, me 23 nëntor, arrestohet nga partizanët që kishin marrë pjesë në çlirimin e Tiranës. U arrestua më 23 nëntor 1944 në [[Tirana|Tiranë]], dorëshkrimet iu sekuestruan, shkrimet i censurohen. U gjykua në prill të 1945 në atë që njihet si ''[[Gjyqi special (1944-1945)|Gjyqi special]]'', ku u dënua me 30 vjet burgim për interesin e tij rinor e jetëshkurtë rreth politikës. 1944-1954, vazhdon odiseja e pafund e burgjeve të tmerrit komunist. 1952, i arrestohet edhe e shoqja dhe dënohet me dhjetë vite burg. 1954, lirohet nga burgu dhe pa mbushur dy javë interrnohet fillimisht në Savër e më pas në kampin e intelektualëve, në Kuç të Kurveleshit. 1954-1958, interrnimi në kampin e Kuçit të Kurveleshit. 1956-1957, lirohet nga burgu e shoqja dhe u lind fëmija i parë. 1958-1962, i interrnuar në kampet, e Shtyllasit, Radostinës, Gradishtës dhe Çermës. 1959-1963,i lind fëmija i dytë dhe i tretë. 1962-1990, i interrnuar dhe dëbuar në kampin e Savrës. Punon si mekanik, murator, marangoz, hekurkthyes, dizenjator dhe punëtor krahu në bujqesi
Entuziast i ideologjisë fashiste, Radi shkruan broshurën [https://m.facebook.com/1432000753709508/photos/a.1432035883705995.1073741827.1432000753709508/1619019458340969/?type=3 "Fashizmi dhe fryma shqiptare"] me parathënje të ''neo-shqiptaristit'' [[Vangjel Koça]].
1976, del në pension pleqërie. 1982, demaskohet publikisht si armik i popullit dhe i pakënaqur nga regjimi. 1985-1990, nis të shkruajë kujtimet në tre vëllime, përgatit dy libra me poezi, plotëson veprën “Një verë me Migjenin”, përmbledh kujtimet mbi [[Mirash Ivanaj]]n, përkthen librin “Qytete dhe Fantasma” të Duçiqit. 1988, përkthen poemën e jashtëzakonëshme të Jevrem Bërkoviqit “Stalini, Moxarti dhe Maria Judina”, e cila qarkulloi fshehtas dorë më dorë.
1990, kthehet në Tiranë mbas një odiseje gati gjysëmshekullore persekutimi çnjerëzor.
1991, bën përpjekjet e para për të botuar shkrimet e para në shtypin opozitar… 1991, rikthehet në Romë pas një gjysëm shekulli dhe vihet në kontakt me shokët e dikurshëm të shkollës. Aty njihet dhe ndihmon dy gazetarët e rinj, Blendi Fevziu dhe Armand Shkullaku. 1992, nis të botojë intervista dhe artikuj të shumtë në shtyp (Z. Rinisë, RD, Kombi, Drita Islame, Patrioti). 1992, zgjidhet kryetar i degës së Tiranës, për partinë e Unitetit Kombëtar dhe boton një seri artikujsh në gazetën “Kombi”


1993, për mospërputhje parimore, jep dorëheqjen nga PUK. 1992-1998, themelon së bashku me një grup patriotësh, Lëvizjen Demokratike të Bashkimit të Shqiptarëve. Organizojnë takime të shumta të kësaj lidhje në mjaft qytete të Shqipërisë. 1993, boton së bashku me të birin vëllimin poetik, “Muret e Muzgut” dhe përkthimin e poemës “Stalini, Mozarti dhe Maria Judina”. 1993-1994, një seri gazetash të majta, si ZP, Kushtrim Brezash, Populli Po, Kombi, e sulmojnë paturpësisht përmes pseudonimesh. Megjithatë ai vazhdon të shkruajë e të botojë, artikuj të shumtë në përkujtim të viktimave të genocidit komunist. 1994-1998, boton gazetën “Bashkimi i Shqiptarëve”(52 numra), e cila luftoi denjësisht për çështjen kombëtare jashtë kornizave demagogjike të kohës…
Më 23 nëntor 1944, [http://www.gazetatema.net/2014/05/04/nje-shkrim-i-panjohur-i-qemal-stafes-ne-gazeten-e-fashizmit-ne-tirane/ arrestohet në Tiranë nga partizanët] që kishin marrë pjesë në çlirimin e Tiranës. Dorëshkrimet iu sekuestruan, shkrimet iu censuruan dhe u gjykua në prill të 1945 në atë që njihet si ''[[Gjyqi special (1944-1945)|Gjyqi special]]'', ku u dënua me 30 vjet burgim.
1994, boton librat dokumentarë “Misteret e një Ministri” dhe “Rrëfim për Dinejt e Dibrës”, ndërkohë vazhdon të punojë e të shkruajë, deri në 14 orë në ditë në kushte tejet të vështira. Përkthen Frojdin, Jungun, një “Enciklopedi të historisë së botës” dhe një seri veprash të mbetura dorëshkrime… 1995, boton librat me përkthime “Epopeja e njeriut” e vëllezërve Ivanaj dhe “Jeta dhe Zakonet e shqiptarëve” e [[Mark Milani]]t
1996, boton librin e dytë poetik “Shpresa vdes e fundit” dhe monografinë“Njeriu i rrugës së gjatë”
1997, i vdes e shoqja, Vitorja, me të cilën kishte ndarë vitet pafund të tmerrit komunist.


1997-1998, e megjithatë vazhdon të botojë përkthimet“Platoni, vepra”, dhe “Qytete dhe Fantazma” të Jovan Duçiqit, studimin I pari Gjyq Special në Shqipëri”, memorialin “Shqipëria në vitet ‘30”, vëllimin poetik “Anzave të Sharrit” novelën“Apollogjia e Sokratit në Tiranë”. 1998, me humbjen e gruas dhe mërgimin e femijeve, shëndeti i tij vjen duke u rënduar gjithnji e më tepër, gjersa mbylli sytë mëngjesin e 23 shtatorit, ditën e daljes nga shtypi të librit që aq shumë e kish për zemër “Një verë me Migjenin”. 1998, Shoqata e të Përndjekurve Politikë i organizon një varrim madhështor.
Ndërroi jetë në Tiranë në vitin 1998, pasi e shoqja ishte ndarë më herët nga jeta dhe fëmijët kishin shtegtuar drejt shtigjeve të tjera përtej detit.


== Burimet ==
== Burimet ==
* [http://www.radiandradi.com/biografia-dr-lazer-radi-1916-1998/ Jozef Radi: Curriculum vitae e Lazër Radi]
* Jozef Radi: Curriculum vitae e Lazër Radi
* [[Robert Elsie]]: [http://www.albanianhistory.net/texts20_2/AH1944_3.html Vjeshta e 1944]
* [[Robert Elsie]]: [http://www.albanianhistory.net/texts20_2/AH1944_3.html Vjeshta e 1944]
• [https://m.facebook.com/1432000753709508/photos/a.1432035883705995.1073741827.1432000753709508/1619019458340969/?type=3 Fashizmi dhe Fryma shqiptare - Lazër Radi, 1940]


{{DEFAULTSORT:Radi, Lazër}}
{{DEFAULTSORT:Radi, Lazër}}

Versioni i datës 27 mars 2018 18:30

Stampa:Kutia Shkrimtar Lazër Radi (1916-1998) ishte jurist, publicist, prozator, poet e përkthyes.

Jetëshkrimi

Lindi në Prizren më 1916 më 29 janar, si i fundmi i katër fëmijëve në familjen e Çup dhe Ganxhe Vilës. Frekuenton shkollën fillore e të mesme të qytetit të lindjes në periudhën 1922-'29. Më 1929, si rezultat i represionit serb mbas arratisjes së vëllezërve nga shërbimi ushtarak detyrohet të marrë udhën e mërgimit, në Shqipëri duke braktisur kështu dhe bibliotekën e pasur…. 1930-31, vazhdon një vit të shkollës së mesme në gjimnazin e Tiranës. 1931-1938, vazhdon gjimnazin e Shkodrës ku kishte si prof. historie Ernest Koliqin, në konviktin “Malet Tona”. 1935-1938, fillon botimet e para në shtypin e kohës (Shtypi, Kombi, Drita, Diana, kryesisht me emër, me inicialet, L.R., apo me pseudonimet Lara, Lapredi, Ladi…). 1936, në verën e atij viti, në shkollën verore të Pukës, ku jepte mësim e motra, njihet me poetin Migjeni… 1936, grupi përparimtar i shkollës, ku bënin pjesë autori, Qemal Stafa, Xhemal Broja, etje. përgatitë për botim gazetën “Shkëndija”. 1937, ndodhet në Romë me grupin e njëqind studentëve shqiptarë. 1938, përfundon me sukses gjimnazin dhe bën të gjitha përpjekjet për të vazhduar studimet në Jurisprudencë në La Sapienza të Romës. Ishte ndër të parët (në mos i pari, njoftuar nga motra e Milloshit) që nxorri shkrime kushtuar vdekjes së Migjenit, tek "Drita" në shtator 1938 dërgon "Migjeni si poet e si njeri". 1938-1942, vazhdon studimet në Itali. 1940, bashkëpunon me gazetën “Tomorri” dhe “Tomorri i vogël” me një seri artikujsh, gjersa ndalohet me protestë të ambasadës jugosllave. Kaplohet nga entuziazmi i fashizmit, tashmë vendlindja e tij ishte bashkuar më trungun mëmë, dhe shkruan broshurën "Fashizmi dhe fryma shqiptare" me parathënje të neo-shqiptaristit Vangjel Koça.

Më 1942, diplomohet me 110/110 Doktor juris (në Filozofinë e së drejtës) dhe ftohet si asistent profesor në katedrën e prof. Vito Cesarini Sforza. 1942, kthehet në Shqipëri dhe nis stazhin e Avokatisë pranë studios së avokat Golgotës në Durrës. 1943-1944, publikon një seri artikujsh redaksionalë në gazetën “Bashkimi i Kombit” me emër, iniciale dhe me pseudonimin Ushtima e Sharrit dhe Gjergj Komneni. 1943, në dhjetor martohet me Vitore Vushmaqin. 1944, merr liçencën e avokatit dhe nis ta ushtrojë atë. 1944, me 23 nëntor, arrestohet nga partizanët që kishin marrë pjesë në çlirimin e Tiranës. U arrestua më 23 nëntor 1944 në Tiranë, dorëshkrimet iu sekuestruan, shkrimet i censurohen. U gjykua në prill të 1945 në atë që njihet si Gjyqi special, ku u dënua me 30 vjet burgim për interesin e tij rinor e jetëshkurtë rreth politikës. 1944-1954, vazhdon odiseja e pafund e burgjeve të tmerrit komunist. 1952, i arrestohet edhe e shoqja dhe dënohet me dhjetë vite burg. 1954, lirohet nga burgu dhe pa mbushur dy javë interrnohet fillimisht në Savër e më pas në kampin e intelektualëve, në Kuç të Kurveleshit. 1954-1958, interrnimi në kampin e Kuçit të Kurveleshit. 1956-1957, lirohet nga burgu e shoqja dhe u lind fëmija i parë. 1958-1962, i interrnuar në kampet, e Shtyllasit, Radostinës, Gradishtës dhe Çermës. 1959-1963,i lind fëmija i dytë dhe i tretë. 1962-1990, i interrnuar dhe dëbuar në kampin e Savrës. Punon si mekanik, murator, marangoz, hekurkthyes, dizenjator dhe punëtor krahu në bujqesi 1976, del në pension pleqërie. 1982, demaskohet publikisht si armik i popullit dhe i pakënaqur nga regjimi. 1985-1990, nis të shkruajë kujtimet në tre vëllime, përgatit dy libra me poezi, plotëson veprën “Një verë me Migjenin”, përmbledh kujtimet mbi Mirash Ivanajn, përkthen librin “Qytete dhe Fantasma” të Duçiqit. 1988, përkthen poemën e jashtëzakonëshme të Jevrem Bërkoviqit “Stalini, Moxarti dhe Maria Judina”, e cila qarkulloi fshehtas dorë më dorë. 1990, kthehet në Tiranë mbas një odiseje gati gjysëmshekullore persekutimi çnjerëzor. 1991, bën përpjekjet e para për të botuar shkrimet e para në shtypin opozitar… 1991, rikthehet në Romë pas një gjysëm shekulli dhe vihet në kontakt me shokët e dikurshëm të shkollës. Aty njihet dhe ndihmon dy gazetarët e rinj, Blendi Fevziu dhe Armand Shkullaku. 1992, nis të botojë intervista dhe artikuj të shumtë në shtyp (Z. Rinisë, RD, Kombi, Drita Islame, Patrioti). 1992, zgjidhet kryetar i degës së Tiranës, për partinë e Unitetit Kombëtar dhe boton një seri artikujsh në gazetën “Kombi”

1993, për mospërputhje parimore, jep dorëheqjen nga PUK. 1992-1998, themelon së bashku me një grup patriotësh, Lëvizjen Demokratike të Bashkimit të Shqiptarëve. Organizojnë takime të shumta të kësaj lidhje në mjaft qytete të Shqipërisë. 1993, boton së bashku me të birin vëllimin poetik, “Muret e Muzgut” dhe përkthimin e poemës “Stalini, Mozarti dhe Maria Judina”. 1993-1994, një seri gazetash të majta, si ZP, Kushtrim Brezash, Populli Po, Kombi, e sulmojnë paturpësisht përmes pseudonimesh. Megjithatë ai vazhdon të shkruajë e të botojë, artikuj të shumtë në përkujtim të viktimave të genocidit komunist. 1994-1998, boton gazetën “Bashkimi i Shqiptarëve”(52 numra), e cila luftoi denjësisht për çështjen kombëtare jashtë kornizave demagogjike të kohës… 1994, boton librat dokumentarë “Misteret e një Ministri” dhe “Rrëfim për Dinejt e Dibrës”, ndërkohë vazhdon të punojë e të shkruajë, deri në 14 orë në ditë në kushte tejet të vështira. Përkthen Frojdin, Jungun, një “Enciklopedi të historisë së botës” dhe një seri veprash të mbetura dorëshkrime… 1995, boton librat me përkthime “Epopeja e njeriut” e vëllezërve Ivanaj dhe “Jeta dhe Zakonet e shqiptarëve” e Mark Milanit 1996, boton librin e dytë poetik “Shpresa vdes e fundit” dhe monografinë“Njeriu i rrugës së gjatë” 1997, i vdes e shoqja, Vitorja, me të cilën kishte ndarë vitet pafund të tmerrit komunist.

1997-1998, e megjithatë vazhdon të botojë përkthimet“Platoni, vepra”, dhe “Qytete dhe Fantazma” të Jovan Duçiqit, studimin I pari Gjyq Special në Shqipëri”, memorialin “Shqipëria në vitet ‘30”, vëllimin poetik “Anzave të Sharrit” novelën“Apollogjia e Sokratit në Tiranë”. 1998, me humbjen e gruas dhe mërgimin e femijeve, shëndeti i tij vjen duke u rënduar gjithnji e më tepër, gjersa mbylli sytë mëngjesin e 23 shtatorit, ditën e daljes nga shtypi të librit që aq shumë e kish për zemër “Një verë me Migjenin”. 1998, Shoqata e të Përndjekurve Politikë i organizon një varrim madhështor.

Burimet