Ndok Gjeloshi: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
No edit summary |
Vllamasi eshte tejet i rendesishem sepse kishte dore ne komplotimin e atentatit |
||
Rreshti 26: | Rreshti 26: | ||
Ndoka më 1914 gjatë revoltës së Shqipërisë së Mesme u mobilizua në mbrojtje të [[Princ Vidi|Princ Vidit]]. Përkrahte [[Komiteti “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës”|Komitetin "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës"]], mbështeti fushatën për zgjedhjen e [[Luigj Gurakuqi|Gurakuqit]] në dhjetor të 1923. |
Ndoka më 1914 gjatë revoltës së Shqipërisë së Mesme u mobilizua në mbrojtje të [[Princ Vidi|Princ Vidit]]. Përkrahte [[Komiteti “Mbrojtja Kombëtare e Kosovës”|Komitetin "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës"]], mbështeti fushatën për zgjedhjen e [[Luigj Gurakuqi|Gurakuqit]] në dhjetor të 1923. |
||
Me gradën toger dhe në krye të 180 shaljanëve, përkrahu [[Lëvizja e qershorit|Lëvizjen e qershorit]] së bashku me [[Rexhep Shala|Rexhep Shalën]] dhe njësitë ushtarake në Shkodër.<ref |
Me gradën toger dhe në krye të 180 shaljanëve, përkrahu [[Lëvizja e qershorit|Lëvizjen e qershorit]] së bashku me [[Rexhep Shala|Rexhep Shalën]] dhe njësitë ushtarake në Shkodër.<ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|page=361}}</ref><ref name=":02" /> Në Shkodër njësitë vullnetare të drejtuara nga Gjeloshi rrethuan prefekturën, ku pas një rrethimi dhe shkëmbimi zjarri, 300 të rrethuarit u dorëzuan pasi mbetën të vdekur qarkkomandanti i xhandarmërisë, kapiten Ferit Frashëri,<ref name="Çefa">{{cite web|last=Çefa|first=Kolec|url=http://ih-rks.org/botimet/kolec-cefa-luigj-gurakuqi-ne-nje-optike-te-re-prishtine-instituti-i-historise-2011-191-f/|title=''Luigj Gurakuqi në një optikë të re''|publisher=Instituti i Historisë|date=2011|pages=143|location=Prishtinë|isbn=978-9951-409-27-8}}</ref> 3 xhandarë dhe dy ushtarë. Njësitë vullnetare të drejtuara nga Gjeloshi vijuan drejt jugut në Gjadër-kodrat e Lezhës, u shkëmbyen zjarr me trupat qeveritare të n/prefekturës së Lezhës dhe pas 13 të vdekurve e 6 të plagosurve, iu hap rruga për të hyrë në Tiranë.<ref>{{cite web|last=Milani|first=Prelë|url=http://shqiptarja.com/news.php?IDNotizia=160055|title=''Sakrifica tragjike e Ferit Frashrit''|publisher=[[Shqiptarja.com]]|date=2 qershor 2013}}</ref> Gjatë qeverisjes së [[Fan Noli|Nolit]], Ndoka mori gradën kapiten i forcave kufitare. |
||
Me Triumfin e Legalitetit, u dënua me vdekje (në mungesë) nga regjimi i [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogut]]. |
Me Triumfin e Legalitetit, u dënua me vdekje (në mungesë) nga regjimi i [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogut]]. |
||
Rreshti 32: | Rreshti 32: | ||
U arratis në Jugosllavi, por më vonë kthehet dhe vihet në krye të veprimeve luftarake në Lëvizjen e Dukagjinit të vitit 1926. Në nëntor të po këtij viti së bashku me Dom Loro Cakën, organizuan dhe udhëheqi kryengritjen antizogiste të Dukagjinit, kryengritje që shpërtheu përpara kohe, dhe mbeti e izoluar. |
U arratis në Jugosllavi, por më vonë kthehet dhe vihet në krye të veprimeve luftarake në Lëvizjen e Dukagjinit të vitit 1926. Në nëntor të po këtij viti së bashku me Dom Loro Cakën, organizuan dhe udhëheqi kryengritjen antizogiste të Dukagjinit, kryengritje që shpërtheu përpara kohe, dhe mbeti e izoluar. |
||
Pas kësaj revolte emigroi në Vjenë të, ku martohet me Margaritën, austriake. Bëhet anëtar i grupit të “[[Bashkimit Kombëtar (organizatë)|Bashkimit Kombëtar]]”.<ref name=":02">Milani P., [http://www.shkoder.net/fjala/2004/pmilani.htm ''Ja atentatet kundër Mbretit Zog''], "Fjala e Lirë”, 2 shtator 2010.</ref> Grupi kishte rënë dakord t'i kurdisej një atentat Mbretit gjatë një vizite në Vjenë ku do të zhvillonte disa kontrolle mjekësore.<ref>Vllamasi |
Pas kësaj revolte emigroi në Vjenë të, ku martohet me Margaritën, austriake. Bëhet anëtar i grupit të “[[Bashkimit Kombëtar (organizatë)|Bashkimit Kombëtar]]”.<ref name=":02">Milani P., [http://www.shkoder.net/fjala/2004/pmilani.htm ''Ja atentatet kundër Mbretit Zog''], "Fjala e Lirë”, 2 shtator 2010.</ref> Grupi kishte rënë dakord t'i kurdisej një atentat Mbretit gjatë një vizite në Vjenë ku do të zhvillonte disa kontrolle mjekësore.<ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|page=437-439}}</ref> |
||
===Atentati kundra Mbretit=== |
===Atentati kundra Mbretit=== |
||
Mbrëmjen e 20 shkurtit [[1931]], [[Mbreti Zogu I|Mbreti Zog I]] i shoqëruar po dilte nga Teatrit të Operës së Vjenës. Gjeloshi pasi e priti karshi derës së daljes nga opera, ngatërron majorin [[Llesh Topallaj]] me Zogun dhe e qëllon pas koke, më nuk i punoi pushka. Aziz Çami pasi dëgjoi pushkën mësyu për nga rrethimi, të cilin e çau dhe gjuajti automobilin dhe pasi gjuajti shtatë herë, u plagos ministri i Oborrit [[Eqrem bej Libohova]].<ref>Vllamasi |
Mbrëmjen e 20 shkurtit [[1931]], [[Mbreti Zogu I|Mbreti Zog I]] i shoqëruar po dilte nga Teatrit të Operës së Vjenës. Gjeloshi pasi e priti karshi derës së daljes nga opera, ngatërron majorin [[Llesh Topallaj]] me Zogun dhe e qëllon pas koke, më nuk i punoi pushka. Aziz Çami pasi dëgjoi pushkën mësyu për nga rrethimi, të cilin e çau dhe gjuajti automobilin dhe pasi gjuajti shtatë herë, u plagos ministri i Oborrit [[Eqrem bej Libohova]].<ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|page=442-443}}</ref> Atentatorëve iu gjetën pashaporta diplomatike jugosllave. Një e përditshme vieneze i përshkroi:<ref>Pearson O., ''Albania in the Twentieth Century, A History: Albania and King Zog, 1908-39'', I.B.Tauris, 2004, fq. 331. ISBN 9781845110130</ref><blockquote><small>"…Vrasësi i parë është Ndok Gjeloshi, ai është një ish-Oficer i Ushtrisë Shqipëtare, i lindur në Shkodër në vitin [[1893]] dhe ka shërbyer si ushtarak atje. Ai është një Katolik Roman, i martuar dhe ka banuar në Vjenë me gruan e tij, gjatë dy viteve të fundit. Vrasësi i dytë është ish-Kapiteni Aziz Çami, i lindur në vitin 1893 në Filat të qarkut të [[Gjirokastra|Gjirokastrës]], shërbeu në [[Delvina|Delvinë]]. Ai është një Mysliman beqar dhe jeton në adresën Hegergasse nr. 9 në qarkun 3 të Vjenës..."</small></blockquote>Gjyqi ndaj tyre përfundoi më 2 Tetor të viti 1931, ata u cilësuan fajtorë për vrasjen e major Llesh Topallajt dhe tentativë për vrasjen e Mbretit, Gjeloshi u dënua me 3 vjet e 6 muaj burg nga gjykata.<ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|page=445}}</ref> Përfundimi i kohës së burgimit dhe [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimi italian]], i krijuan mundësinë të kthehej përsëri në Shqipëri, pasi u kthye u regjistrua në Milicinë Fashiste Shqiptare, si dhe pranë komandave të legjionit të 4 të Shkodrës, të legjionit të 3 të Vlorës dhe në legjionin e parë të Këmishave të Sulmit. Luftoi në frontin grek dhe në atë jugosllav - gjë për të cilën u dekorua për trimëri me medalje tunxhi. Më pas u caktua në komandën e armës së Milicisë. Nga janari i 1942 mbante detyrën e gjyqtarit pranë gjyqit të posaçëm të shtetit.<ref name=":1">{{Cite book|title=Plumba politikës|last=Dervishi|first=Kastriot|publisher=55|year=2010|isbn=978-99943-56-43-0|location=Tiranë|pages=227-228}}</ref> |
||
==Vrasja e Ndok Gjeloshit== |
==Vrasja e Ndok Gjeloshit== |
||
Rreshti 45: | Rreshti 45: | ||
=== Literaturë === |
=== Literaturë === |
||
* {{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=978-9928-140-54-8|location=Tiranë| |
* {{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=978-9928-140-54-8|location=Tiranë|ref=harv}} |
||
==Lidhje të jashtme== |
==Lidhje të jashtme== |
Versioni i datës 22 prill 2018 17:31
Ndok Gjeloshi |
---|
Ndok Gjeloshi (Nënmavriq, 15 nëntor 1893 - Tiranë, 11 prill 1943) ka qenë xhandar, ushtarak dhe veprimtar politik shqiptar.
Jeta
Ndok Gjeloshi ishte pinjoll i trungut të Nik Vuksanit të vëllazërisë Mekshaj, në Shalë të Dukagjinit. Ndoqi kolegjin Françeskan në Shkodër, dhe më pas përfundoi Akademinë Ushtarake të Modenas në Itali, ku mori gradën e togerit të forcave të Xhandarmërisë.
Ndoka më 1914 gjatë revoltës së Shqipërisë së Mesme u mobilizua në mbrojtje të Princ Vidit. Përkrahte Komitetin "Mbrojtja Kombëtare e Kosovës", mbështeti fushatën për zgjedhjen e Gurakuqit në dhjetor të 1923.
Me gradën toger dhe në krye të 180 shaljanëve, përkrahu Lëvizjen e qershorit së bashku me Rexhep Shalën dhe njësitë ushtarake në Shkodër.[1][2] Në Shkodër njësitë vullnetare të drejtuara nga Gjeloshi rrethuan prefekturën, ku pas një rrethimi dhe shkëmbimi zjarri, 300 të rrethuarit u dorëzuan pasi mbetën të vdekur qarkkomandanti i xhandarmërisë, kapiten Ferit Frashëri,[3] 3 xhandarë dhe dy ushtarë. Njësitë vullnetare të drejtuara nga Gjeloshi vijuan drejt jugut në Gjadër-kodrat e Lezhës, u shkëmbyen zjarr me trupat qeveritare të n/prefekturës së Lezhës dhe pas 13 të vdekurve e 6 të plagosurve, iu hap rruga për të hyrë në Tiranë.[4] Gjatë qeverisjes së Nolit, Ndoka mori gradën kapiten i forcave kufitare.
Me Triumfin e Legalitetit, u dënua me vdekje (në mungesë) nga regjimi i Ahmet Zogut.
U arratis në Jugosllavi, por më vonë kthehet dhe vihet në krye të veprimeve luftarake në Lëvizjen e Dukagjinit të vitit 1926. Në nëntor të po këtij viti së bashku me Dom Loro Cakën, organizuan dhe udhëheqi kryengritjen antizogiste të Dukagjinit, kryengritje që shpërtheu përpara kohe, dhe mbeti e izoluar.
Pas kësaj revolte emigroi në Vjenë të, ku martohet me Margaritën, austriake. Bëhet anëtar i grupit të “Bashkimit Kombëtar”.[2] Grupi kishte rënë dakord t'i kurdisej një atentat Mbretit gjatë një vizite në Vjenë ku do të zhvillonte disa kontrolle mjekësore.[5]
Atentati kundra Mbretit
Mbrëmjen e 20 shkurtit 1931, Mbreti Zog I i shoqëruar po dilte nga Teatrit të Operës së Vjenës. Gjeloshi pasi e priti karshi derës së daljes nga opera, ngatërron majorin Llesh Topallaj me Zogun dhe e qëllon pas koke, më nuk i punoi pushka. Aziz Çami pasi dëgjoi pushkën mësyu për nga rrethimi, të cilin e çau dhe gjuajti automobilin dhe pasi gjuajti shtatë herë, u plagos ministri i Oborrit Eqrem bej Libohova.[6] Atentatorëve iu gjetën pashaporta diplomatike jugosllave. Një e përditshme vieneze i përshkroi:[7]
"…Vrasësi i parë është Ndok Gjeloshi, ai është një ish-Oficer i Ushtrisë Shqipëtare, i lindur në Shkodër në vitin 1893 dhe ka shërbyer si ushtarak atje. Ai është një Katolik Roman, i martuar dhe ka banuar në Vjenë me gruan e tij, gjatë dy viteve të fundit. Vrasësi i dytë është ish-Kapiteni Aziz Çami, i lindur në vitin 1893 në Filat të qarkut të Gjirokastrës, shërbeu në Delvinë. Ai është një Mysliman beqar dhe jeton në adresën Hegergasse nr. 9 në qarkun 3 të Vjenës..."
Gjyqi ndaj tyre përfundoi më 2 Tetor të viti 1931, ata u cilësuan fajtorë për vrasjen e major Llesh Topallajt dhe tentativë për vrasjen e Mbretit, Gjeloshi u dënua me 3 vjet e 6 muaj burg nga gjykata.[8] Përfundimi i kohës së burgimit dhe pushtimi italian, i krijuan mundësinë të kthehej përsëri në Shqipëri, pasi u kthye u regjistrua në Milicinë Fashiste Shqiptare, si dhe pranë komandave të legjionit të 4 të Shkodrës, të legjionit të 3 të Vlorës dhe në legjionin e parë të Këmishave të Sulmit. Luftoi në frontin grek dhe në atë jugosllav - gjë për të cilën u dekorua për trimëri me medalje tunxhi. Më pas u caktua në komandën e armës së Milicisë. Nga janari i 1942 mbante detyrën e gjyqtarit pranë gjyqit të posaçëm të shtetit.[9]
Vrasja e Ndok Gjeloshit
Më 11 prill 1943 në fundin e Bulevardit kryesor të Tiranës (sot rruga e Stacionit të Trenit) Gjeloshi mbeti i vrarë nga një atentat komunist bërë nga Myslym Keta, me urdhër të Komitetit Qëndror të Partisë Komuniste të Shqipërisë[2]. Në ceremoninë e varrimit të zhvilluar në Shkodër mori pjesë Gjon Markagjoni, Mustafa Kruja, gjeneral Volante komandant i Milicisë Fashiste Shqiptare[9].
Referencat
- ^ Vllamasi 2012, p. 361
- ^ a b c Milani P., Ja atentatet kundër Mbretit Zog, "Fjala e Lirë”, 2 shtator 2010.
- ^ Çefa, Kolec (2011). "Luigj Gurakuqi në një optikë të re". Prishtinë: Instituti i Historisë. fq. 143. ISBN 978-9951-409-27-8.
{{cite web}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ Milani, Prelë (2 qershor 2013). "Sakrifica tragjike e Ferit Frashrit". Shqiptarja.com.
{{cite web}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!) - ^ Vllamasi 2012, p. 437-439
- ^ Vllamasi 2012, p. 442-443
- ^ Pearson O., Albania in the Twentieth Century, A History: Albania and King Zog, 1908-39, I.B.Tauris, 2004, fq. 331. ISBN 9781845110130
- ^ Vllamasi 2012, p. 445
- ^ a b Dervishi, Kastriot (2010). Plumba politikës. Tiranë: 55. fq. 227–228. ISBN 978-99943-56-43-0.
{{cite book}}
: Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!)
Literaturë
- Vllamasi, Sejfi (2012). Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942). Tiranë: Vllamasi. ISBN 978-9928-140-54-8.
{{cite book}}
:|ref=harv
i pavlefshëm (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=
(Ndihmë!)