Truri

Truri i njeriut.

Skeda:Cat brain.jpg

Truri i maces.

Truri i miut.

Truri (lat. cerebrum dhe greq. ἐγκέφαλον - enkefalon - "në kokë" ) tek njeriu dhe kafshët kurrizore është pjesa e trupit që gjendet në kokë i mbrojtur nga kafka dhe cipa trunore dhe që shërben për kapjen, përpunimin dhe ruajtjen e njoftimeve të marra (në nje nivel të lartë) nëpërmjet organeve shqisore (syve, veshëve, etj.) për t´i shndërruar në lëvizje që janë mjeti i ndërveprimit me mjedisin e jashtëm. Truri është qendra e kontrollit të sistemit nervor qendror. Truri te shumica e kafshëve është i vendosur në kokë pranë aparatit shqisor dhe gojës. Kafshët jokurrizore nuk zotërojnë një tru qendror apo një grumbull të veçuar ganglionesh. Truri është një organ tejet i ndërlikuar. Truri i njeriut, p.sh. përbëhet nga më shumë se 200 miliardë neurone, secili i lidhur me mëse 10.000 të tjerë. Neuroshkenca është studimi shkencor i trurit dhe gjithë sistemit nervor.

Truri ndahet ne disa grupe:

-Arrçi Është pjesa e fundit e trurit e lidhur me palcën kurrizore.Është qendër për rregullimin e procesit të frymëmarrjes, të zemrës, gëlltitjes, të tkurrjes dhe zgjerimit të enëve të gjakut.

-Truri i vogël Është i zhvilluar mirë sidomos tek gjitarët, dhe te shumë llojeve të peshqve.Ai është qendër e drejtpeshimit, lëvizjes dhe koordimit të punës së muskujve.Tek ujëtokësorët dhe zvarranikët është i zhvilluar pak.

-Truri i mesëm Është i vendosur në mes të trurit të madh dhe palcës kurrizore.Tek rruazorët primitiv truri i mesëm është vendi kryesor i lidhjes mes ngacmimeve dhe grupeve të muskujve.

-Truri i ndërmjetmë Ështe i vogël.Në pjesën e poshtme të tij gjendet hipofiza e lidhur me hipotallamusin si qendër kontrolluese e metabolizmit, temperaturës së rupit, procesin e gjumit dhe funksione të tjera, ndërsa në pjesën e sipërme epifiza si gjëndër me tajim.

-Truri i përparmë.

Zona e frikes ne tru

Ndonjëherë frika here-herë na vë zjarrin nën këmbë dhe ndonjë herë tjetër na jep kurajo për të përballuar një rrezik.

Tre reagime të ndryshme që nuk i zgjedhim me ndërgjegje por që vendosen nga disa neurone të vecanta që quhen qeliza të tipit I, të pranishme në zonën celebrale të amigdalës. Këtë e zbulon një shkrim i publikuar në revistën “Neuron”, fryt i punës së kërkuesve të “European Molecular Biology Laboratory” të Romës.

Shkencëtarët kanë zbuluar jo vetëm zonën e trurit por edhe specifikat e qelizave që vendosin reagimin e minjve. Ata kanë monitoruar aktivitetin e qelizave në trurin e minjve pasi iu nënshtruan stresit dhe frikës.

Gjetja e "busulles morale"

Skeda:Busulla morale e trurit.jpg

Kohët e fundit shkencëtarët kanë zbuluar 'busullën morale "në trurin e njeriut, në zonën prapa veshit të djathtë, e cila konsiderohet se kontrollon vlerësimin e sjelljeve ndaj njerëzve të tjerë.

Gjegjësisht, zona e vendosur prapa veshit të djathtë aktivizohet atëherë kur ne mendojmë për gabimet apo veprat e mira të njerëzve tjerë. Shkencëtarët nga Instituti i Teknologjisë në Massachusetts zbuluan se etika jonë dhe dallimi i të mirës nga e keqja nuk është vetëm një çështje e arsimimit, por ato janë të shkruara në tru.

Hulumtuesit kanë arritur që me anë të valës magnetike ta “ç’kyçin busullën morale" tek disa njerëz, gjë e cila u bëri të pamundur ndarjen e veprimeve të mira nga ato të këqija. Eksperimenti është kryer ashtu që 12 vullnetarë kanë marrë nga 192 mini-skenarë dhe detyra e tyre ishte që të vlerësojnë sjelljet e heroit të këtyre skenarëve në një shkallë nga 1 (sjellje të paligjshme) deri 7 (sjellje të pranueshme).

Skenarët e njëjta u janë dhënë atyre gjatë dhe pas ekspozimit të një fushe magnetike, dhe përgjigjet e tyre ishin të ndryshme. Menaxhere e Projektit, Dr Liane Young, tha se ishte e mahnitshme për të parë se si fusha magnetike ndryshon krejtësisht gjykimin e njerëzve.

Përndryshe, kjo nuk është hera e parë që shkencëtarët në tru gjetën qendra përgjegjëse për, siç besohej, gjërat në lidhje me arsimimin. Vitin e kaluar, shkencëtarët amerikan gjithashtu pohuan se kanë gjetur "pikën e Zotit", d.m.th një pjesë të trurit që rregullon ndjenjat dhe besimet fetare.

Ndërtimi

Truri i njeriut eshte truri me i persosur

Truri i njeriut eshte i perbere nga 5 pjese: truri i madh , truri i mesem , truri i ndrejmjetm , truri i vogel dhe palca kurrizore. Truri Tek femijet e posalindur eshte 400gr ndersa tek njeriu i rritur 1400g prej te cileve 1200 g i perkasin trurit te madh

Truri i nje Gjeniu

Cfare e ben gjeniun gjeni?Kjo ishte pyetja qe motivoi Dr.Tomas Harvein per te izoluar trurin

e fizikanit Albert Ajnshtajn (1879-1955) kur ai vdiq.Harvei e copetoi trurin e Ajnshtajnit ne 240

pjese.

Hulumtimet treguan edhe pse truri i Ajnshtajnit kishte mase me te vogel se truri mesatar ai ki-

shte perqendrim te larte te qelizave nervore ne koren trunore.Gjithashtu u konstatuan rrudha

jo te zakonshme ne pjesen e trurit qe eshte qender per logjike matematikore.

A e dini se...!

Truri juaj ndalet se rrituri ne moshen 15-vjeqare!Por te mesuarit nuk ndalet kurre!Qelizat ner-

vore te trurit tuaj gjate gjithe jetes formojne lidhje te reja.

Truri juaj shfrytezon shume fuqi(energji) sa edhe nje poq elektrik i fuqise 10 watt.Truri i njeriut ka kater lobe.Ato jane:

1-Lobi frontal

2-Lobi parietal

3-Lobi oksiptal

4-Lobi temporal.

Punoi:KRISA QORRI