Hamami: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
vNo edit summary |
|||
| Rreshti 5: | Rreshti 5: | ||
==Banjo publike sipas kontekstit Islam== |
==Banjo publike sipas kontekstit Islam== |
||
Një nga [[Pesë Shtyllat e Islamit|pesë shtyllat e Islamit]] është [[Namazi|namazi]]. Është e nevojshme pastrimi para namazit. Dy |
Një nga [[Pesë Shtyllat e Islamit|pesë shtyllat e Islamit]] është [[Namazi|namazi]]. Është e nevojshme pastrimi para namazit. Dy llojet e pastrimit në Islam janë: ''[[Gusli|gusli]]'', pastrimi i gjithë trupit dhe ''[[Abdesi|abdesi]]'', pastrimi i duarve, fytyrës dhe këmbëve.<ref>{{cite journal|last=Rahim|first=Habibeh|title=Understanding Islam|journal=The Furrow|year=2001|volume=52|issue=12|pages=670–674}}</ref> Në mungesë të ujit, lejohet gjithashtu pastrim me dhé ose me rërë të pastërt (''tejemum'').<ref>{{cite journal|last=Reinhart|first=Kevin|title=Impurity/No Danger|journal=History of Religions|year=1990|volume=30|issue=1|pages=1–24|doi=10.1086/463212}}</ref> Xhamitë gjithnjë mundësojnë një vend për t'u pastruar, por shpeshherë hamamet gjenden pranë për ata që duan të pastrohen krejtësisht.<ref name="Sibley">{{cite journal|last=Sibley|first=Magda|title=The Historic Hammams of Damascus and Fez: Lessons of Sustainability and Future Developments|journal=The 23rd Conference on Passive and Low Energy Architecture}}</ref> |
||
[[Ebu Hamid el-Gazaliu|El-Gazaliu]], teologu i shquar musliman shkruajti në shekullin e njëmbëdhjetë ''Rilindja e Shkencave Fetare'', një vepër shumëvëllimëshe që shqyrton format e duhura të sjelljes në shumë aspekte të jetës e vdekjes në Islam. Në njërin nga vëllimet, të titulluar ''Të Fshehtat e Dëlirjes,'' shtjellon teknikën e përshtatshme për të kryer pastrimet para se me u falë dhe pastrimin e madh mbas veprimeve trupore, që mbahen të papastra, si seksi apo dalja jashtë. Për El-Gazaliun, hamami është një përvojë kryesisht mashkullore dhe ai paralajmëron se gratë duhet të hyjnë në hamam vetëm pas lindjes ose sëmundjes. Edhe atëherë, el-Gazaliu e konsideron të pranueshme që burrat të ndalojnë gratë dhe motrat e tyre nga përdorimi i hamamit. Pikën kryesore të çështjes për hamamët në vlerësimin e el-Ghazaliut është lakuriqësia. Në punën e tij ai paralajmëron se lakuriqësia e hapur duhet të shmanget. "... ai duhet ta mbrojë atë nga sytë e të tjerëve dhe së dyti, të ruhet kundër kontaktit të të tjerëve".<ref>{{cite book|last=Ghazali|first=Abu Hammid|title=The Mysteries of Purity: Being a Translation with Notes of the Kitāb Asrār Al-ṭahārah of Al-Ghazzāli's Iḥyāʼ ʻulūm Al-dīn|year=1975|publisher=Muhammad Ashraf|location=Lahore|page=51}}</ref> Ai shkruan se lakuriqësia është e mirë vetëm kur zona ndërmjet gjunjëve dhe stomakut të poshtëm të një njeriu është i fshehur. Sa i përket grave, zbulimi i fytyrës dhe duarve është e përshtatshme. Duke e ditur se [[May Telmissany]], një profesoreshë në Universitetin e Otavës, argumenton se imazhi i një gruaje të hiper-seksualizuar që largohet nga hamami është një perspektivë orientale që shikon largimin ose ndjekjen e hamës si një shenjë e sjelljes seksuale të shquar.<ref>{{cite news|last=Nkrumah|first=Gamal|title=Tales from the Hammam|newspaper=Al-Ahram Weekly|date=23 July 2009}}</ref> |
|||
==Referencat== |
==Referencat== |
||
Versioni i datës 4 qershor 2018 14:22
Hamami i njohur edhe si banjo turke (Turqisht: hamam; Arabisht: حمّام; trasnlit. hammamm) është një lloj banjo publike lidhur me kulturën e Perandorisë Osmane dhe më gjerësisht me botën Islame. Metoda e pastrimit dhe relaksimit u bë popullore gjatë epokës Viktoriane dhe u përhap në Perandorinë Britanike dhe Evropën Perëndimore. Ndërtesa është e ngjashme me banjon romake.
Dallimi mes hamamit Islamike dhe banjos turke Viktoriane është ajri. Ajri i nxehtë në banjon turke Viktoriane është i thatë; në hamamin islamike ajri është shpesh me avull. Banisti në një banjë turke Viktoriane shpesh do të marrë një rrënie në një pishinë të ftohtë pas dhomave të nxehta; hammami islamik zakonisht nuk ka një pishinë përveç nëse uji rrjedh nga një burim. Në hamamet islame larësit e spërkaten veten me ujë të ftohtë.
Banjo publike sipas kontekstit Islam
Një nga pesë shtyllat e Islamit është namazi. Është e nevojshme pastrimi para namazit. Dy llojet e pastrimit në Islam janë: gusli, pastrimi i gjithë trupit dhe abdesi, pastrimi i duarve, fytyrës dhe këmbëve.[1] Në mungesë të ujit, lejohet gjithashtu pastrim me dhé ose me rërë të pastërt (tejemum).[2] Xhamitë gjithnjë mundësojnë një vend për t'u pastruar, por shpeshherë hamamet gjenden pranë për ata që duan të pastrohen krejtësisht.[3]
El-Gazaliu, teologu i shquar musliman shkruajti në shekullin e njëmbëdhjetë Rilindja e Shkencave Fetare, një vepër shumëvëllimëshe që shqyrton format e duhura të sjelljes në shumë aspekte të jetës e vdekjes në Islam. Në njërin nga vëllimet, të titulluar Të Fshehtat e Dëlirjes, shtjellon teknikën e përshtatshme për të kryer pastrimet para se me u falë dhe pastrimin e madh mbas veprimeve trupore, që mbahen të papastra, si seksi apo dalja jashtë. Për El-Gazaliun, hamami është një përvojë kryesisht mashkullore dhe ai paralajmëron se gratë duhet të hyjnë në hamam vetëm pas lindjes ose sëmundjes. Edhe atëherë, el-Gazaliu e konsideron të pranueshme që burrat të ndalojnë gratë dhe motrat e tyre nga përdorimi i hamamit. Pikën kryesore të çështjes për hamamët në vlerësimin e el-Ghazaliut është lakuriqësia. Në punën e tij ai paralajmëron se lakuriqësia e hapur duhet të shmanget. "... ai duhet ta mbrojë atë nga sytë e të tjerëve dhe së dyti, të ruhet kundër kontaktit të të tjerëve".[4] Ai shkruan se lakuriqësia është e mirë vetëm kur zona ndërmjet gjunjëve dhe stomakut të poshtëm të një njeriu është i fshehur. Sa i përket grave, zbulimi i fytyrës dhe duarve është e përshtatshme. Duke e ditur se May Telmissany, një profesoreshë në Universitetin e Otavës, argumenton se imazhi i një gruaje të hiper-seksualizuar që largohet nga hamami është një perspektivë orientale që shikon largimin ose ndjekjen e hamës si një shenjë e sjelljes seksuale të shquar.[5]
Referencat
- ^ Rahim, Habibeh (2001). "Understanding Islam". The Furrow. 52 (12): 670–674.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Reinhart, Kevin (1990). "Impurity/No Danger". History of Religions. 30 (1): 1–24. doi:10.1086/463212.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Sibley, Magda. "The Historic Hammams of Damascus and Fez: Lessons of Sustainability and Future Developments". The 23rd Conference on Passive and Low Energy Architecture.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Ghazali, Abu Hammid (1975). The Mysteries of Purity: Being a Translation with Notes of the Kitāb Asrār Al-ṭahārah of Al-Ghazzāli's Iḥyāʼ ʻulūm Al-dīn. Lahore: Muhammad Ashraf. fq. 51.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Nkrumah, Gamal (23 korrik 2009). "Tales from the Hammam". Al-Ahram Weekly.
{{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)