Spini: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Addbot (diskuto | kontribute) v Bot: Migrating 54 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q133673 (translate me) |
vNo edit summary |
||
| Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
Ne [[Fizika|fizike]] dhe [[Kimia|kimi]], '''spini''' është një tip [[momenti këndor]] me tipare jo klasike, i cili konsiderohet si veti themelore e trupit në ndryshim nga [[momenti këndor orbital]], i cili jep lëvizjen e [[Qëndra e masës|qëndrës së masës]] rreth një pike të jashtme. Spini i një thërrmije në thelb përfaqëson drejtimin e rrotullimit të saj rreth një boshti të caktuar, i cili në vetvete mund të përdoret për të përcaktuar magnetizimin e vetë thërrmijes.<ref>{{cite web|url= |
Ne [[Fizika|fizike]] dhe [[Kimia|kimi]], '''spini''' është një tip [[momenti këndor]] me tipare jo klasike, i cili konsiderohet si veti themelore e trupit në ndryshim nga [[momenti këndor orbital]], i cili jep lëvizjen e [[Qëndra e masës|qëndrës së masës]] rreth një pike të jashtme. Spini i një thërrmije në thelb përfaqëson drejtimin e rrotullimit të saj rreth një boshti të caktuar, i cili në vetvete mund të përdoret për të përcaktuar magnetizimin e vetë thërrmijes.<ref>{{cite web|url=https://www.bnl.gov/rhic/spin.asp|title=Spin Physics|publisher=Brookhaven National Laboratory|accessdate=6 korrik 2008}}</ref> Edhe pse kjo veti speciale shpjegohet vetëm në mekanikën kuantike ''relativiste'' të [[Paul Dirac|Dirakut]], ajo luan nje rol shume të rëndësishëm edhe në mekaniken kuantike ''jo-relativiste'', psh., vetia përcakton strukturën e atomit. |
||
Ne [[Mekanika klasike|mekanikën klasike]], cdo ''moment këndor i spinit'' për nje trup lidhet ne menyre te drejtperdrejte me rrotullimin perreth vetes, psh, [[rrotullimi]] i trupit rreth qendres se mases se vet. Per shembull, ''spini'' i [[Toka|Tokës]] është i lidhur me rrotullimin e saj te përditshëm rreth [[Poli gjeografik|boshtit polar]]. Nga ana tjeter, momenti kendor ''orbital'' i Tokës është i lidhur me lëvizjen e saj [[viti|vjetore]] rreth [[Dielli]]t. |
Ne [[Mekanika klasike|mekanikën klasike]], cdo ''moment këndor i spinit'' për nje trup lidhet ne menyre te drejtperdrejte me rrotullimin perreth vetes, psh, [[rrotullimi]] i trupit rreth qendres se mases se vet. Per shembull, ''spini'' i [[Toka|Tokës]] është i lidhur me rrotullimin e saj te përditshëm rreth [[Poli gjeografik|boshtit polar]]. Nga ana tjeter, momenti kendor ''orbital'' i Tokës është i lidhur me lëvizjen e saj [[viti|vjetore]] rreth [[Dielli]]t. |
||
| Rreshti 5: | Rreshti 5: | ||
Në të vërtetë, në teorite klasike nuk ka një analog te drejtëpërdrejtë te vetisë vetjake te grimces qe ne mekaniken kuantike merr emrin ''spin''. Koncepti i kesaj vetije jo klasike te therrmijave elementare u propozua ne 1925 nga [[Ralph Kronig]], [[George Uhlenbeck]], dhe [[Samuel Goudsmit]]; duhet thene se emri kryesor qe lidhet me fenomenin e ''spinit'' ne fizike eshte [[Wolfgang Pauli]]. |
Në të vërtetë, në teorite klasike nuk ka një analog te drejtëpërdrejtë te vetisë vetjake te grimces qe ne mekaniken kuantike merr emrin ''spin''. Koncepti i kesaj vetije jo klasike te therrmijave elementare u propozua ne 1925 nga [[Ralph Kronig]], [[George Uhlenbeck]], dhe [[Samuel Goudsmit]]; duhet thene se emri kryesor qe lidhet me fenomenin e ''spinit'' ne fizike eshte [[Wolfgang Pauli]]. |
||
== |
==Referencat== |
||
{{reflist}} |
{{reflist}} |
||
Versioni i datës 14 dhjetor 2018 16:06
Ne fizike dhe kimi, spini është një tip momenti këndor me tipare jo klasike, i cili konsiderohet si veti themelore e trupit në ndryshim nga momenti këndor orbital, i cili jep lëvizjen e qëndrës së masës rreth një pike të jashtme. Spini i një thërrmije në thelb përfaqëson drejtimin e rrotullimit të saj rreth një boshti të caktuar, i cili në vetvete mund të përdoret për të përcaktuar magnetizimin e vetë thërrmijes.[1] Edhe pse kjo veti speciale shpjegohet vetëm në mekanikën kuantike relativiste të Dirakut, ajo luan nje rol shume të rëndësishëm edhe në mekaniken kuantike jo-relativiste, psh., vetia përcakton strukturën e atomit.
Ne mekanikën klasike, cdo moment këndor i spinit për nje trup lidhet ne menyre te drejtperdrejte me rrotullimin perreth vetes, psh, rrotullimi i trupit rreth qendres se mases se vet. Per shembull, spini i Tokës është i lidhur me rrotullimin e saj te përditshëm rreth boshtit polar. Nga ana tjeter, momenti kendor orbital i Tokës është i lidhur me lëvizjen e saj vjetore rreth Diellit.
Në të vërtetë, në teorite klasike nuk ka një analog te drejtëpërdrejtë te vetisë vetjake te grimces qe ne mekaniken kuantike merr emrin spin. Koncepti i kesaj vetije jo klasike te therrmijave elementare u propozua ne 1925 nga Ralph Kronig, George Uhlenbeck, dhe Samuel Goudsmit; duhet thene se emri kryesor qe lidhet me fenomenin e spinit ne fizike eshte Wolfgang Pauli.
Referencat
- ^ "Spin Physics". Brookhaven National Laboratory. Marrë më 6 korrik 2008.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
Referenca
- Griffiths, David J. (2004). Introduction to Quantum Mechanics (2nd ed.). Prentice Hall. ISBN 0-13-111892-7.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- Shankar, R. (1994). "chapter 14-Spin". Principles of Quantum Mechanics (2nd ed.). Springer. ISBN 0-306-44790-8.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - Lawden, Derek (2005). The Mathematical Principles of Quantum Mechanics. Dover. ISBN 0-486-44223-3.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)
- "Spintronics. Feature Article" in Scientific American, June 2002