Ruhollah Homeini: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
përmirësime teknike, zëvendësova: Janar → janar, Shkurt → shkurt, Mars → mars, Qershor → qershor, Tetor → tetor, Nëntor → nëntor (2) duke përdorur AWB
Rreshti 1: Rreshti 1:
[[File:Portrait of Ruhollah Khomeini By Mohammad Sayyad.jpg|thumb|Ruhollah Khomeini]]
[[Skeda:Portrait of Ruhollah Khomeini By Mohammad Sayyad.jpg|parapamje|Ruhollah Homeini]]
'''Ajatollah Sejjid Ruhullah Musavi Homeini'''(Farsisht : سید روح‌الله خمینی S [[22 shtator]] [[1902]] - [[3 qershor]] [[1989]]), lideri shpirtëror i [[Revolucioni Islam|Revolucionit Islamik i Iranit]]. Homeini i dha fund qeverisjes së [[Muhammed Riza Pehlevi]] dhe formoi Republikën Islamike. Për 10 vjet ai ishte prijësi kryesor i politikës dhe shkollës shiite në [[Irani|Iran]].

'''Ajatollah Sejjid Ruhullah Musavi Homeini'''(Farsisht : سید روح‌الله خمینی S [[22 shtator]] [[1902]] - [[3 qershor]] [[1989]]), lideri shpirtëror i [[Revolucioni Islamik i Iranit|Revolucionit Islamik i Iranit]]. Homeini i dha fund qeverisjes së [[Muhammed Riza Pehlevi]] dhe formoi Republikën Islamike. Për 10 vjet ai ishte prijësi kryesor i politikës dhe shkollës shiite në [[Irani|Iran]].


== Rinia ==
== Rinia ==
Babai i Humeinit vdiq kur Homeini ishte vetëm 5 mujor. Në moshën 15 vjeçare vdiqën edhe nëna dhe halla e tij që e kishin kujdesur për Homeinin dhe Homeini më ishte e vetmuar. U edukua në shkolla të ndryshme Islamike, dhe në vitin 1992 u vendos në qytetin e [[Kum|Kum'it]]. Në vitin 1930 në shenjë përkujtimi për vendlindjen e tij, e mori mbiemrin Homeini<ref name="gjeneruar automatikisht1">http://tr.wikipedia.org/wiki/Ruhullah_Humeyni</ref>. Në vitin 1929 [[Betul Sakafi]] u martua me Homeinin. Kur u martua Humeini kishte 27 vjet ndërsa [[Sakafi Humeini]] 11 vjet. Kishin shtatë fëmijë, prej tyre dy vdiqën.<ref name="gjeneruar automatikisht1" />
Babai i Humeinit vdiq kur Homeini ishte vetëm 5 mujor. Në moshën 15 vjeçare vdiqën edhe nëna dhe halla e tij që e kishin kujdesur për Homeinin dhe Homeini më ishte e vetmuar. U edukua në shkolla të ndryshme Islamike, dhe në vitin 1992 u vendos në qytetin e [[Kum]]'it. Në vitin 1930 në shenjë përkujtimi për vendlindjen e tij, e mori mbiemrin Homeini<ref name="gjeneruar automatikisht1">http://tr.wikipedia.org/wiki/Ruhullah_Humeyni</ref>. Në vitin 1929 [[Betul Sakafi]] u martua me Homeinin. Kur u martua Humeini kishte 27 vjet ndërsa [[Sakafi Humeini]] 11 vjet. Kishin shtatë fëmijë, prej tyre dy vdiqën.<ref name="gjeneruar automatikisht1" />


== Veprimet Politike ==
== Veprimet Politike ==
Me pretendimin e pastërtisë së [[Islami]]t, me qëndrim kundër perëndimorëve, me qëndrimin kundër Pehleviut ai fillo të fitonte simpatizuez në [[Irani|Iran]]. Në vitin 1950 e mori titullin [[Ajatollah]], dhe në fillim të viteve 60'ta e mori titullin e "Ajatollahut të Madhë" dhe arriti në pikën kulmore të Hierarkisë Shiite në [[Irani|Iran]].
Me pretendimin e pastërtisë së [[Islami]]t, me qëndrim kundër perëndimorëve, me qëndrimin kundër Pehleviut ai fillo të fitonte simpatizuez në Iran. Në vitin 1950 e mori titullin [[Ajetullah]], dhe në fillim të viteve 60'ta e mori titullin e "Ajatollahut të Madhë" dhe arriti në pikën kulmore të Hierarkisë Shiite në Iran.


Homeini u arrestua në vitin [[1963]] për shkak të qëndrimit të tij opozitar për qështjen e reformës tokësore të Shah'ut, ku parashihej të konfiskohen pronat e Organizatave Fetare, dhe për drejtat shtesë të grave. Pas arrestimit të tij filluan lëvizjet anti-shtetërore. Homeini mbeti një vit në burgim, dhe më pastaj u shpërngul në mërgim më [[4 nëntor]] [[1964]].<ref name="gjeneruar automatikisht1" />
Homeini u arrestua në vitin [[1963]] për shkak të qëndrimit të tij opozitar për qështjen e reformës tokësore të Shah'ut, ku parashihej të konfiskohen pronat e Organizatave Fetare, dhe për drejtat shtesë të grave. Pas arrestimit të tij filluan lëvizjet anti-shtetërore. Homeini mbeti një vit në burgim, dhe më pastaj u shpërngul në mërgim më [[4 nëntor]] [[1964]].<ref name="gjeneruar automatikisht1" />


== Jeta në Mërgim ==
== Jeta në Mërgim ==
Një kohë të shkurtër mbeti në [[Bursa]] në [[Turqi]]. Më vonë kaloi në qytetin e shenjtë thë shiitëve në [[Nexhef]] të [[Iraku]]t. Thirrjet për rrëzimin e Shahut dhe krijimin e një shteti Islamik vazdhoi nga [[Iraku]]. Me rritjen e pakënaqësisë ndaj Shahut në mes të viteve të 70'ta në[[Irani|Iran]] filloi të rritej influenca e Homeinit. Me kërkesën e [[Sadam Husein|Saddam Huseinit]] që të largohej nga [[Iraku]], më [[6 tetor]] [[1978]] shkoi në [[Franca|Francë]] në [[Paris]]. Atje filloi një propagandë për rrëzimin e Shahut dhe për krijimin e një shteti Islamik. Mesazhet e Homeinit arriti në një masë të madhe në [[Irani|Iran]]. Me rritjen e protestave dhe grevave, pakënaqësia në [[Irani|Iran]] u shpërnda në tërë vendin. Duke e parë situatën Shahu Pehlevi më [[16 janar]] [[1979]] u largua nga [[Irani]].
Një kohë të shkurtër mbeti në [[Bursa]] në [[Turqi]]. Më vonë kaloi në qytetin e shenjtë thë shiitëve në [[Nexhef]] të [[Iraku]]t. Thirrjet për rrëzimin e Shahut dhe krijimin e një shteti [[Islam]]ik vazdhoi nga [[Iraku]]. Me rritjen e pakënaqësisë ndaj Shahut në mes të viteve të 70'ta në Iran filloi të rritej influenca e Homeinit. Me kërkesën e [[Sadam Husein|Saddam Huseinit]] që të largohej nga Iraku, më [[6 tetor]] [[1978]] shkoi në [[Franca|Francë]] në [[Paris]]. Atje filloi një propagandë për rrëzimin e Shahut dhe për krijimin e një shteti Islamik. Mesazhet e Homeinit arriti në një masë të madhe në Iran. Me rritjen e protestave dhe grevave, pakënaqësia në Iran u shpërnda në tërë vendin. Duke e parë situatën Shahu Pehlevi më [[16 janar]] [[1979]] u largua nga [[Iran]]i.


== Revolucioni Islamik i Iranit ==
== Revolucioni Islamik i Iranit ==
Më [[1 shkurt]] [[1979]] u kthye në [[Irani|Iran]] dhe u prit në një mënyrë madhështore. Homeini u zgjedh lideri religjioz i Revolucionit, dhe pas 4 dite ai caktoi një qeveri, dhe më [[1 mars]] [[1979]] prap u vendos në [[Kum]]. Me Referandumin Kushtetues u vendos të formohet '''Republika Islamike e Iranit''', dhe Homeini u zgjodh si lideri politikor dhe religjioz i përjetshëm.
Më [[1 shkurt]] [[1979]] u kthye në Iran dhe u prit në një mënyrë madhështore. Homeini u zgjedh lideri religjioz i Revolucionit, dhe pas 4 dite ai caktoi një qeveri, dhe më [[1 mars]] [[1979]] prap u vendos në [[Kum]]. Me Referandumin Kushtetues u vendos të formohet '''Republika Islamike e Iranit''', dhe Homeini u zgjodh si lideri politikor dhe religjioz i përjetshëm.

Homeini ishte serioz për krijimin e një [[Irani]] Shtet Islamik Teokratik. Përcaktimin e politikave shtetërore u morën sipër nga Imamët e vendit. Ndërsa Homeini luante rolin e arbitrit ndërmjet grupeve revolucionaliste, dhe në raste ku duhej të përdorte peshën e tij, ai ishte vendimmarrës. Regjimi i Homeinit hapën e parë e bëri duke u hakkmarrur nga opozitarët. Anëtarët e grupeve opozitare u arrestuan dhe u vritën sistematikisht. Mbulesa për flokët e grave u bë i detyrueshëm, muzika perëndimore dhe alkooli u ndalua, dhe u ekzekutuan dënimet në bazë të Sheriatit Islam. [[Shtetet e Bashkuara]] dhe [[Izraeli]]n e quajti '''Shejtan''' dhe i ndërpreu të gjitha marrëdhëniet me këto dy shtete<ref>[http://www.yenidendogus.net/forum/bueyuek-thahsiyetler/19451-humeyni-kimdir.html Humeyni kimdir? - Yenidendogus<!-- Roboti gjeneroi titull për referencën -->]</ref>. [[Irani]] ende nuk e njeh shtetin e [[Izraeli]]n, por e emërton si '''Regjim Sionist'''.
Homeini ishte serioz për krijimin e një Irani Shtet Islamik Teokratik. Përcaktimin e politikave shtetërore u morën sipër nga [[Imam]]ët e vendit. Ndërsa Homeini luante rolin e arbitrit ndërmjet grupeve revolucionaliste, dhe në raste ku duhej të përdorte peshën e tij, ai ishte vendimmarrës. Regjimi i Homeinit hapën e parë e bëri duke u hakkmarrur nga opozitarët. Anëtarët e grupeve opozitare u arrestuan dhe u vritën sistematikisht. Mbulesa për flokët e grave u bë i detyrueshëm, muzika perëndimore dhe alkooli u ndalua, dhe u ekzekutuan dënimet në bazë të [[Sheriati]]t (ligji Islam). [[Shtetet e Bashkuara]] dhe [[Izraeli]]n e quajti '''[[Shejtani|Shejtan]]''' dhe i ndërpreu të gjitha marrëdhëniet me këto dy shtete<ref>[http://www.yenidendogus.net/forum/bueyuek-thahsiyetler/19451-humeyni-kimdir.html Humeyni kimdir? - Yenidendogus<!-- Roboti gjeneroi titull për referencën -->]</ref>. Irani ende nuk e njeh shtetin e Izraelin, por e emërton si '''[[Sionizmi|Regjim Sionist]]'''.
Një grup militant më [[4 nëntor]] [[1979]] në Tehran hyrën në Ambasadën Amerikane, dhe e murën peng 66 punëtorë të Ambasadës të shtetësisë Amerikane.
Një grup militant më [[4 nëntor]] 1979 në [[Tehran]] hyrën në Ambasadën Amerikane, dhe e murën peng 66 punëtorë të Ambasadës të shtetësisë Amerikane. Me sulmin e [[Sadam Husein]]it në Iran filloi lufta [[Irak]]o-Iraniane. Gjatë luftës Irako-Iraniane Homeini ishte refuzues për një zgjidhje paqësore deri në vitin 1988. Krahas dobësimit të ekonomisë së Iranit gjatë luftës, dhe josuksesi për të korrur fitore në luftë, Homeini deri në vdekje ishte një figurë karizmatike në popullatën shiite.
Me sulmin e [[Sadam Husein]]it në [[Irani|Iran]] filloi lufta Irako-Iraniane. Gjatë luftës Irako-Iraniane Homeini ishte refuzues për një zgjidhje paqësore deri në vitin 1988. Krahas dobësimit të ekonomisë së Iranit gjatë luftës, dhe josuksesi për të korrur fitore në luftë, Homeini deri në vdekje ishte një figurë karizmatike në popullatën shiite.


== Veprat ==
== Veprat ==

=== Referencat ===
{{ref}}
{{ref}}


[[Kategoria:Islam]]
[[Kategoria:Imamllarë shiitë]]
[[Kategoria:Lindje 1902]]
[[Kategoria:Lindje 1902]]
[[Kategoria:Politikanë iranianë]]
[[Kategoria:Politikanë iranianë]]

Versioni i datës 24 janar 2019 12:58

Ruhollah Homeini

Ajatollah Sejjid Ruhullah Musavi Homeini(Farsisht : سید روح‌الله خمینی S 22 shtator 1902 - 3 qershor 1989), lideri shpirtëror i Revolucionit Islamik i Iranit. Homeini i dha fund qeverisjes së Muhammed Riza Pehlevi dhe formoi Republikën Islamike. Për 10 vjet ai ishte prijësi kryesor i politikës dhe shkollës shiite në Iran.

Rinia

Babai i Humeinit vdiq kur Homeini ishte vetëm 5 mujor. Në moshën 15 vjeçare vdiqën edhe nëna dhe halla e tij që e kishin kujdesur për Homeinin dhe Homeini më ishte e vetmuar. U edukua në shkolla të ndryshme Islamike, dhe në vitin 1992 u vendos në qytetin e Kum'it. Në vitin 1930 në shenjë përkujtimi për vendlindjen e tij, e mori mbiemrin Homeini[1]. Në vitin 1929 Betul Sakafi u martua me Homeinin. Kur u martua Humeini kishte 27 vjet ndërsa Sakafi Humeini 11 vjet. Kishin shtatë fëmijë, prej tyre dy vdiqën.[1]

Veprimet Politike

Me pretendimin e pastërtisë së Islamit, me qëndrim kundër perëndimorëve, me qëndrimin kundër Pehleviut ai fillo të fitonte simpatizuez në Iran. Në vitin 1950 e mori titullin Ajetullah, dhe në fillim të viteve 60'ta e mori titullin e "Ajatollahut të Madhë" dhe arriti në pikën kulmore të Hierarkisë Shiite në Iran.

Homeini u arrestua në vitin 1963 për shkak të qëndrimit të tij opozitar për qështjen e reformës tokësore të Shah'ut, ku parashihej të konfiskohen pronat e Organizatave Fetare, dhe për drejtat shtesë të grave. Pas arrestimit të tij filluan lëvizjet anti-shtetërore. Homeini mbeti një vit në burgim, dhe më pastaj u shpërngul në mërgim më 4 nëntor 1964.[1]

Jeta në Mërgim

Një kohë të shkurtër mbeti në BursaTurqi. Më vonë kaloi në qytetin e shenjtë thë shiitëve në NexhefIrakut. Thirrjet për rrëzimin e Shahut dhe krijimin e një shteti Islamik vazdhoi nga Iraku. Me rritjen e pakënaqësisë ndaj Shahut në mes të viteve të 70'ta në Iran filloi të rritej influenca e Homeinit. Me kërkesën e Saddam Huseinit që të largohej nga Iraku, më 6 tetor 1978 shkoi në FrancëParis. Atje filloi një propagandë për rrëzimin e Shahut dhe për krijimin e një shteti Islamik. Mesazhet e Homeinit arriti në një masë të madhe në Iran. Me rritjen e protestave dhe grevave, pakënaqësia në Iran u shpërnda në tërë vendin. Duke e parë situatën Shahu Pehlevi më 16 janar 1979 u largua nga Irani.

Revolucioni Islamik i Iranit

1 shkurt 1979 u kthye në Iran dhe u prit në një mënyrë madhështore. Homeini u zgjedh lideri religjioz i Revolucionit, dhe pas 4 dite ai caktoi një qeveri, dhe më 1 mars 1979 prap u vendos në Kum. Me Referandumin Kushtetues u vendos të formohet Republika Islamike e Iranit, dhe Homeini u zgjodh si lideri politikor dhe religjioz i përjetshëm.

Homeini ishte serioz për krijimin e një Irani Shtet Islamik Teokratik. Përcaktimin e politikave shtetërore u morën sipër nga Imamët e vendit. Ndërsa Homeini luante rolin e arbitrit ndërmjet grupeve revolucionaliste, dhe në raste ku duhej të përdorte peshën e tij, ai ishte vendimmarrës. Regjimi i Homeinit hapën e parë e bëri duke u hakkmarrur nga opozitarët. Anëtarët e grupeve opozitare u arrestuan dhe u vritën sistematikisht. Mbulesa për flokët e grave u bë i detyrueshëm, muzika perëndimore dhe alkooli u ndalua, dhe u ekzekutuan dënimet në bazë të Sheriatit (ligji Islam). Shtetet e Bashkuara dhe Izraelin e quajti Shejtan dhe i ndërpreu të gjitha marrëdhëniet me këto dy shtete[2]. Irani ende nuk e njeh shtetin e Izraelin, por e emërton si Regjim Sionist.

Një grup militant më 4 nëntor 1979 në Tehran hyrën në Ambasadën Amerikane, dhe e murën peng 66 punëtorë të Ambasadës të shtetësisë Amerikane. Me sulmin e Sadam Huseinit në Iran filloi lufta Irako-Iraniane. Gjatë luftës Irako-Iraniane Homeini ishte refuzues për një zgjidhje paqësore deri në vitin 1988. Krahas dobësimit të ekonomisë së Iranit gjatë luftës, dhe josuksesi për të korrur fitore në luftë, Homeini deri në vdekje ishte një figurë karizmatike në popullatën shiite.

Veprat