Leopardi: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
Faqja u zëvendësua me 'Ha ha ha sdo i beni detyrat e shtepise 5F looool{{Short description|Nënspecie e gjitarëve}}<br />'
Etiketat: Zëvendësuar Përpunim pamor
Refuzoi 3 ndryshimet e fundit të tekstit (nga 79.106.16.212) dhe riktheu rishikimin 1917046 nga Cyrus noto3at bulaga
Rreshti 1: Rreshti 1:
Ha ha ha sdo i beni detyrat e shtepise 5F looool{{Short description|Nënspecie e gjitarëve}}<br />
{{Short description|Nënspecie e gjitarëve}}
{{Speciesbox
| color = beige
| name = Leopardi
| temporal_range = [[Plioceni|Plioceni]] i vonë ose [[Pleistoceni|Pleistoceni]] i hershëm - sot
| status = VU
| status_system = IUCN3.1
| status_ref = <ref name=IUCN>{{IUCN |assessor=Stein, A.B. |assessor2=Athreya, V. |assessor3=Gerngross, P. |assessor4=Balme, G. |assessor5=Henschel, P. |assessor6=Karanth, U. |assessor7=Miquelle, D. |assessor8=Rostro, S. |assessor9=Kamler, J.F. |assessor10=Laguardia, A. |taxon=Panthera pardus |year=2016 |id=15954 |version=2016-3 |doi = 10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T15954A50659089.en |accessdate = 27 August 2016}}</ref>
| image = African_leopard%2C_Panthera_pardus_pardus%2C_near_Lake_Panic%2C_Kruger_National_Park%2C_South_Africa_(19448654130).jpg
| image_caption = [[Leopardi Afrikan]] (''Panthera pardus pardus'') në Kruger
| regnum = [[Animal]]ia
| phylum = [[chordate|Chordata]]
| classis = [[Mammal]]ia
| ordo = [[Carnivora]]
| subordo = [[Feliformia]]
| familia = [[Felidae]]
| subfamilia = [[Pantherinae]]
| genus = Panthera
| species = pardus<ref name=msw3>{{MSW3 Wozencraft/livadhi |id=14000250 |pages = 547|date=15 Nëntor 2018}}</ref>
| authority = [[karl Lineu|Linnaeus]], 1758
| subdivision_ranks = Speciet
| subdivision = Shiko [[#Nënllojet|tekstin]]
| range_map = Leopard distribution.gif
| range_map_caption = Përhapja e leopardit
| synonyms = ''Felis pardus'' <small>Linnaeus, 1758</small>
}}
'''Leopardi''' (''Panthera pardus'') është një mace e egër dhe [[macja]] e katërt më e madhe pas [[jaguari]]t që bën pjesë në familjen [[Felidae]] dhe në gjeninë ''[[Panthera]]'' bashkë me [[tigri]]n, [[luani]]n, jaguari dhe [[leopardi i dëborës|leopardin e dëborës]]. Leopardi renditet si [[speciet e cënuara|i cënuar]] në [[Lista e BNRN-së e specieve të rrezikuara|Listën e Kuqe të BNRN-së]]. Kjo specie shtrihet më së shumti në [[afrika|Afrikë]] ku bashkëjeton me luanin dhe një numër i vogël në [[azia|Azi]].

Leopardi është aktiv zakonisht natën dhe është kafshë e vetmuar. Ndonjëherë, në stinë të caktuara bashkohet dhe mund të qëndrojnë dhe çift në sezonet e çiftimit. Ushqehet me gjitarë barëngrënës si [[zebra]], dhi të egra dhe ndonjëherë dhe me viçat e buallit të ujit. Leopardi shpesh rrëmben [[Luani#Riprodhimi|të vegjlit e luanëve]]. Disa vëzhgime tregojnë se leopardi në Azi gjuan në kohë të ndryshme dhe kafshë që peshojnë {{convert|20|-|180|kg}} kundër një preference për tigrin në {{convert|181|kg}}. Krahasuar me macet e tjera, leopardi ka këmbë të shkurtra, trup të gjatë dhe [[kafka|kafkë]] të madhe. Leopardi mendohej se ishte i lidhu me speciet e tjera të gjinisë ''Panthera'' sidomos me jaguarin, por disa [[analiza]] dhe kërkime të kryera tregojnë se leopardi dhe luani evuluan së bashku dhe ndyshuan nga speciet e tjera.

Fosilet datojnë gjatë [[Pleistoceni]]t të vonë në [[kina|Kinë]], [[europa|Europë]] dhe [[japonia|Japoni]].<ref>{{Cite journal|last1=Ghezzo |first1=E. |last2=Rook|first2=L. |title=The remarkable ''Panthera pardus'' (Felidae, Mammalia) record from Equi (Massa, Italy): taphonomy, morphology, and paleoecology |url=https://www.academia.edu/10193221/The_remarkable_Panthera_pardus_Felidae_Mammalia_record_from_Equi_Massa_Italy_taphonomy_morphology_and_paleoecology |doi=10.1016/j.quascirev.2014.12.020|journal=Quaternary Science Reviews |volume=110 |issue=110 |pages=131–151 |year=2015}}</ref><ref name=JapanMammals>{{cite book |author=Izawa, M., Nakanishi, N. |chapter=Felidae |pages=226−231 |editors=Ohdachi, S. D., Ishibashi, Y., Iwasa, M. A., Saitoh, T. |year=2015 |title=The Wild Mammals of Japan |publisher=Shoukadoh Book Sellers and the Mammalogical Society of Japan |edition=2nd|isbn=978-4-87974-691-7 |location=Kyoto}}</ref>

== Etimologjia ==
Në antikitet, leopardi besohet se ishte një [[hibridët|hibrid]] i luanit dhe një [[panthera|pantee]], ashtu siç është pasqyruar në të cilin është SAJ emër të një kompleksi grek λέων Leon (lion) dhe πάρδος pardos (''panterë mashkull''). Fjala greke në lidhje me [[Sanskrit]] është पृदाकु pṛdāku (gjarpër, tigër, panterë), dhe rrjedhin Ndoshta nga një egjiptian gjuhë mesdhetar.

Një panterë mund të jetë "çdonjëri prej llojeve të felinëve të mëdhenj: Termi mund ti referohet si cougars dhe jaguars në kontinentet amerikane dhe kudo tjetër, për leopards.

Komponenti i përgjithshëm i përcaktimit të tij modern shkencor, pardus Panthera, rrjedh nga latinishtja panterë nëpërmjet fjalës greke πάνθηρ. Etimologjia popullore mbahet se kjo ishte një njësi e παν pan ("të gjitha") dhe θηρ ("bishës"). [8 howeve], besohe se në vend të depozitim nga viti fjala indo-iraniane që do të thotë "të bardhë e verdhë, i zbehtë" në sanskritisht, kjo fjalë është refleks ishte पाण्डर Pandarus, nga e cila u rrjedhin पुण्डरीक Pundarika ("tigër", ndër të tjera) huazuara pastaj në greqisht.

== Taksonomia ==

=== Evulucioni ===

=== Nënllojet ===

===Hibridët===

==Karakteristikat==
Leopardët kanë një lëkurë të adhuruar nga [[njeriu|njerëzit]]. Lëkura e tyre është përdorur si stof i çmueshëm për mantele dhe veshmbathje të tjera. Në lidhje me mbrojtjen e tyre është bërë një marrëveshje e njohur edhe si marrëveshja e Uashingtonit për mbrojtjen e tyre. Leopardi ka një gjatësi prej {{convert|120|cm}} për femrat deri në {{convert|184|cm}} për meshkujt. Gjuan natën ndërsa ditën pushon ose luan me të vegjlit e tij. Dallohen: [[leopardi Afrikan]] (''jeton në savana'') dhe [[leopardi i dëborës]] (''që jeton në malet e larta të Kinës, [[siberia|Siberisë]] dhe në [[himalaja|Himalaje]]''). Leopardi ngjan me nje jaguar por nuk mund te themi qe eshte nje i tillë. [[Leopardi i Kinës Veriore]] në [[kina|Kinë]] ngjan shume me një tigër nga mustaqet dhe forma e trupit por të dallueshëm e bëjnë [[pantherinae#Pullat|pullat]] që ka në trupin tij.

==Referencat==
{{Reflist}}

==Lidhje të jashtme==
{{Macet e mëdha}}
{{Panthera|taxa=panthera pardus}}


[[Kategoria:Pantera]]
[[Kategoria:Gjitarë]]
[[Kategoria:Mishngrënës]]
[[Kategoria:Gjitarët e Afrikës]]
[[Kategoria:Mishngrënësit e Afrikës]]
[[Kategoria:Fauna Afrikane]]
[[Kategoria:Gjitarët e Azisë]]
[[Kategoria:Mishngrënësit e Azisë]]
[[Kategoria:Fauna Aziatike]]

Versioni i datës 4 mars 2019 17:28


Leopardi
Leopardi Afrikan (Panthera pardus pardus) në Kruger
Statusi i ruajtjes
Klasifikimi shkencor e
Mbretëria: Animalia
Filumi: Chordata
Klasa: Mammalia
Rendi: Carnivora
Nënrendi: Feliformia
Familja: Felidae
Nënfamija: Pantherinae
Gjinia: Panthera
Lloji:
P. pardus[1]
Emri binomial
Panthera pardus[1]
Linnaeus, 1758
Speciet

Shiko tekstin

Përhapja e leopardit
Sinonimet

Felis pardus Linnaeus, 1758

Leopardi (Panthera pardus) është një mace e egër dhe macja e katërt më e madhe pas jaguarit që bën pjesë në familjen Felidae dhe në gjeninë Panthera bashkë me tigrin, luanin, jaguari dhe leopardin e dëborës. Leopardi renditet si i cënuarListën e Kuqe të BNRN-së. Kjo specie shtrihet më së shumti në Afrikë ku bashkëjeton me luanin dhe një numër i vogël në Azi.

Leopardi është aktiv zakonisht natën dhe është kafshë e vetmuar. Ndonjëherë, në stinë të caktuara bashkohet dhe mund të qëndrojnë dhe çift në sezonet e çiftimit. Ushqehet me gjitarë barëngrënës si zebra, dhi të egra dhe ndonjëherë dhe me viçat e buallit të ujit. Leopardi shpesh rrëmben të vegjlit e luanëve. Disa vëzhgime tregojnë se leopardi në Azi gjuan në kohë të ndryshme dhe kafshë që peshojnë 20–180 kilograms (44–397 lb) kundër një preference për tigrin në 181 kilograms (399 lb). Krahasuar me macet e tjera, leopardi ka këmbë të shkurtra, trup të gjatë dhe kafkë të madhe. Leopardi mendohej se ishte i lidhu me speciet e tjera të gjinisë Panthera sidomos me jaguarin, por disa analiza dhe kërkime të kryera tregojnë se leopardi dhe luani evuluan së bashku dhe ndyshuan nga speciet e tjera.

Fosilet datojnë gjatë Pleistocenit të vonë në Kinë, Europë dhe Japoni.[3][4]

Etimologjia

Në antikitet, leopardi besohet se ishte një hibrid i luanit dhe një pantee, ashtu siç është pasqyruar në të cilin është SAJ emër të një kompleksi grek λέων Leon (lion) dhe πάρδος pardos (panterë mashkull). Fjala greke në lidhje me Sanskrit është पृदाकु pṛdāku (gjarpër, tigër, panterë), dhe rrjedhin Ndoshta nga një egjiptian gjuhë mesdhetar.

Një panterë mund të jetë "çdonjëri prej llojeve të felinëve të mëdhenj: Termi mund ti referohet si cougars dhe jaguars në kontinentet amerikane dhe kudo tjetër, për leopards.

Komponenti i përgjithshëm i përcaktimit të tij modern shkencor, pardus Panthera, rrjedh nga latinishtja panterë nëpërmjet fjalës greke πάνθηρ. Etimologjia popullore mbahet se kjo ishte një njësi e παν pan ("të gjitha") dhe θηρ ("bishës"). [8 howeve], besohe se në vend të depozitim nga viti fjala indo-iraniane që do të thotë "të bardhë e verdhë, i zbehtë" në sanskritisht, kjo fjalë është refleks ishte पाण्डर Pandarus, nga e cila u rrjedhin पुण्डरीक Pundarika ("tigër", ndër të tjera) huazuara pastaj në greqisht.

Taksonomia

Evulucioni

Nënllojet

Hibridët

Karakteristikat

Leopardët kanë një lëkurë të adhuruar nga njerëzit. Lëkura e tyre është përdorur si stof i çmueshëm për mantele dhe veshmbathje të tjera. Në lidhje me mbrojtjen e tyre është bërë një marrëveshje e njohur edhe si marrëveshja e Uashingtonit për mbrojtjen e tyre. Leopardi ka një gjatësi prej 120 centimetres (47 in) për femrat deri në 184 centimetres (72 in) për meshkujt. Gjuan natën ndërsa ditën pushon ose luan me të vegjlit e tij. Dallohen: leopardi Afrikan (jeton në savana) dhe leopardi i dëborës (që jeton në malet e larta të Kinës, Siberisë dhe në Himalaje). Leopardi ngjan me nje jaguar por nuk mund te themi qe eshte nje i tillë. Leopardi i Kinës VerioreKinë ngjan shume me një tigër nga mustaqet dhe forma e trupit por të dallueshëm e bëjnë pullat që ka në trupin tij.

Referencat

  1. ^ Stampa:MSW3 Wozencraft/livadhi
  2. ^ IUCN Red List of Threatened Species. 2016-3. 2016. 2016. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-1.RLTS.T15954A50659089.en https://www.iucnredlist.org/species/15954/50659089. Marrë më 27 gusht 2016. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh |title= (Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor10= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor2= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor3= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor4= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor5= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor6= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor7= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor8= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor9= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |assessor= është injoruar (Ndihmë!); Parametri i panjohur |taxon= është injoruar (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  3. ^ Ghezzo, E.; Rook, L. (2015). "The remarkable Panthera pardus (Felidae, Mammalia) record from Equi (Massa, Italy): taphonomy, morphology, and paleoecology". Quaternary Science Reviews. 110 (110): 131–151. doi:10.1016/j.quascirev.2014.12.020. {{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Izawa, M., Nakanishi, N. (2015). "Felidae". The Wild Mammals of Japan (bot. 2nd). Kyoto: Shoukadoh Book Sellers and the Mammalogical Society of Japan. fq. 226−231. ISBN 978-4-87974-691-7. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!); Parametri i panjohur |editors= është injoruar (sugjerohet |editor=) (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Emra të shumëfishtë: lista e autorëve (lidhja)

Lidhje të jashtme