Mahmuti I: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Faqe e re: {{Kutia Politikan | Emri = Mahmuti I | Figura = Mahmud1.jpg | Detyra = Sulltan i 24-të Perandorisë Osmane | Fillimi i afatit = 20 shtator 173... |
No edit summary |
||
| Rreshti 14: | Rreshti 14: | ||
| Feja = [[Islami]] |
| Feja = [[Islami]] |
||
}} |
}} |
||
'''Mahmuti I''' ([[Gjuha osmane|Turqishtja osmane]]: محمود اول, ''Aḥmed-i sālis''; |
'''Mahmuti I''' ([[Gjuha osmane|Turqishtja osmane]]: محمود اول, ''Aḥmed-i sālis''; 2 gusht 1696 - 13 dhjetor 1754) ishte sulltani i 24-të i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] prej vitit 1730 deri më 1754. Ai ishte djali i [[Mustafa II]] dhe [[Saliha Sulltan (gruaja e Mustafa II)|Saliha Sulltan]]. Mahmuti I ishte vëllau i [[Osmani III|Osmanit III]]. |
||
==Sundimi== |
==Sundimi== |
||
Versioni i datës 27 maj 2019 16:41
Stampa:Kutia Politikan Mahmuti I (Turqishtja osmane: محمود اول, Aḥmed-i sālis; 2 gusht 1696 - 13 dhjetor 1754) ishte sulltani i 24-të i Perandorisë Osmane prej vitit 1730 deri më 1754. Ai ishte djali i Mustafa II dhe Saliha Sulltan. Mahmuti I ishte vëllau i Osmanit III.
Sundimi
Më 28 shtator 1730, Halil Patrona me një grup të vogël shokësh të tjerë të Jeniçerëve ngjalli disa nga qytetarët e Konstandinopojës të cilët i kundërshtuan reformat e Ahmetit III.[1] Duke zhdukur më shumë ushtarë, Halili udhëhoqi trazira në Pallatin Topkapı dhe kërkoi vdekjen e vizerit të madh, Nevshehirli Damat Ibrahim Pasha dhe abdikimit të Ahmet III. Ahmeti III iu bashkua kërkesave, nëse Ibrahim Pasha do të vdiste, dhe pranoi që nipi i tij, Mahmuti, të bëhej sulltan.[1]
Mahmuti I u njoh si sulltan nga të pandehurit, si dhe nga zyrtarët e gjykatës, por për disa javë pas pranimit të tij, perandoria ishte në duart e kryengritësve. Halili hipi me sulltanin e ri në Xhaminë e Ejubit ku u zhvillua ceremonia e ngjeshjes së Mahmutit I me Shpatën e Osmanit; shumë oficerë kryesorë u rrëzuan dhe pasardhësit e tyre u caktuan në diktimin e rebelëve të guximshëm të cilët kishin shërbyer në radhët e Jeniçerëve dhe të cilët u paraqitën para sulltanit të zhveshur dhe në uniformën e tij të vjetër të një ushtari të zakonshëm. Një kasap grek, i quajtur Yanaki, kishte premtuar më parë Halilit dhe i kishte dhënë hua para gjatë tre ditëve të kryengritjes. Halili tregoi mirënjohjen e tij duke detyruar Divan për të bërë Yanaki Hospodar të Moldavisë. Sidoqoftë, Yanaki nuk mori kurrë përgjegjësinë për këtë.
Më 24 nëntor 1731, Halili u mbyt me urdhër të sulltanit[1] dhe në praninë e tij, pas një Divan në të cilin Halil kishte diktuar që lufta të shpallet kundër Rusisë. Miku i tij grek, Yanaki dhe 7,000 prej atyre që e kishin mbështetur, u vranë gjithashtu. Xhelozia që zyrtarët e Jeniçerëve ndjenin ndaj Halilit dhe gatishmëria e tyre për të ndihmuar në shkatërrimin e tij, lehtësuan përpjekjet e mbështetësve të Mahmutit I në dhënien fund të rebelimit pasi ajo kishte zgjatur më shumë se një vit.
Pjesa tjetër e sundimit të Mahmutit I mbizotëronte nga luftërat në Persi, me rrënimin e dinastisë Safavid dhe ngjitjen e Nader Shahut. Mahmuti u përball gjithashtu me një luftë të dukshme në Evropë - Lufta Austro-Rusi-Turke (1735-1739).
Mahmuti I i'a besoi qeverinë vezirëve të tij dhe kaloi shumicën e kohës së tij në kompozimin e poezisë.
Referencat
- ^ a b c Shaw, Stanford J. and Shaw, Ezel Kural (1976) History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, volume 1: Empire of the Gazis: the rise and decline of the Ottoman Empire, 1280-1808 Cambridge University Press, Cambridge, England, p. 240, ISBN 0-521-21280-4
.svg){kind=small}