Jusuf Vrioni: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v U kthye versioni 1979256 i bërë nga Sadsadas (diskutimet)
Etiketa: Undo
No edit summary
Rreshti 6: Rreshti 6:
Më [[1939]] rikthehet në [[Shqipëri]] por shpërthimi i [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] e detyron të shpërngulet po atë vit në [[Romë]] pranë të vëllait. Rikthehet në [[Tiranë]] më [[1943]]. Më 13 shtator [[1947]] arrestohet nga regjimi diktatorial dhe akuzohet për spiunazh dhe agjitacion e propagandë. Prej shkurtit [[1949]] e deri më prill [[1950]] burgoset në njërën prej shtatëmbëdhjetë qelive famëkeqe të [[Koçi Xoxe]]s. Në korrik [[1950]] denohet me pesëmbëdhjetë vite heqje lirie dhe punë të detyruar, pjesë të dënimit e kaloi në [[Burgu i Burrelit|burgun e Burrelit]]. Lirohet në fund të vitit [[1958]] dhe internohet ne [[Fier]] për një periudhë disamujore.<ref name=":0" /> Më [[1960]], për nevojat propagandës ndërkombëtare të regjimit diktatorial, emërohet në [[Tiranë]] si përkthyes.
Më [[1939]] rikthehet në [[Shqipëri]] por shpërthimi i [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] e detyron të shpërngulet po atë vit në [[Romë]] pranë të vëllait. Rikthehet në [[Tiranë]] më [[1943]]. Më 13 shtator [[1947]] arrestohet nga regjimi diktatorial dhe akuzohet për spiunazh dhe agjitacion e propagandë. Prej shkurtit [[1949]] e deri më prill [[1950]] burgoset në njërën prej shtatëmbëdhjetë qelive famëkeqe të [[Koçi Xoxe]]s. Në korrik [[1950]] denohet me pesëmbëdhjetë vite heqje lirie dhe punë të detyruar, pjesë të dënimit e kaloi në [[Burgu i Burrelit|burgun e Burrelit]]. Lirohet në fund të vitit [[1958]] dhe internohet ne [[Fier]] për një periudhë disamujore.<ref name=":0" /> Më [[1960]], për nevojat propagandës ndërkombëtare të regjimit diktatorial, emërohet në [[Tiranë]] si përkthyes.


Në fillim të viteve '60, Vrioni u njoh dhe u miqësua me shkrimtarin Ismail Kadare. Duke çmuar pasurinë gjuhësore dhe vlerën e veprave të Kadaresë, Vrioni e vuri talentin e tij si përkthyes në shërbim të këtij shkrimtari. Kësodore gjatë orëve të lira i përktheu veprat e tij thjesht për kënaqësi.<ref name=":2">{{cite book|author=Peter Morgan|title=Ismail Kadare: shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990 |publisher=Shtëpia botuese 55|place=Tirana |date=2011 |ISBN=9789928106124|pages=39}}</ref> Ndër përkthimet e tij të para numërohet ''Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur'' i [[Ismail Kadare]]së, i cili më vonë u botua në [[Paris]]. Ndërkaq, emri i tij si përkthyes do të fillonte të figuronte nëpër botimet në [[Francë]] vetëm në vitet [[1980]].
Ndër përkthimet e tij të para numërohet ''Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur'' i [[Ismail Kadare]]së, i cili më vonë u botua në [[Paris]]. Ndërkaq, emri i tij si përkthyes do të fillonte të figuronte nëpër botimet në [[Francë]] vetëm në vitet [[1980]]. Edhe pse pjesën më të madhe të kohës e shpenzonte duke përthyer dhe redaktuar tekstet propagandistike të [[Enver Hoxha|Enver Hoxhës]], Vrioni gjente kohë për të përkthyer romanet e tjera të [[Ismail Kadare]]së. Falë elegacës së frengjishtes së tij, romanet e Ismail Kadaresë nisën të tërheqin vëmendje të jashtëzakonshme në publikun frankofon. Rreth fundit të viteve '80, Jusuf Vrioni nisi të gëzojë famë si përkthyes si pashoq në qarqet intelektuale dhe artistike të kryeqytetit.

Vrioni u ngarkua me përkthimin e veprave të Enver Hoxhës duke ngjallur xhelozinë e anëtarëve të nomeklaturës komuniste. Kadare qëllimisht i qëndronte pranë dhe e ftonte në takime zyrtare, pa marrë parasysh të kaluarën e tij politike dhe mosaprovimin e nomeklaturës.</ref name=":2">


Në vitet e para të [[Shqipëri]]së post-diktatoriale, Jusuf Vrioni, falë posturës së tij multidimensionale si intelektual, angazhohet në qarqet e shoqerisë civile dhe për një kohë shërben si Kryetari i Kominetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut. Kriza famëkeqe e vitit [[1997]] e detyruan të largohej sërish nga atdheu i tij dhe të rikthehej në Paris. Më 1998 emërohet Ambasador i Republikës së Shqipërisë në UNESCO dhe më 22 maj të këtij viti, për kontributin e tij të pasur në gjuhën frënge, dekorohet nga Republika Franceze me urdhërin Chevalier de la Légion d'Honneur, ashtu si dikur i ati, [[Ilias Bej Vrioni]], ish dekoruar në fund të viteve 1920 me urdhërin ''Grand Officier de la Légion d'Honneur'' nga Republika Franceze.
Në vitet e para të [[Shqipëri]]së post-diktatoriale, Jusuf Vrioni, falë posturës së tij multidimensionale si intelektual, angazhohet në qarqet e shoqerisë civile dhe për një kohë shërben si Kryetari i Kominetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut. Kriza famëkeqe e vitit [[1997]] e detyruan të largohej sërish nga atdheu i tij dhe të rikthehej në Paris. Më 1998 emërohet Ambasador i Republikës së Shqipërisë në UNESCO dhe më 22 maj të këtij viti, për kontributin e tij të pasur në gjuhën frënge, dekorohet nga Republika Franceze me urdhërin Chevalier de la Légion d'Honneur, ashtu si dikur i ati, [[Ilias Bej Vrioni]], ish dekoruar në fund të viteve 1920 me urdhërin ''Grand Officier de la Légion d'Honneur'' nga Republika Franceze.

Versioni i datës 2 korrik 2019 18:07

Jusuf ose Isuf Vrioni (Korfuz, 16 mars 1916 - Paris, 1 qershor 2001) ishte përkthyes dhe diplomat shqiptar.

Biografia

Leu në Korfuz i biri i Iljaz bej Vrionit dhe Xhemile hanëm Dinos.[1] Vitet e tij të para i kaloi në Korfuz e më pas në Berat. Pas emërimit të babait të tij, Ilias Bej Vrioni, si Ministër i Jashtëm dhe Ministër i Plotfuqishëm në Paris, familja e tij u shpërngul në Paris më 1925. Ciklin e ulët dhe të mesëm arsimor Jusuf Vrioni e kreu pranë Liceut Janson de Sailly, Paris dhe atë të lartë në Grande École des Hautes Études Commerciales dhe në Institut d'Études Politiques të Parisit.[2][3]

1939 rikthehet në Shqipëri por shpërthimi i Luftës së Dytë Botërore e detyron të shpërngulet po atë vit në Romë pranë të vëllait. Rikthehet në Tiranë1943. Më 13 shtator 1947 arrestohet nga regjimi diktatorial dhe akuzohet për spiunazh dhe agjitacion e propagandë. Prej shkurtit 1949 e deri më prill 1950 burgoset në njërën prej shtatëmbëdhjetë qelive famëkeqe të Koçi Xoxes. Në korrik 1950 denohet me pesëmbëdhjetë vite heqje lirie dhe punë të detyruar, pjesë të dënimit e kaloi në burgun e Burrelit. Lirohet në fund të vitit 1958 dhe internohet ne Fier për një periudhë disamujore.[3]1960, për nevojat propagandës ndërkombëtare të regjimit diktatorial, emërohet në Tiranë si përkthyes.

Në fillim të viteve '60, Vrioni u njoh dhe u miqësua me shkrimtarin Ismail Kadare. Duke çmuar pasurinë gjuhësore dhe vlerën e veprave të Kadaresë, Vrioni e vuri talentin e tij si përkthyes në shërbim të këtij shkrimtari. Kësodore gjatë orëve të lira i përktheu veprat e tij thjesht për kënaqësi.[4] Ndër përkthimet e tij të para numërohet Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur i Ismail Kadaresë, i cili më vonë u botua në Paris. Ndërkaq, emri i tij si përkthyes do të fillonte të figuronte nëpër botimet në Francë vetëm në vitet 1980.

Vrioni u ngarkua me përkthimin e veprave të Enver Hoxhës duke ngjallur xhelozinë e anëtarëve të nomeklaturës komuniste. Kadare qëllimisht i qëndronte pranë dhe e ftonte në takime zyrtare, pa marrë parasysh të kaluarën e tij politike dhe mosaprovimin e nomeklaturës.</ref name=":2">

Në vitet e para të Shqipërisë post-diktatoriale, Jusuf Vrioni, falë posturës së tij multidimensionale si intelektual, angazhohet në qarqet e shoqerisë civile dhe për një kohë shërben si Kryetari i Kominetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut. Kriza famëkeqe e vitit 1997 e detyruan të largohej sërish nga atdheu i tij dhe të rikthehej në Paris. Më 1998 emërohet Ambasador i Republikës së Shqipërisë në UNESCO dhe më 22 maj të këtij viti, për kontributin e tij të pasur në gjuhën frënge, dekorohet nga Republika Franceze me urdhërin Chevalier de la Légion d'Honneur, ashtu si dikur i ati, Ilias Bej Vrioni, ish dekoruar në fund të viteve 1920 me urdhërin Grand Officier de la Légion d'Honneur nga Republika Franceze.

Jusuf Vrioni ndërroi jetë në Paris në maj 2001 ndërsa shërbente si Amabasor i Republikës së Shqipërisë në UNESCO.

Nderime

Berati, vendlindja e Vrionasve, nëpërmjet bashkisë së qytetit do ta nderonte Jusuf Vrionin pas vdekjes së tij, më 18 qershor 2001, me titullin Qytetar Nderi.

Për mirënjohjen dhe vlerësimin e përkthyesve me kontribut të çmuar në njohjen dhe promovimin e letërsisë shqipe në gjuhë dhe kultura të huaja, Ministria e Kulturës, Turizmit, Rinisë dhe Sporteve e Republikës së Shqipërisë më 2006 krijoi çmimin Jusuf Vrioni.

Vepra

  • Mondes Effacés: Souvenirs d'un Européen, JC Lattès, Paris, 1998

Përkthime

Kontributet dhe Veprat

Referencat

  1. ^ Marrë nga geneanet.org më 9 korrik 2017.
  2. ^ Rama, Luan (26 mars 2006). Bisedë me Jusuf Vrionin. Tirana observer. - Nr. 70. fq. 8–9. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  3. ^ a b Elsie, Robert. "1998 - Jusuf Vrioni: Back to Tirana, 1943-1947". albanianhistory.net. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  4. ^ Peter Morgan (2011). Ismail Kadare: shkrimtari dhe diktatura, 1957-1990. Tirana: Shtëpia botuese 55. fq. 39. ISBN 9789928106124. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ "Distinguished translator awarded Knight of Legion of Honour". hri.org. Albanian Telegraphic Agency. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)