Çeta e profetëve: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
No edit summary |
No edit summary |
||
| Rreshti 4: | Rreshti 4: | ||
U botua falë ndihmës së kardinalit Barbarigu (të cilit i kushtohet vepra). "Çeta e Profetëve" është vepra e parë origjinale në gjuhën shqipe (për shkak të censurës u desh të përkthehej edhe Italisht). Përmbajta e veprës së Pjetër Bogdanit është shumë e gjerë, aty shkrihen natyrshëm teologjia e filozofia krishtere, [[poetika]], [[Retorik|retorika]], [[poezia]] dhe [[Proza poetike|proza]]. Ai e botoi këtë vepër me ndihmen e kardinalit Barabdigu. |
U botua falë ndihmës së kardinalit Barbarigu (të cilit i kushtohet vepra). "Çeta e Profetëve" është vepra e parë origjinale në gjuhën shqipe (për shkak të censurës u desh të përkthehej edhe Italisht). Përmbajta e veprës së Pjetër Bogdanit është shumë e gjerë, aty shkrihen natyrshëm teologjia e filozofia krishtere, [[poetika]], [[Retorik|retorika]], [[poezia]] dhe [[Proza poetike|proza]]. Ai e botoi këtë vepër me ndihmen e kardinalit Barabdigu. |
||
== Struktura e veprës == |
=== Struktura e veprës === |
||
Kjo vepër përbëhet nga dy vëllime:<ref name="Toena">{{cite book|title=Historia e popullit shqiptar: vëllimi i parë|last1=Anamali|first1=Skënder|last2=Prifti|first2=Kristaq|publisher=Toena|year=2002|place=Tiranë|isbn=9992716223|pages=700-701}}</ref> |
Kjo vepër përbëhet nga dy vëllime:<ref name="Toena">{{cite book|title=Historia e popullit shqiptar: vëllimi i parë|last1=Anamali|first1=Skënder|last2=Prifti|first2=Kristaq|publisher=Toena|year=2002|place=Tiranë|isbn=9992716223|pages=700-701}}</ref> |
||
*Vëllimi i parë:''Çeta e profetëve'', flet për krijimin e botës, jetën e profetëve dhe jetën e Sibilave. |
*Vëllimi i parë:''Çeta e profetëve'', flet për krijimin e botës, jetën e profetëve dhe jetën e Sibilave. |
||
| Rreshti 24: | Rreshti 24: | ||
*-''Poezi të Sibilave'', |
*-''Poezi të Sibilave'', |
||
*-''Poezi të kushtimit''. |
*-''Poezi të kushtimit''. |
||
== Rëndësia == |
|||
"Çeta e profetëve" mund të quhet laboratori më i madh i përpunimit të vetëdijshëm e mjeshtëror të shqipes së vjetër. Për të shprehur koncepte të vështira filozofike e teologjike në gjuhën shqipe, Bogdanit iu desh punë e madhe për të njohur e shfrytëzuar mjetet e lashta të shqipes, arsenalin e saj bashkëkohor, pasurinë leksikore dhe vlerat potenciale të gjuhës popullore. Si rezultat në penën e Bogdanit shqipja ka fituar vlera të reja stili.<ref name="Toena"/> |
|||
== Referime == |
== Referime == |
||
Versioni i datës 8 tetor 2019 18:52
Çeta e Profetëve (lat."Cuneus Prophetarum") është vepër e Pjetër Bogdanit, e shkruar më 1675 dhe e botuar në Padovë të Italisë në vitin 1685.[1]
Vepra
U botua falë ndihmës së kardinalit Barbarigu (të cilit i kushtohet vepra). "Çeta e Profetëve" është vepra e parë origjinale në gjuhën shqipe (për shkak të censurës u desh të përkthehej edhe Italisht). Përmbajta e veprës së Pjetër Bogdanit është shumë e gjerë, aty shkrihen natyrshëm teologjia e filozofia krishtere, poetika, retorika, poezia dhe proza. Ai e botoi këtë vepër me ndihmen e kardinalit Barabdigu.
Struktura e veprës
Kjo vepër përbëhet nga dy vëllime:[2]
- Vëllimi i parë:Çeta e profetëve, flet për krijimin e botës, jetën e profetëve dhe jetën e Sibilave.
- Vëllimi i dytë: Mbi jetën e Jezu Krishtit, flet për jetën e Krishtit, të bëmat dhe vdekjen e tij.
- Pjesa e parë është shkruar në trajten e një traktati filozofik e teologjik, me argumentime dhe citime nga autorë mesjetar dhe antikë.
- Pjesa e dytë është shkruar në trajten e një traktati të tregimit në prozë.
Teksti është dhënë në dy shtylla, për çdo faqe, shqip dhe italisht.[2]
Botimet tjera
Vepra ishte botuar edhe tri herë:
- Pjesa e parë e saj si tekst i transliteruar u botua në vitin 1940 në Shkodër nga Mark Harapi,
- Një pjesë e shkëputur nga vëllimi/pjesa e dytë ishte transkriptuar në vitin 1930 në Shkodër nga Ndre Mjeda,
- Në vitet 1940-1941 revista Lajmëtari filloj botimin e kësaj vepre.
Kurse për vlerat e saj teorike dhe filozofike, Ibrahim Rugova në vitin 1982 në Prishtinë botoi monografinë Vepra e Bogdanit.
Poezitë e Bogdanit
Mendimet e veta krijuese dhe qëllimin e veprës i tregon në kuotën e tij "Të primtë para letrarit". Ne i klasifikojmë poezit e Bogdanit në:
- -Poezi të krijimit,
- -Poezi të Sibilave,
- -Poezi të kushtimit.
Rëndësia
"Çeta e profetëve" mund të quhet laboratori më i madh i përpunimit të vetëdijshëm e mjeshtëror të shqipes së vjetër. Për të shprehur koncepte të vështira filozofike e teologjike në gjuhën shqipe, Bogdanit iu desh punë e madhe për të njohur e shfrytëzuar mjetet e lashta të shqipes, arsenalin e saj bashkëkohor, pasurinë leksikore dhe vlerat potenciale të gjuhës popullore. Si rezultat në penën e Bogdanit shqipja ka fituar vlera të reja stili.[2]
Referime
- ^ Robert Elsie (2005). Albanian Literature: A Short History. I.B.Taurus. fq. 27–30. ISBN 1-84511-031-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b c Anamali, Skënder; Prifti, Kristaq (2002). Historia e popullit shqiptar: vëllimi i parë. Tiranë: Toena. fq. 700–701. ISBN 9992716223.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)