Pallati i ëndrrave: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
No edit summary |
No edit summary |
||
| Rreshti 31: | Rreshti 31: | ||
Për shkak të aluzioneve të hapura kundër regjimit komunist, në mars 1982 u thirr në mënyrë urgjente një plenum i Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptarë, ku morën pjesë edhe zyrtarë të lartë si [[Ramiz Alia]] dhe [[Nexhmije Hoxha]]. Aty romani "Pallati i ëndrrave" u dënua ashpërsisht, kurse Kadare u akuzua se në roman kishte futur aluzione kundër regjimit komunist në Shqipëri, duke i thënë që ishin në dijeni se Pallati i Ëndrrave ishte në fakt Komiteti Qendror i PPSH-së.<ref>{{cite web |url=http://www.panorama.com.al/rrefimi-ndryshe-i-sali-berishes-a-ka-qene-mjek-personal-i-kapos-pse-u-arrestua-fatos-nano344/ |title=Berisha e pranon për herë të parë: hapëm depot e armëve më '97, ja pse|date=23 mars 2017 |website=Panorama Online |access-date=September 13, 2017}}</ref> Pos tjerash, autori u akuzua se kishte bërë sulme të fshehta ndaj sistemit socialist dhe izolimit të Shqipërisë. Si rrjedhojë romani u ndalua. Prej një arrestimi të mundshëm autori shpëtoi falë njohjes ndërkombëtare<ref name="Joachim Röhm" />. |
Për shkak të aluzioneve të hapura kundër regjimit komunist, në mars 1982 u thirr në mënyrë urgjente një plenum i Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptarë, ku morën pjesë edhe zyrtarë të lartë si [[Ramiz Alia]] dhe [[Nexhmije Hoxha]]. Aty romani "Pallati i ëndrrave" u dënua ashpërsisht, kurse Kadare u akuzua se në roman kishte futur aluzione kundër regjimit komunist në Shqipëri, duke i thënë që ishin në dijeni se Pallati i Ëndrrave ishte në fakt Komiteti Qendror i PPSH-së.<ref>{{cite web |url=http://www.panorama.com.al/rrefimi-ndryshe-i-sali-berishes-a-ka-qene-mjek-personal-i-kapos-pse-u-arrestua-fatos-nano344/ |title=Berisha e pranon për herë të parë: hapëm depot e armëve më '97, ja pse|date=23 mars 2017 |website=Panorama Online |access-date=September 13, 2017}}</ref> Pos tjerash, autori u akuzua se kishte bërë sulme të fshehta ndaj sistemit socialist dhe izolimit të Shqipërisë. Si rrjedhojë romani u ndalua. Prej një arrestimi të mundshëm autori shpëtoi falë njohjes ndërkombëtare<ref name="Joachim Röhm" />. |
||
Shtypi botëror reagoi ndaj dënimit të romanit; në Perëndim pati edhe protesta për të mbrojtur autorin.<ref name="Fayé">{{cite book |last=Fayé|first=Éric|editor-last=Kadaré|editor-first=Ismail |title=œuvres completes: tome 1|publisher=Editions Fayard |date=1993|pages=25-26}}</ref> Në vitin 2019 u publikuan për herë të parë materiale sekrete mbi bisedat e [[Enver Hoxha|Enver Hoxhës]] me ministrin e brendshëm [[Kadri Hazbiu]] në vitin 1982: <blockquote>'''Kadri Hazbiu:''' [...]E dyta, kam frikë se francezët mund të kenë pasur si ndërlidhës dhe me Ismail Kadarenë. |
Shtypi botëror reagoi ndaj dënimit të romanit; në Perëndim pati edhe protesta për të mbrojtur autorin.<ref name="Fayé">{{cite book |last=Fayé|first=Éric|editor-last=Kadaré|editor-first=Ismail |title=œuvres completes: tome 1|publisher=Editions Fayard |date=1993|pages=25-26}}</ref> Në vitin 2019 u publikuan për herë të parë materiale sekrete mbi bisedat e [[Enver Hoxha|Enver Hoxhës]] me ministrin e brendshëm [[Kadri Hazbiu]] në vitin 1982:<ref>{{cite web |url=https://tvklan.al/biseda-mes-kadri-hazbiut-dhe-enver-hoxhes-per-kadarene/|title=Biseda mes Kadri Hazbiut dhe Enver Hoxhës për Kadarenë|date=2 maj 2019 |website=Klan |access-date=8 tetor 2019}}</ref> <blockquote>'''Kadri Hazbiu:''' [...]E dyta, kam frikë se francezët mund të kenë pasur si ndërlidhës dhe me Ismail Kadarenë. |
||
'''Enver Hoxha:''' Cilin? Ismail Kadarenë? |
'''Enver Hoxha:''' Cilin? Ismail Kadarenë? |
||
| Rreshti 37: | Rreshti 37: | ||
'''Kadri Hazbiu:''' Po, po, Ismail Kadarenë. Nuk e di nëse ju ka rënë juve në sy që shtypu francez tani… |
'''Kadri Hazbiu:''' Po, po, Ismail Kadarenë. Nuk e di nëse ju ka rënë juve në sy që shtypu francez tani… |
||
'''Enver Hoxha:''' Jo vetëm që më ka rënë në sy, po e pe ç’ka bërë tjetër shtypi francez? Libraria që ndodhet përpara ambasadës sonë në Paris një vitrinë të tërë ia ka kushtuar Ismail Kadaresë. Atje pyetën ambasadorin tonë se çfarë kritike i keni bërë ju Ismail Kadaresë në lidhjen e Shkrimtarëve? Megjithatë unë mendoj se Ismail Kadareja s’është nevoja t’i bëjë këtu, në Shqipëri, takimet me francezët, se kushedi sa herë ka shkuar ai në Paris, ku është takuar me Fajarin e me të tjerë. |
'''Enver Hoxha:''' Jo vetëm që më ka rënë në sy, po e pe ç’ka bërë tjetër shtypi francez? Libraria që ndodhet përpara ambasadës sonë në Paris një vitrinë të tërë ia ka kushtuar Ismail Kadaresë. Atje pyetën ambasadorin tonë se çfarë kritike i keni bërë ju Ismail Kadaresë në lidhjen e Shkrimtarëve? Megjithatë unë mendoj se Ismail Kadareja s’është nevoja t’i bëjë këtu, në Shqipëri, takimet me francezët, se kushedi sa herë ka shkuar ai në Paris, ku është takuar me Fajarin e me të tjerë.</blockquote> |
||
== Shih edhe == |
== Shih edhe == |
||
Versioni i datës 8 tetor 2019 23:13
Stampa:Infobox libër Pallati i ëndrrave është roman i shkruar nga Ismail Kadare në vitet 1976-1981, dhe botuar për herë të parë më 1981 në përmbledhjen "Emblema e dikurshme" nën titullin Nëpunësi i pallatit të ëndrrave. Pas botimit u ndalua.
Eshtë roman që sipërfaqësisht sulmon Perandorinë Osmane, por godet çdo sistem totalitar që provon të ushtrojë pushtet absolut mbi individin.[1]
Vepra
Romani bën fjalë për një shtet totalitar që në shikim të parë duket si Perandoria Osmane, ku ekziston një institucion shtetëror i quajtur Tabir Saraj (Pallati i Ëndrrave), qëllimi i të cilit është mbledhja e ëndrrave të qytetarëve, shqyrtimi dhe interpretimi i tyre me qëllim të gjetjes së shenjave të rebelimit ndaj shtetit ose paralajmërimeve për fatkeqësi. Kritikët letrarë, shqiptarë dhe të huaj, kanë vënë në dukje se Tabir Saraji është aluzion për Komitetin Qendror të Partisë Komuniste të Shqipërisë[2].
Sfondi
Në vitin 1980 me rastin e botimit të romaneve Prilli i thyer, Kush e solli Doruntinën dhe Dasma në një vëllim të përbashkët, Kadare shfrytëzoi rastin dhe i futi aty edhe dy kapitujt e parë të romanit Pallati i ëndrrave. Për shkak të tematikës që dukej si historike, nuk u tërhoqi vëmendjen kritikëve. Një vit më vonë, me rastin e ribotimit të një përmbledhjeje tregimesh, autori e shfrytëzoi rastin dhe e futi në të romanin e plotë pa u vërejtur nga censura zyrtare, e cila pasi i kishte dhënë një herë dritën e gjelbër botimit tani kishte ulur vigjilencën.[3]
Pas botimit njerëzit filluan të vërenin ngjashmëri mes përshkrimeve të qytetit ku luheshin ngjarjet në roman dhe Tiranës. Disa veçori të Tabir Sarajit u kujtonin njerëzve ndërtesën e Komitetit Qendror të PPSH-së. Edhe atmosfera e terrorit në roman të kujtonte atmosferën e terrorit në Shqipërinë e Enver Hoxhës. Binte në sy edhe fakti që autori nuk kishte provuar aspak ta bënte romanin historikisht të saktë, përkundrazi, në të kishte anakronizma të shumta qëllimi i të cilave ishte ta bënin ngjarjen të tingëllonte aktuale. [4]
Ndalimi
Për shkak të aluzioneve të hapura kundër regjimit komunist, në mars 1982 u thirr në mënyrë urgjente një plenum i Lidhjes së Shkrimtarëve Shqiptarë, ku morën pjesë edhe zyrtarë të lartë si Ramiz Alia dhe Nexhmije Hoxha. Aty romani "Pallati i ëndrrave" u dënua ashpërsisht, kurse Kadare u akuzua se në roman kishte futur aluzione kundër regjimit komunist në Shqipëri, duke i thënë që ishin në dijeni se Pallati i Ëndrrave ishte në fakt Komiteti Qendror i PPSH-së.[5] Pos tjerash, autori u akuzua se kishte bërë sulme të fshehta ndaj sistemit socialist dhe izolimit të Shqipërisë. Si rrjedhojë romani u ndalua. Prej një arrestimi të mundshëm autori shpëtoi falë njohjes ndërkombëtare[4].
Shtypi botëror reagoi ndaj dënimit të romanit; në Perëndim pati edhe protesta për të mbrojtur autorin.[6] Në vitin 2019 u publikuan për herë të parë materiale sekrete mbi bisedat e Enver Hoxhës me ministrin e brendshëm Kadri Hazbiu në vitin 1982:[7]
Kadri Hazbiu: [...]E dyta, kam frikë se francezët mund të kenë pasur si ndërlidhës dhe me Ismail Kadarenë.
Enver Hoxha: Cilin? Ismail Kadarenë?
Kadri Hazbiu: Po, po, Ismail Kadarenë. Nuk e di nëse ju ka rënë juve në sy që shtypu francez tani…
Enver Hoxha: Jo vetëm që më ka rënë në sy, po e pe ç’ka bërë tjetër shtypi francez? Libraria që ndodhet përpara ambasadës sonë në Paris një vitrinë të tërë ia ka kushtuar Ismail Kadaresë. Atje pyetën ambasadorin tonë se çfarë kritike i keni bërë ju Ismail Kadaresë në lidhjen e Shkrimtarëve? Megjithatë unë mendoj se Ismail Kadareja s’është nevoja t’i bëjë këtu, në Shqipëri, takimet me francezët, se kushedi sa herë ka shkuar ai në Paris, ku është takuar me Fajarin e me të tjerë.
Shih edhe
Referime
- ^ Apolloni, Ag (2012). Paradigma e Proteut. Prishtinë: OM. fq. 24.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Kryeziu, Jorina (maj 2015). "Narratori dhe narracioni në prozën e Ismail Kadaresë - punim doktorature" (PDF). Tiranë. fq. 127. Marrë më 23 shtator 2017.
{{cite web}}: Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ Kuçuku, Bashkim (1999). "Kryevepra e fshehur: odise kadareane". përmbledhur nga Kadare, Ismail (red.). Pallati i ëndrrave. Onufri. fq. 199–200. ISBN 99927-30-31-5.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ a b Joachim Röhm. "Nachwort zum Palast der Träume" (PDF). Marrë më 14 gusht 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ "Berisha e pranon për herë të parë: hapëm depot e armëve më '97, ja pse". Panorama Online. 23 mars 2017. Marrë më shtator 13, 2017.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja) - ^ Fayé, Éric (1993). Kadaré, Ismail (red.). œuvres completes: tome 1. Editions Fayard. fq. 25–26.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ "Biseda mes Kadri Hazbiut dhe Enver Hoxhës për Kadarenë". Klan. 2 maj 2019. Marrë më 8 tetor 2019.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)