Eqrem Çabej: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Sejko (diskuto | kontribute) |
Sejko (diskuto | kontribute) |
||
| Rreshti 61: | Rreshti 61: | ||
[[Kategoria:Gjuhëtarë shqiptarë]] |
[[Kategoria:Gjuhëtarë shqiptarë]] |
||
[[Kategoria:Akademikë shqiptarë]] |
[[Kategoria:Akademikë shqiptarë]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Leksikografë shqiptarë]] |
||
[[Kategoria:Njerëz nga Gjirokastra]] |
[[Kategoria:Njerëz nga Gjirokastra]] |
||
[[Kategoria:Albanologë]] |
[[Kategoria:Albanologë]] |
||
Versioni i datës 15 tetor 2019 18:50
| Eqrem Çabej | |
| Fotoporteti | |
| Emri | Eqrem |
| Mbiemri | Çabej |
| Lindur më | 7 gusht 1908 |
| Lindur në | Eskishehir, Perandoria Osmane |
| Vdiq më | 13 gusht 1980 |
| Vdiq në | Romë |
| Kombësia | shqiptare |
| Shtetësia | shqiptare |
| Profesioni | albanolog |
| Mirënjohje | |
| Urdhrin "Nderi i Kombit", Medalja e Artë e Lidhjes së Prizrenit, Universiteti "Eqrem Çabej" | |
Eqrem Çabej (Eskishehir, 6 gusht 1908 - Romë, 13 gusht 1980) ka qenë arsimtar, gjuhëtar dhe albanolog shqiptar.
Biografia
Lindi në Eskishehir më 6 gusht 1908,[1] djali i dytë i Hysenit dhe Aishes,[2] pas Selaudinit.[3] I ati ishte gjykatës i diplomuar në "Dar-ul-Hukuk" të Stambollit.
Mësimet e para i mori në Gjirokastër prej 1915 e deri më 1920, më pas për të vazhduar studimet u dërgua në Austri. Para se të hynte në ndonjë shkollë, iu desh të qëndronte një vit pranë familjes Reinmyler, në St. Pölten afër Vjenës, për të mësuar gjermanishten.[4]
Kreu gjimnazin në Klagenfurt (1923-1926), për shkollimin e lartë pati një fërkim me synimin që i ati i kishte vënë që të bëhej mjek. U regjistrua në Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Romës. Por pas këmbënguljes për gjuhësinë, regjistrohet në Grac për vitin akademik 1927-1928 dhe mbasandej kaloi në Vjenë (1930-1933), ku ndoqi mësimet e Paul Kretschmer, Karl Patsch, Nikolai Trubetzkoy dhe Norbert Jokl. Nën drejtimin e Joklit, Çabeji filloi të kishte interes të madh në zhvillimin historik të Gjuhës Shqipe. Në 1933, ai dorëzoi disertacionin e doktoraturës mbi Italoalbanische Studien (Studime Italo-Shqiptare).[4]
Çabej u kthye në Shqipëri ku edhe punoi si mësues gjimnazi dhe nëndrejtor i konviktit "Malet Tona" në Shkodër (1933/34) ku dha letërsi shqipe. Në vitin shkollor 1935-'36 Çabej u transferua në shkollën Normale të Elbasanit, ku edhe atje ndenjti një vit. Që andej u transferua në Ministrinë e Arsimit për t´u marrë me drejtimin e arsimit të mesëm. Me sa kuptohet nga qëndrimi i tij, ai nuk e kishte mirëpritur një emërim të tillë. Me një lutje më datë 17. 12. 1936, drejtuar Ministrisë së Arsimit, për arsye shëndetësore kërkoi të transferohej duke u riemëruar profesor i letërsisë në liceun e Tiranës. Kërkesa nuk i plotësohet, duke e emëruar në Shkollën e Plotësimit Ushtarak. Me "çështjen Çabej“ u mor më në fund edhe Këshilli i Ministrave të asaj kohe, i cili vendosi që Çabej, pas mbarimit të Shkollës së Plotësimit Ushtarak, të transferohej si profesor në Gjirokastër. Më 1938-'39 vijon si arsimtar në Gjirokastër, ku vazhdoi të jepte mësimin e letërsisë të bashkërenduar me elemente të gjuhës shqipe.[4]
Në vitin shkollor 1939-'40 Çabej u transferua në gjimnazin e Tiranës ku u ngarkua me drejtimin e shkollës.[4] Anëtar i Institutit të Studimeve Shqiptare,[5] më 1940 dërgohet në Romë nga min. i Arsimit Ernest Koliqi për të punuar mbi Atlasin Gjuhësor Shqiptar, i cili nuk u krye për arsye të ndryshimeve politike përgjatë Luftës së Dytë Botërore. Në shtator të 1943 u emëruar min. i Arsimit në qeverinë Mitrovica, post të cilin nuk e pranoi. Më 25 janar 1944 i pushkatohet vëllai, Selaudini, nënprefekt i Malësisë së Gjakovës. Në Shqipëri u kthye vetëm pas korrikut 1944.[4]
Në 1947, ai u caktua anëtar i Institutit të Shkencave, instituti paraardhës i Universitetit të Tiranës. Nga 1952 deri më 1957, ai shërbeu si profesor i historisë së Shqipërisë dhe fonetikës historike. Në 1972, ai u bë anëtar themelues i Akademisë së Shkencave.
Veprimtaria shkencore
Çabej u specializua në gjuhësinë krahasuese indo-evropiane. Veprimtarinë shkencore e shtjelloi në gjuhësi, por edhe jashtë saj, në folklor, etnografi dhe histori të letërsisë. Vend zenë studimet etimologjike dhe leksikologjike historike, dialektologjia e onomastikës si edhe kodifikimi i gjuhës letrare.
Çabej ka dhënë një ndihmë të çmuar me një varg sqarimesh etimologjike gjatë hartimit të Fjalorit të gjuhës shqipe të botuar në Tiranë më 1980.
Tituj të veprave
- Fonetikë historike e gjuhës shqipe : hyrje në historinë e gjuhës shqipe II - 2012
- Diana dhe Zana - 2011
- Elemente të gjuhësisë dhe literaturës shqipe - 2009
- Hyrje në Indoeuropianistikë - 2008
- Sonete - 2008
- Shqipja në Kapërcyell 2006
- Studime gjuhësore I-VIII. Rilindja, Prishtinë 1986
- Studime etimologjike në fushë të shqipes. Akademia e schkencave e RPS të Shqipërisë, Tiranë 1976-2006
- Hyrja në historinë e gjuhës shqipe. Fonetika historike e shqipes. Rilindja, Prishtinë 1970
- Meshari i Gjon Buzukut (1555). Botim kritik. Pjesa e parë. Universiteti Shtetëror i Tiranës, Tiranë 1968
- Hyrja në historinë e gjuhës shqipe. Pjesa e parë. Tiranë 1958
- Shqiptarët midis Perëndimit dhe Lindjes
- Fjalor i gjuhës shqipe i vitit 1954, (Bashkautorësi)
- Odiseu dhe Konstandini
Referimet
- ^ Elsie, Robert (2010). Historical dictionary of Albania (bot. 2nd). Lanham: Scarecrow Press. fq. 67. ISBN 9780810873803.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Imaj, Afrim (2 shtator 2017). "Për here te pare, dosja e plotë e Sigurimit të Shtetit për akademikun e shquar, Eqrem Çabej".
{{cite journal}}: Burimi journal ka nevojë për|journal=(Ndihmë!); Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Rexha E., Zhvarroset në Gjakovë Selaudin Çabej, vëllai i Eqrem Çabejt, islamgjakova.net, 10 tetor 2011.
- ^ a b c d e Demiraj, Shaban (1990). "Eqrem Çabej, një jetë kushtuar shkencës". 8 nëntori.
{{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ AQSH, F. 200, V. 1940, D. 1.