Apologjia e Skënderbeut: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Content deleted Content added
Sejko (diskuto | kontribute) No edit summary |
Sejko (diskuto | kontribute) No edit summary |
||
| Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
'''Apologjia e [[Skënderbeu|Skënderbeut]]''' është një vepër e [[Frang Bardhi|Frang Bardhit]], botuar në [[Venecia|Venedik]] më [[1636]], në [[Gjuha latine|gjuhën latine]]. Titulli i saj i plotë është ''Georgius Castriottus Epirensis vulgo Scanderbegh, Epirotarum Princeps fortissimus ac invictissimus suis et Patriae restitutus'' ([[Gjuha shqipe|sq]]. Gjergj Kastrioti i epirotas, i quajtur zakonisht Skënderbe, |
'''[[Apologjia]] e [[Skënderbeu|Skënderbeut]]''' është një vepër e [[Frang Bardhi|Frang Bardhit]], botuar në [[Venecia|Venedik]] më [[1636]], në [[Gjuha latine|gjuhën latine]]. Titulli i saj i plotë është ''Georgius Castriottus Epirensis vulgo Scanderbegh, Epirotarum Princeps fortissimus ac invictissimus suis et Patriae restitutus'' ([[Gjuha shqipe|sq]]. Gjergj Kastrioti i epirotas, i quajtur zakonisht Skënderbe, vetë Princi i fuqishëm e i pathyeshëm i Epirotëve, i kthehet popullit dhe atdheut të tij).<ref>{{Cite book|title=Albanian Literature: A short History|last=Elsie|first=Robert|publisher=I.B.Tauris|year=2005|isbn=9781845110314|location=London|pages=26–27|authorlink=Robert Elsie|url=https://books.google.al/books/about/Albanian_Literature.html?id=ox3Wx1Nl_2MC&redir_esc=y}}</ref> |
||
Vepra u përgatit nga Bardhi për të hedhur poshtë mëtimin e ipeshkvit boshnjak Johannes Tomcius Marnavitius se heroi kombëtar shqiptar ishte me origjinë boshnjake.<ref name=":Tosi">{{Cite journal|last=Dibra|first=Fatos|date=2016|title=Mbi burimin e fjalorit të Frang Bardhit: një qasje turkologjike|url=https://www.researchgate.net/publication/334899124_Mbi_burimin_e_fjalorit_te_Frang_Bardhit_nje_qasje_turkologjike_On_the_source_of_the_Frang_Bardhi's_Dictionary_A_Turkological_approach_in_Albanian|journal=[[Hylli i Dritës]]|volume=2|pages=71-108|via=}}</ref> |
|||
Vepra në të vërtetë është një [[Apologjia|apologji]] (mbrojtje) që i bën autori Skënderbeut, si bir dhe hero i popullit shqiptar, prandaj edhe është quajtur Apologjia e Skënderbeut. Këtë vepër autori e ka shkruar për 15 ditë, në kulmin e zemërimit, në rrugë e sipër, kur po kthehej në Shqipëri për të hedhur poshtë mendimet e pathemelta të një peshkopi boshnjak, që i mohonte Skënderbeut prejardhjen shqiptare. |
|||
== Botimi == |
|||
Më [[1631]] boshnjaku Tomko Margnavici kishte botuar një libërth ku pretendonte se Skënderbeu nuk ishte me origjinë shqiptare, por boshnjake, madje nga familja e Margnaviçëve. kjo rrethanë i jep veprës një frymë të mprehtë polemike dhe një stil energjik. Këtë falsifikim Bardhi e quan të "kobshëm" dhe ai iu vu punës për këtë vepër, se, po të heshtte, i dukej sikur do të tradhtonte veten dhe atdheun. Pra, është ndjenja atdhetare ajo që e bren përbrenda autorin. Por fuqia e mendjes dhe e punës së tij bëhet më e madhe kur kjo ndjenjë përkon me drejtësinë e çështjes që mbron. Bardhi do t'i japë popullit të vet atë që i përket, duke pasur parasysh më tepër të vërtetën se sa atdheun, ashtu siç nuk do t'i lejonte vetes të rrëmbente një populli tjetër atë çka i përket atij. Dashuria e tij për atdheun fisnikërohet aq sa është e lartë edhe madhështore ideja dhe ndjenja e së vërtetës "Unë e mora përsipër këtë barrë, - thotë Bardhi, - jo për ndonjë arsye tjetër, veç që të qes para syve të tu (lexues) të vërtetën lakuriqe, të panjollosur, sepse kjo s'ka nevojë të lyhet e të stoliset me fjalë të bukura edhe të rrema". |
|||
Dashuria për atdheun, për të vërtetën, për popullin, për historinë dhe heroin e tij, për gjuhën dhe traditat e larta janë idetë themelore që përshkojnë fund e krye veprën. Mendjemprehtësia, kultura, horizonti i gjerë dhe aftësia për t'i përdorur me mjeshtëri argumentet janë karakteristika dalluese të veprës dhe të vetë autorit. Për të mbrojtur shqiptarësinë e Skënderbeut autori niset nga argumente të sigurta dhe të shumta historike, pa nënçmuar gojëdhënat. Ai zotëron plotësisht metodën e shkencës historike të kohës dhe vlerëson e krahason në mënyrë kritike burimet historike. Përveç kaq e kaq historianëve në zë që sjell si argumente në mbrojte të tezës së vet të drejtë, Bardhi si një njohës dhe mbledhës i i traditës gojore popullore, për të vërtetuar shqiptarësinë e Skënderbeut, shfrytëzon me mjeshtëri të rrallë gojëdhënat dhe faktin që emri i Skënderbeut dhe kujtimi i tij rrojnë të gjalla në ndërgjegjen e popullit. |
|||
"Vazhdimisht gjer në ditët e sotme, - shkruan autori, - bashkëkohësit tanë flasin për të dhe këndojnë me zë të lartë trimërinë e tij nëpër gostitë… dhe e quajnë Skënderbeun tonë me emrin "Kuçedra e Arbrit", d.m.th. dragoi i Epirit. Dhe sa herë që shqiptohen këto fjalë, kuptohet vetëm Skënderbeu". |
|||
Ndjenja patriotike, dashuria për popullin dhe vendin e vet, krenaria për të kaluarën e tij të lavdishme dhe admirimi për heroin që çuditi botën me trimërinë e tij përshkojnë gjithë veprën. Këto përcaktojnë edhe disa cilësi të stilit të autori , si : patosin e ngritur, frazën e gjatë dhe të ngjeshur, gjuhën e mprehte plot thumba, për të hedhur poshtë falsifikimet e kundërshtarit etj. Këto tipare e bëjnë veprën jo thjesht një polemikë historike, por një libër me vlera letrare. Njeri me kulturë të gjerë dhe mendje të mprehtë, Frang Bardhi, duke vazhduar traditën e Barletit në historiografinë shqiptare dhe duke hapur rrugë në fushën e leksikografisë e të gjurmimeve etnografike, me veprën e tij u bë një figurë e shquar e kulturës shqiptare të [[Shekulli XVII|shekullit XVII]]. |
|||
== Referime == |
== Referime == |
||
Versioni i datës 15 tetor 2019 23:44
Apologjia e Skënderbeut është një vepër e Frang Bardhit, botuar në Venedik më 1636, në gjuhën latine. Titulli i saj i plotë është Georgius Castriottus Epirensis vulgo Scanderbegh, Epirotarum Princeps fortissimus ac invictissimus suis et Patriae restitutus (sq. Gjergj Kastrioti i epirotas, i quajtur zakonisht Skënderbe, vetë Princi i fuqishëm e i pathyeshëm i Epirotëve, i kthehet popullit dhe atdheut të tij).[1]
Vepra u përgatit nga Bardhi për të hedhur poshtë mëtimin e ipeshkvit boshnjak Johannes Tomcius Marnavitius se heroi kombëtar shqiptar ishte me origjinë boshnjake.[2]
Referime
- ^ Elsie, Robert (2005). Albanian Literature: A short History. London: I.B.Tauris. fq. 26–27. ISBN 9781845110314.
{{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!) - ^ Dibra, Fatos (2016). "Mbi burimin e fjalorit të Frang Bardhit: një qasje turkologjike". Hylli i Dritës. 2: 71–108.
{{cite journal}}: Mungon ose është bosh parametri|language=(Ndihmë!)