Lufta e Parë Botërore: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
→‎Shkaqet: E shkruajta se pse filloii
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Shtova nje permbajtje ne baze te nje libri historie
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
Rreshti 8: Rreshti 8:
Lufta shkaktoi shpërbërjen e kater perandorive: Perandorisë Austro-Hungareze, [[Prusia|Prusisë]], [[Perandoria Osmane|Perandorisë osmane]] dhe [[Perandoria Ruse|Rusisë]]. [[Gjermania]] humbi [[Perandoria koloniale gjermane|perandoritë koloniale]] dhe shtetet evropiane të [[Çekosllovakia|Çekosllovakisë]], [[Estonia|Estonisë]], [[Finlanda|Finlandës]], [[Letonia|Letonisë]], [[Lituania|Lituanisë]], [[Polonia|Polonisë]] dhe [[Jugosllavia|Jugosllavisë]] fituan pavarësinë.
Lufta shkaktoi shpërbërjen e kater perandorive: Perandorisë Austro-Hungareze, [[Prusia|Prusisë]], [[Perandoria Osmane|Perandorisë osmane]] dhe [[Perandoria Ruse|Rusisë]]. [[Gjermania]] humbi [[Perandoria koloniale gjermane|perandoritë koloniale]] dhe shtetet evropiane të [[Çekosllovakia|Çekosllovakisë]], [[Estonia|Estonisë]], [[Finlanda|Finlandës]], [[Letonia|Letonisë]], [[Lituania|Lituanisë]], [[Polonia|Polonisë]] dhe [[Jugosllavia|Jugosllavisë]] fituan pavarësinë.


Lufta e I Botërore shënoi mbarimin e rendit botëror që u vendos pas [[Luftërat Napoleoniane|Luftërave Napoleoniane]], dhe ishte një shkaktare e rëndësishme për shpërthimin e [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]].
Lufta e I Botërore shënoi mbarimin e rendit botëror që u vendos pas [[Luftërat Napoleoniane|Luftërave Napoleoniane]], dhe ishte një shkaktare e rëndësishme për shpërthimin e [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]].Lufta e pare boteroee ishte per shkakun e princit Ferdinant.


== Shkaqet ==
== Shkaqet ==

Versioni i datës 7 nëntor 2019 20:13

Pamje nga Lufta e I Botërore.
Shtetet e përfshira në Luftën e Parë Botërore.
Me të kaltër: Pakti i Trefishtë dhe aleatët
Me të kuqe: Perandoritë qendrore.

Lufta e Parë Botërore apo Lufta e Madhe ishte lufta që përfshiu pothuajse gjithë botën, nga viti 1914 deri në vitin 1918.Kjo lufte filloi sepse u vra FRANC FERDINANDI ,kjo luftë e paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit i kushtoi atij humbjen 20 milionë njerëzve. "Lufta e Madhe" përfshiu gjashtë kontinentet e banuara të lëmshit tokësor: Evropën, Azinë, Afrikën, Amerikën e Jugut, Amerikën e Veriut dhe Australinë. Lufta e pare botërore ishte kryesisht e përqendruar me dy blloqet . Blloku i Antantes ku bente pjese Britania ,Franca dhe Rusia dhe blloku Tripalesh ku bente pjese Gjermania ,Austro-Hungaria dhe Italia .Te dyja blloqet kerkonin pretekst per fillimin e luftes.Dhe ai u gjet ne 28 qershor 1914 kur nje nacionalist serb Gavrillo Princip, vrau trashigimtarin e fronit te Austrise Franc Ferdinandin. Austro-Hungaria i dergoi ultimatum Serbise, por Serbia refuzoi, dhe pas nje muaji, respektivisht me 28 korrik, Austro-Hungaria hyn ne lufte me Serbine. këtë konflikt mbarëbotëror të armatosur u përballuan dy fuqi të mëdha: Perandoritë qendrore (Perandoria Gjermane dhe Perandoria Austro-Hungareze) dhe nga ana tjetër Pakti i Trefishtë (me Mbretëritë e Bashkuara, Francën, dhe Rusinë). Lufta e Madhe filloi me 28 korrik 1914 dhe përfundoi më 11 nëntor 1918 me fitoren e Paktit të Trefishtë.

Lufta shkaktoi shpërbërjen e kater perandorive: Perandorisë Austro-Hungareze, Prusisë, Perandorisë osmane dhe Rusisë. Gjermania humbi perandoritë koloniale dhe shtetet evropiane të Çekosllovakisë, Estonisë, Finlandës, Letonisë, Lituanisë, Polonisë dhe Jugosllavisë fituan pavarësinë.

Lufta e I Botërore shënoi mbarimin e rendit botëror që u vendos pas Luftërave Napoleoniane, dhe ishte një shkaktare e rëndësishme për shpërthimin e Luftës së Dytë Botërore.Lufta e pare boteroee ishte per shkakun e princit Ferdinant.

Shkaqet

Shkaqet e Luftes se Pare Boterore ishin perplasjet e interesave te disa vendeve mbi rajone te ndryshme:

  1. Per Ballkanin- perplaseshin interesat e Rusise dhe Italise/Austro-Hungarise.
  2. Per Italine Veriore- perplaseshin interesat e Italise dhe Austro-Hungarise.
  3. Per Polonine- perplaseshin interesat e Gjermanise dhe Rusise.
  4. Per Alsas-Lorenen- perplaseshin interesat e Gjermanise dhe Frances.
  5. Anglia kerkonte shtimin e kolonive.
  6. Levizja e popujve per pavarsi.
  7. Gjermania e cila ishte me e zhvilluara i rriti shume pretendimet e saj.

Shpërthimi i luftës

Shkaqet e luftës së 1 Botërore ishin të shumëllojshme. Britania e Madhe dhe Franca humbën parësinë ekonomike dhe ushtarake, kurse vendi i tyre ishte marrë nga forcat e reja ushtarako-ekonomike SHBA, Gjermani dhe Japonia. Ky ekuilibër i ri ushtarako-ekonomik, këmbëngulja për ndarje të re të botës në zona për ndikim, ndarja e re e tregjeve të reja dhe lëndë të parë - e gjitha kjo e komplikoi seriozisht jetën politike ndërkombëtare dhe krizat politike bëheshin gjithnjë me te shpeshta dhe më të rrezikshme. Rivaliteti midis fuqive të mëdha u theksua në Evropë, Azi dhe Afrikë. Për arritjen më të mirë të qëllimeve të tyre, fuqitë e mëdha evropiane formuan dy blloqe luftarako-politike: ANTANTEN dhe FORCAT QENDRORE.

Pasojat

Masakra e Belgjikës

Belgjikë, trupat gjermane, nga frika e ushtarëve guerile të Francës dhe Belgjikës, masakruan banorët e qytetit të Andenne (211 të vdekur), Tamines (384 të vdekur), dhe Dinant (612 të vdekur). Në 25 gusht 1914, gjermanët i vunë zjarrin qytetit Leuven, dogjën librarinë me afërsisht 230,000 libra, vranë 209 civile dhe detyruan 42,000 të evakuoeshin. Këto veprime sollën dënim në mbarë botën.

Teknika

Media


    Tanket e thjeshta të LDB u ndihmuan Aleatëve të avancojnë në Francë në vitin 1918.


  • Probleme me shikimin e skedarit video? Shiko media ndihmë.

Shiko edhe

Lidhje të jashtme