Ndotja: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
Etiketat: Redaktim nga celulari Redaktim në versionin web nga celulari
v Undid edits by 79.106.227.87 (talk) to last version by Klein Muçi
Rreshti 1: Rreshti 1:
<span></span>'''Ndotja e mjedisit''' është degradimi i një [[ekosistemi]] nga futja e substancave ose rrezatimeve që ndryshojnë  shumë ose më pak  funksionimin e këtij ekosistemi<ref>E adaptuar e definicionit [[OECD|OCDE]], 1974, {{En}}<abbr title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe" class="abbr indicateur-format format-pdf">[PDF]</abbr>[http://www.ecoconsult.ch/uploads/1144-IEL_Slide4_Pollution-hazwastes.pdf {{Lang|en|texte=Transboundary transfer of potentially hazardous substances}}] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131020213150/http://www.ecoconsult.ch/uploads/1144-IEL_Slide4_Pollution-hazwastes.pdf |date=20 tetor 2013 }}</ref>. Për më tepër, fjala gjithashtu i referohet ndonjëherë pasojave të fenomeneve gjeologjike të tilla si një shpërthim vullkanik<ref>Enciklopedia Larousse [[2009]], formimi i shtresave jashtëzakonisht acide, radioaktive apo të ngarkuara me metale toksike</ref>.
<span></span>'''Ndotja''' është degradimi i një [[ekosistemi]] nga futja e substancave ose rrezatimeve që ndryshojnë  shumë ose më pak  funksionimin e këtij ekosistemi<ref>E adaptuar e definicionit [[OECD|OCDE]], 1974, {{En}}<abbr title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe" class="abbr indicateur-format format-pdf">[PDF]</abbr>[http://www.ecoconsult.ch/uploads/1144-IEL_Slide4_Pollution-hazwastes.pdf {{Lang|en|texte=Transboundary transfer of potentially hazardous substances}}] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131020213150/http://www.ecoconsult.ch/uploads/1144-IEL_Slide4_Pollution-hazwastes.pdf |date=20 tetor 2013 }}</ref>. Për më tepër, fjala gjithashtu i referohet ndonjëherë pasojave të fenomeneve gjeologjike të tilla si një shpërthim vullkanik<ref>Enciklopedia Larousse [[2009]], formimi i shtresave jashtëzakonisht acide, radioaktive apo të ngarkuara me metale toksike</ref>.


==Ndotja e mjedisit jetesore==
==Ndotja e mjedisit jetesore==

Versioni i datës 18 nëntor 2019 07:53

Ndotja është degradimi i një ekosistemi nga futja e substancave ose rrezatimeve që ndryshojnë  shumë ose më pak  funksionimin e këtij ekosistemi[1]. Për më tepër, fjala gjithashtu i referohet ndonjëherë pasojave të fenomeneve gjeologjike të tilla si një shpërthim vullkanik[2].

Ndotja e mjedisit jetesore

Me ndotje të mjedisit jetësorë nënkuptojmë ndryshimet e padëshiruara të vetive fizike, kimike dhe biologjike të ujit, ajrit ose të tokës.

Burimet e ndotjes së mjedisit jetësorë ndahen në 3 grupe: ndotja e ajrit, e ujit dhe e tokës. Ndotja e ujit Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë Shko te navigimi Shko te kërkimi

Mbeturinat e papërpunuara dhe mbetjet industriale në lumin e Ri, ndërsa kalon nga Mexicali (Meksikë) në Calexico, Kaliforni

Ndotja e ujit Ndotja e ujit është ndotja e trupave të ujit , zakonisht si rezultat i aktiviteteve njerëzore. Trupat e ujit përfshijnë, për shembull , liqene , lumenj , oqeane , ujëmbajtës dhe ujë nëntokësor . Ndotja e ujit rezulton kur ndotësit futen në mjedisin natyror. Për shembull, lëshimi i ujërave të ndotura të trajtuara në mënyrë joadekuate në ujërat natyrore mund të çojë në degradimin e ekosistemeve ujore . Nga ana tjetër, kjo mund të çojë në probleme të shëndetit publik për njerëzit që jetojnë në rrjedhën e sipërme. Ata mund të përdorin të njëjtin ujë të ndotur të lumit për të pirë apo larje oseujitjes . Ndotja e ujit është shkaku kryesor botëror i vdekjes dhe sëmundjes, p.sh. për shkak të sëmundjeve që rrjedhin nga uji . [1] [2]

Ndotja e ujit mund të grupohet në ndotje sipërfaqësore të ujit . Ndotja e detit dhe ndotja e lëndës djegëse janë subsets të ndotjes së ujit. Burimet e ndotjes së ujit janë burime pikë dhe burime jo-pikë. Burimet e pikës kanë një shkak të identifikueshëm të ndotjes, të tilla si një kullim stuhie , impiant për përpunimin e ujërave të ndotura ose rrjedhë. Burimet jo-pikë janë më të përhapura, të tilla si balotazhi bujqësor . [3] Ndotja është rezultat i efektit kumulativ me kalimin e kohës. Të gjitha bimët dhe organizmat që jetojnë ose ekspozohen ndaj trupave të ndotur të ujit mund të ndikohen. Efektet mund të dëmtojnë speciet individualedhe ndikojnë në komunitetet natyrore biologjike ku janë pjesë e tyre.

Shkaqet e ndotjes së ujit përfshijnë një gamë të gjerë të kimikateve dhe patogjeneve, si dhe parametrave fizikë. Ndotësit mund të përfshijnë substanca organike dhe inorganike . Temperaturat e ngritura mund të çojnë gjithashtu në ujë të ndotur. Një shkak i përbashkët i ndotjes termike është përdorimi i ujit si një ftohës nga termocentralet dhe prodhuesit industrialë. Temperaturat e larta të ujit ulin nivelet e oksigjenit, të cilat mund të vrasin peshqit dhe të ndryshojnë përbërjen e zinxhirit të ushqimit , të zvogëlojnë biodiversitetin e specieve dhe të nxisin pushtimin nga speciet e reja termofilike . [4] [5] : 375

Ndotja e ujit matet duke analizuar mostrat e ujit. Testet fizike, kimike dhe biologjike mund të bëhen. Kontrolli i ndotjes së ujit kërkon plane të përshtatshme të infrastrukturës dhe menaxhimit. Infrastruktura mund të përfshijë impiante të trajtimit të ujërave të zeza . Sistemet e trajtimit të ujërave të zeza dhe impiantet industriale të trajtimit të ujërave të zeza zakonisht kërkohet të mbrojnë trupat e ujit nga ujërat e zeza të patrajtuara. Trajtimi bujqësor i ujërave të ndotura për fermat dhe kontrolli i erozionit nga vendet e ndërtimit mund të ndihmojnë gjithashtu në parandalimin e ndotjes së ujit. Zgjidhjet e bazuara në natyrë janë një tjetër mënyrë për të parandaluar ndotjen e ujit. [6]Kontrolli efektiv i balotazhit urban përfshin zvogëlimin e shpejtësisë dhe sasisë së rrjedhës. Në Shtetet e Bashkuara, praktikat më të mira të menaxhimit për ndotjen e ujit përfshijnë qasje për të zvogëluar sasinë e ujit dhe për të përmirësuar cilësinë e ujit . [7]


përmbajtje 1 Hyrje 2 Llojet 2.1 Ndotja e ujit sipërfaqësor 2.2 Ndotja e Detit 2.3 Ndotja e ujërave nëntokësore 3 Kategoritë e burimeve të ndotjes 3.1 Burimet e pikës 3.2 Burimet jo-pikë 4 Ndotësit dhe burimet e tyre 4.1 Patogjenët 4.2 Ndotësit organikë, inorganikë dhe makroskopikë 4.3 Ndryshimi i temperaturës 5 Matja 5.1 Marrja e mostrave 5.2 Testimi fizik 5.3 Testimi kimik 5.4 Testimi biologjik 6 Kontrolli i ndotjes 6.1 Trajtimi i ujërave të zeza komunale 6.2 Higjena në vend dhe sanitacioni i menaxhuar në mënyrë të sigurt 6.3 Trajtimi industrial i ujërave të ndotura 6.4 Trajtimi i ujërave të ndotura bujqësore 6.5 Kontrolli i erozionit dhe sedimenteve nga vendet e ndërtimit 6.6 Kontrolli i balotazhit urban (uji stuhi) 7 Sipas vendit 8 Shih gjithashtu 9 Referimet 10 Lidhje të jashtme Prezantimi

Ndotje në kanalin Lachine , Kanada Uji zakonisht quhet i ndotur kur dëmtohet nga ndotesve antropogjene . Për shkak të këtyre ndotësve ai as nuk mbështet një përdorim njerëzor, siç është uji i pijshëm , ose i nënshtrohet një ndryshimi të dukshëm në aftësinë e tij për të mbështetur komunitetet e tij biotike, siç është peshku. Fenomene natyrore si vullkanet , lulet e algave , stuhitë dhe tërmetet gjithashtu shkaktojnë ndryshime të mëdha në cilësinë e ujit dhe gjendjen ekologjike të ujit.

Ndotja e ujit është një problem i madh global. Ajo kërkon vlerësim të vazhdueshëm dhe rishikim të politikës së burimeve ujore në të gjitha nivelet (ndërkombëtare deri në akuiferet individuale dhe puset). Është sugjeruar që ndotja e ujit është shkaku kryesor i vdekjes dhe sëmundjeve mbarëbotërore. [2] [1] Ndotja e ujit përbënte vdekjen e 1.8 milion njerëzve në vitin 2015. [8]

India dhe Kina janë dy vende me nivele të larta të ndotjes së ujit: Rreth 580 vetë në Indi vdesin nga sëmundjet e lidhura me ndotjen e ujit (duke përfshirë sëmundjet që rrjedhin nga uji ) çdo ditë. [9] Rreth 90 për qind e ujit në qytetet e Kinës është e ndotur. [10] Që nga viti 2007, gjysmë miliard kinez nuk kishte qasje në ujë të pijshëm të sigurt. [11]

Përveç problemeve akute të ndotjes së ujit në vendet në zhvillim , vendet e zhvilluara gjithashtu vazhdojnë të luftojnë me problemet e ndotjes. Për shembull, në një raport mbi cilësinë e ujit në Shtetet e Bashkuara në vitin 2009, 44 për qind e miljeve të përllogaritur të lumit, 64 për qind e hektarëve të vlerësuar të liqenit dhe 30 për qind e gjirjeve të vlerësuara dhe kilometrave katrorë të estuarisë u klasifikuan si të ndotur. [12]

Llojet Ndotja e ujit sipërfaqësor Shih gjithashtu: Ndotja ushqyese Ndotja e ujit sipërfaqësor përfshin ndotjen e lumenjve, liqeneve dhe oqeaneve. Një pjesë e ndotjes së ujërave sipërfaqësore është ndotja detare .

Ndotja e detit Artikulli kryesor: Ndotja e Detit

Një lumë i ndotur që derdh një minierë bakri të braktisur në Anglesey Një rrugë e zakonshme e hyrjes nga ndotësit në det janë lumenjtë. Një shembull është drejtpërdrejt shkarkimi i ujërave të zeza dhe mbetjeve industriale në oqean. Ndotja e tillë ndodh sidomos në vendet në zhvillim. Në fakt, 10 emitters më të mëdha të ndotjes plastike oqeanike në mbarë botën janë, nga më të paktën, Kina, Indonezia, Filipinet, Vietnam, Sri Lanka, Tajlanda, Egjipti, Malajzia, Nigeria dhe Bangladeshi, [13] kryesisht nëpërmjet lumenjve Yangtze, Indus, Verdha, Hai, Nil, Ganges, Pearl, Amur, Niger dhe Mekong, dhe llogariten për "90 për qind të të gjithë plastikës që arrin oqeanet e botës". [14] [15]

Gyres të mëdha ( vortexes ) në oqeanët kurth mbeturinat plastike lundrues . Mbeturinat plastike mund të thithin kimikate toksike nga ndotja e oqeanit, duke helmuar potencialisht çdo krijesë që ha. [16] Shumë prej këtyre pjesëve të zgjatura përfundojnë në stomakun e zogjve dhe kafshëve detare. Kjo rezulton në pengimin e rrugëve të tretjes, gjë që çon në uljen e oreksit ose madje edhe të urisë.

Ekzistojnë një shumëllojshmëri e efekteve sekondare që rrjedhin jo nga ndotësi origjinal, por një kusht i derivateve. Një shembull është hedhja e sipërfaqes së baltës që mund të pengojë depërtimin e dritës së diellit përmes kolonës së ujit, duke penguar fotosintezën në bimët ujore.

Ndotja e ujërave nëntokësore Artikulli kryesor: Ndotja e ujërave nëntokësore Ndërveprimet ndërmjet ujërave nëntokësore dhe ujit sipërfaqësor janë komplekse. Rrjedhimisht, ndotja e ujërave nëntokësore, e referuar edhe si ndotje e ujërave nëntokësore, nuk klasifikohet aq lehtë sa ndotja e ujërave sipërfaqësore. [17] Nga natyra e tij, akuiferet e ujërave nëntokësore janë të ndjeshëm ndaj kontaminimit nga burime që nuk mund të ndikojnë drejtpërdrejtë në trupat e ujërave sipërfaqësorë. Dallimi i burimit pikësh kundrejt jo-pikë mund të jetë i parëndësishëm.

Analiza e ndotjes së ujërave nëntokësore mund të përqendrohet në karakteristikat e tokës dhe gjeologjinë e zonës, hidrogjeologjinë , hidrologjinë dhe natyrën e ndotësve. Shkaqet e ndotjes së ujërave nëntokësore përfshijnë: sistemet e kanalizimeve natyrale (gjeogjenike), sanitacionet në vend , kanalizimet , plehrat dhe pesticidet , rrjedhjet komerciale dhe industriale, frakturat hidraulike , rrjedhjet e depozitimit të deponive .

Kategoritë e burimeve të ndotjes Ujërat sipërfaqësore dhe ujërat nëntokësore shpesh janë studiuar dhe menaxhuar si burime të ndara edhe pse janë të ndërlidhura. [17] Ujë sipërfaqësor depërton nëpër tokë dhe bëhet ujë nëntokësor. Në anën tjetër, ujërat nëntokësore mund të ushqejnë gjithashtu burimet ujore sipërfaqësore. Burimet e ndotjes së ujërave sipërfaqësore zakonisht grupohen në dy kategori bazuar në origjinën e tyre.

Burimet e pikës

Ndotja e burimeve në një kantier detar në Rio de Janeiro , Brazil. Informacione të mëtejshme: Shtetet e Bashkuara rregullimin e ndotjes së burimit të ujit të pikës Ndotja e burimit të burimit të pikës i referohet ndotësve që hyjnë në një rrugë ujore nga një burim i vetëm, i identifikueshëm, si një tub ose hendek . Shembuj të burimeve në këtë kategori përfshijnë shkarkimet nga një impiant i trajtimit të ujërave të zeza , një fabrikë, ose një kullimi të stuhive të qytetit .

Akti i Ujit të Pastër i SHBA (CWA) përcakton burimin e pikave për qëllime të zbatimit të rregullimit . [18] Përcaktimi CWA i burimit të pikave u ndryshua në vitin 1987 për të përfshirë sistemet komunale të kanalizimeve të stuhive, si dhe ujërat industriale të stuhisë, të tilla si nga vendet e ndërtimit. [19]

Burime jo-pikë Ndotja e burimeve të papërpunuara i referohet kontaminimit të shpërndarë që nuk buron nga një burim i vetëm diskrete. Ky lloj i ndotjes shpesh është efekti kumulativ i sasive të vogla të ndotësve të mbledhur nga një zonë e madhe. Një shembull i zakonshëm është zhdukja e komponimeve të azotit nga tokat bujqësore të pllenuara. [3] Nutrient balotazh në ujë stuhi nga "rrjedhjen fletë" mbi një fushë bujqësore ose një pyll janë cituar edhe si shembuj të jo-pikë ndotja burim.


Kullimi blu dhe simboli i peshkut të verdhë të përdorur nga Agjencia e Mjedisit në Mbretërinë e Bashkuar për të rritur ndërgjegjësimin për ndikimet ekologjike të ndotjes së kullimit sipërfaqësor Ujërat e ndotura të ndotura nga parku , rrugët dhe autostradat, të quajtura balotazh urban , ndonjëherë përfshihen në kategorinë e burimeve jo-pikë. Megjithatë, për shkak se kjo balotazh kanalizohet në mënyrë tipike në sistemet e kullimit të stuhive dhe shkarkohet nëpërmjet tubave në ujërat sipërfaqësore vendore, ajo bëhet burim pikë.

Ndotësit dhe burimet e tyre Informacione të mëtejshme: Ujërave të zeza , Ujërave të zeza dhe ujërave të zeza industriale Ndotësit specifik që çojnë në ndotje në ujë përfshijnë një spektër të gjerë të kimikateve , patogjeneve dhe ndryshimeve fizike si temperatura e lartë dhe njollë. Ndërsa shumë nga kimikatet dhe substancat që janë të rregulluara mund të ndodhin natyrshëm ( kalcium , natriumi , hekuri, mangani etj.) Përqendrimi zakonisht përcakton se çfarë është një komponent natyral i ujit dhe çfarë është një ndotës. Përqendrimet e larta të substancave natyrore mund të kenë ndikime negative në florën dhe faunën ujore.

Substancat e oksigjenit mund të jenë lëndë natyrale si lënda bimore (p.sh. gjethet dhe bar) si dhe kimikatet e bëra nga njeriu. Substancat e tjera natyrore dhe antropogjene mund të shkaktojnë turbullira (bluarje) e cila bllokon dritën dhe prish rritjen e bimëve dhe clogs gills e disa llojeve të peshkut. [20]

Ndryshimi i kimisë fizike të ujit përfshin aciditetin (ndryshimin në pH ), përçueshmërinë elektrike , temperaturën dhe eutrofikimin . Eutrofikimi është një rritje në përqendrimin e lëndëve ushqyese kimike në një ekosistem në një masë që rrit produktivitetin primar të ekosistemit. Në varësi të shkallës së eutrofikimit, mund të ndodhin efekte të mëvonshme negative mjedisore si anoksija (zbrazja e oksigjenit) dhe reduktime të rënda në cilësinë e ujit, që ndikojnë në peshqit dhe popullatat e tjera të kafshëve.

patogjene

Poster për të mësuar njerëzit në Azinë Jugore rreth aktiviteteve njerëzore që çojnë në ndotjen e burimeve të ujit

Një mbulesë kapanxhë e paaftë për të përmbytur një rrjedhje kanalizime sanitare .

Llumi fekal i grumbulluar nga gropat e gropave hedhet në një lumë në lagjen Korogocho në Nairobi , Kenia . Mikroorganizmat që shkaktojnë sëmundje quhen patogjene . Patogjenët mund të prodhojnë sëmundje nga uji ose në ushtrinë njerëzore ose kafshë. [21] Bakteret kolibike , të cilat nuk janë një shkak i vërtetë i sëmundjes, zakonisht përdoren si një tregues bakterial i ndotjes së ujit. Mikroorganizmat e tjerë që gjenden ndonjëherë në ujërat sipërfaqësore të kontaminuara që kanë shkaktuar probleme të shëndetit të njeriut përfshijnë:

Burkholderia pseudomallei Cryptosporidium parvum Giardia lamblia Salmonella Norovirus dhe viruse të tjera Krimba parazitare duke përfshirë llojin Schistosoma [22] [23] Nivelet e larta të patogjenëve mund të rezultojnë nga sistemet e sanitetit në vend ( gropa septike , gropëza latine ) ose shkarkime të pa- trajtuara në ujërat e zeza . [24] Qytetet më të vjetra me infrastrukturë plakje mund të kenë sisteme të grumbullimit të ujërave të zeza (tuba, pompë, valvola), të cilat mund të shkaktojnë rrjedhje të kanaleve sanitare . Disa qytete gjithashtu kanë kanalizime të kombinuara , të cilat mund të shkarkojnë ujërat e zeza pa u trajtuar gjatë stuhive të shiut. [25] Shkarkimi ( sedimenti ) nga shkarkimet e ujërave të zeza gjithashtu ndot organet e ujit.


Lumi i njomë i ndotur nga sedimentet. Shkarkimet patogjene mund të shkaktohen gjithashtu nga operacionet e menaxhuara dobët të bagëtive.

Ndotesve organike, inorganike dhe makroskopike Ndotësit mund të përfshijnë substanca organike dhe inorganike . Shumë nga substancat kimike janë toksike . [5] : 229


Një bum i grumbullimit të mbeturinave në një lumë të zonës urbane në Auckland , Zelanda e Re. Ndotësit e ujit organik përfshijnë:

detergjenteve Nënproduktet e dezinfektimit gjenden në ujë të pijshëm kimikisht të dezinfektuar , siç është kloroformi Mbetjet e përpunimit të ushqimit , të cilat mund të përfshijnë substanca, yndyra dhe yndyrat që kërkojnë oksigjen Insekticide dhe herbicide , një sasi e madhe e organohalideve dhe komponimeve të tjera kimike Hidrokarburet e naftës , duke përfshirë karburantet ( benzinë , naftë , lëndë djegëse me vaj dhe lëndë djegëse ) dhe lubrifikantë (vaj motorik), dhe nënprodukte të djegies së karburantit , nga rrjedhja e ujit të stuhisë [26] Komponimet organike të paqëndrueshme , të tilla si tretës industrial , nga ruajtja e papërshtatshme. Tretësit e klorinuar , të cilat janë të lëngshme të lëngëta jo-ujore të dendura , mund të bien në fund të rezervuarëve, pasi ato nuk përzihen mirë me ujë dhe janë më të dendura. Bifenil i poliklorinuar (PCB) TRICHLOROETHYLENE perchlorate Komponime të ndryshme kimike që gjenden në higjenën personale dhe produktet kozmetike Ndotja e drogës që përfshin barnave farmaceutike dhe e tyre metabolitet , kjo mund të përfshijë antidepressant drogës apo barnave hormonale të tilla si pilula kontraceptive . Këto molekula mund të jenë të vogla dhe të vështira për të hequr bimët e trajtimit pa përmirësime të shtrenjta. [27] Skeda: Pollution.ogv Ndotja makroskopike në parqet Milwaukee , WI Ndotësit inorganikë të ujit përfshijnë:

Aciditeti i shkaktuar nga shkarkimet industriale (sidomos dioksidi i squfurit nga termocentralet ) Amoniaku nga mbeturinat e përpunimit të ushqimit Mbetjet kimike si nënprodukte industriale Plehrat që përmbajnë lëndë ushqyese - nitratet dhe fosfatet - të cilat gjenden në balotazhin e ujit të stuhisë nga bujqësia, si dhe përdorimi komercial dhe rezidencial [26] (shih ndotjen e lëndës djegëse ) Metale të rënda nga automjetet motorike (nëpërmjet rrjedhjes së ujit të stuhive urbane ) [26] [28] dhe kullimit të minierave të acidit Sekretimi i ruajtjes së kreozoteve në ekosistemin ujor Mbyt ( sedimentet ) në balotazh nga vendet e ndërtimit, prerjet, prerjen dhe djegien e praktikave ose vendet e pastrimit të tokës. Ndotja makroskopike - sende të mëdha të dukshme që ndotin ujin - mund të quhen "floatables" në një kontekst urban të ujit stuhi ose detare detare kur gjendet në det të hapur dhe mund të përfshijnë objekte të tilla si:

Trashja ose mbeturinat (p.sh. letra, plastika ose mbeturinat e ushqimit ) që fshihen nga njerëzit në terren, së bashku me hedhjen aksidentalisht ose me dashje të mbeturinave, të cilat lihen nga reshjet në kullat e stuhive dhe përfundimisht shkarkohen në ujërat sipërfaqësore. Nurdles , fishekë plastike të kudondodhura me ujë. Shih ndotjen plastike dhe ndotjen mikroplastike . Shipwrecks , anije të mëdha të braktisura.

Point Power Station Brayton në Massachusetts shkarkon ujë të nxehtë për Mount Hope Bay . Ndryshimi në temperaturë Artikulli kryesor: Ndotja termike Ndotja termike është rritja ose rënia e temperaturës së trupit natyror të ujit të shkaktuar nga ndikimi i njeriut. Ndotja termike, ndryshe nga ndotja kimike, rezulton në një ndryshim në vetitë fizike të ujit. Një shkak i përbashkët i ndotjes termike është përdorimi i ujit si një ftohës nga termocentralet dhe prodhuesit industrialë. Temperaturat e larta të ujit ulin nivelet e oksigjenit, të cilat mund të vrasin peshqit dhe të ndryshojnë përbërjen e zinxhirit të ushqimit , të zvogëlojnë biodiversitetin e specieve dhe të nxisin pushtimin nga speciet e reja termofilike . [4] [29] [5] : 375 Mbushja urbane gjithashtu mund të ngrejë temperaturën në ujërat sipërfaqësore. [30]

Ndotja termike gjithashtu mund të shkaktohet nga lëshimi i ujit shumë të ftohtë nga baza e rezervuarëve në lumenj të ngrohtë.

matje

Shkencëtarët e mjedisit përgatisin autosamplerët e ujit. Ndotja e ujit mund të analizohet përmes disa kategorive të gjera të metodave: fizike, kimike dhe biologjike. Shumica përfshijnë mbledhjen e mostrave, të ndjekura nga analiza analitike të specializuara. Disa metoda mund të kryhen në vend , pa marrjen e mostrave, siç është temperatura. Agjencitë qeveritare dhe organizatat kërkimore kanë botuar metoda testimi analitike të standardizuara dhe të validuara për të lehtësuar krahasueshmërinë e rezultateve nga ngjarjet e testimit të ndryshëm. [31]

mostër Marrja e mostrave të ujit për testim fizik ose kimik mund të bëhet me disa metoda, varësisht nga saktësia e nevojshme dhe karakteristikat e ndotësve. Shumë ngjarje të kontaminimit janë të kufizuara ashpër në kohë, më së shpeshti në bashkëpunim me ngjarjet e shiut. Për këtë arsye mostrat "kap" shpesh janë të pamjaftueshme për të përcaktuar plotësisht sasitë e ndotësve. Shkencëtarët që mbledhin këtë lloj të të dhënave shpesh përdorin pajisje auto-marrëse që pompën rritje të ujit në kohë ose në intervalet e shkarkimit .

Marrja e mostrave për testim biologjik përfshin grumbullimin e bimëve dhe kafshëve nga trupi ujor sipërfaqësor. Në varësi të llojit të vlerësimit, organizmat mund të identifikohen për biosurveys (popullsia numëron) dhe u kthye në trupin e ujit, ose ata mund të dissected për bioassays për të përcaktuar toksicitetit .

Informacione të mëtejshme: Cilësia e ujit § Marrja e mostrave dhe matja Testimi fizik Testet fizike të zakonshme të ujit përfshijnë temperaturën, përqendrimet e ngurta (p.sh., solids totale pezulluar (TSS)) dhe turbullira.

Testimi kimik Shih gjithashtu: analiza kimike e ujit dhe kimia e mjedisit Mostrat e ujit mund të ekzaminohen duke përdorur parimet e kimisë analitike . Shumë metoda të testimit të publikuara janë në dispozicion për komponimet organike dhe inorganike. Metodat e përdorura shpesh përfshijnë pH , kërkesa biokimike oksigjen (BOD), [32] : 102 kërkesa oksigjen kimike (COD) [32] : 104 përbërësit ( nitrat dhe fosfor komponimet), metalet (duke përfshirë bakrit, zinkut , kadmiumit , plumbit dhe merkur ), nafta dhe yndyrat, hidrokarburet totale të naftës (TPH), dhe pesticidet .

Testimi biologjik Artikulli kryesor: Bioindikator Testimi biologjik përfshin përdorimin e treguesve të bimëve, kafshëve ose mikrobieve për të monitoruar shëndetin e një ekosistemi ujor . Janë çdo lloj ose grup speciesh biologjike , funksioni, popullsia ose statusi i të cilave mund të zbulojë se çfarë shkalle ekziston ekosistemi ose integriteti mjedisor. [33] Një shembull i një grupi bio-indikatorësh janë copepodet dhe krustace të tjera të vogla ujore që janë të pranishme në shumë trupa uji. Organizma të tillë mund të monitorohen për ndryshime (biokimike, fiziologjike ose sjellje) që mund të tregojnë një problem brenda ekosistemit të tyre.

Për testimin mikrobial të ujit të pijshëm, shih Analizën bakteriologjike të ujit . Kontrolli i ndotjes Trajtimi i ujërave të zeza komunale Artikujt kryesorë: Trajtimi i ujërave të zeza dhe trajtimi i ujërave të zeza

Impianti i trajtimit të ujërave të zeza në Deer Island që shërben Bostonin, Massachusetts dhe afërsinë. Në zonat urbane të vendeve të zhvilluara, ujërat e zeza komunale (ose ujërat e zeza ) zakonisht trajtohen nga centralet e trajtimit të ujërave të zeza . Sistemet e dizajnuara mirë dhe ato të operuara (dmth., Me hapa të trajtimit dytësor ose me trajtim më të avancuar) mund të heqin 90 përqind ose më shumë ngarkesën e ndotësve në ujëra të zeza. [34] Disa bimë kanë sisteme shtesë për të hequr lëndët ushqyese dhe patogjenët, por këto hapa më të avancuar të trajtimit marrin progresivisht më të kushtueshëm.

Gjithashtu zgjidhjet e bazuara në natyrë përdoren në vend të (ose në kombinim me) impiantet e centralizuara të trajtimit. [6]

Qytetet me rrjedhjet e kanalizimeve sanitare ose mbikalimet e kombinuara të kanalizimeve përdorin një ose më shumë mënyra inxhinierike për të zvogëluar shkarkimet e ujërave të zeza të patrajtuara, duke përfshirë:

duke shfrytëzuar një qasje të infrastrukturës së gjelbër për të përmirësuar kapacitetin e menaxhimit të ujit stuhi në të gjithë sistemin dhe për të zvogëluar mbingarkimin hidraulik të impiantit të trajtimit [35] riparimi dhe zëvendësimi i pajisjeve rrjedhëse dhe jofunksionale [25] duke rritur kapacitetin e përgjithshëm hidraulik të sistemit të grumbullimit të ujërave të zeza (shpesh një opsion shumë i shtrenjtë). Higjenë në vend dhe kanalizime të menaxhuara në mënyrë të sigurt Informacione të mëtejshme: Kanalizime Familjet ose bizneset që nuk shërbejnë nga një impiant i trajtimit komunal mund të kenë një rezervuar septik individual , i cili parakalon ujërat e ndotur në vend dhe e infiltron atë në tokë. Kjo mund të çojë në ndotjen e ujërave nëntokësore nëse nuk bëhet siç duhet.

Globalisht, afro 4.5 miliardë njerëz aktualisht (në vitin 2017) nuk kanë menaxhuar në mënyrë të sigurt sanimin , sipas një vlerësimi nga Programi i Përbashkët i Monitorimit për Furnizimin me Ujë dhe Sanitetit . [36] Mungesa e aksesit në kanalizime shpesh çon në ndotjen e ujit, p.sh. nëpërmjet praktikës së zbrazjes së hapur : gjatë ngjarjeve të shiut ose përmbytjeve, feces njerëzore lëvizen nga toka ku u depozituan në ujërat sipërfaqësore. Lënditë e thjeshta të gropës mund të përmbyten edhe gjatë ngjarjeve të shiut. Përdorimi i shërbimeve sanitare të menaxhuara në mënyrë të sigurt do të parandalonte këtë lloj ndotjeje të ujit. [36]

Trajtimi industrial i ujërave të zeza Artikulli kryesor: Trajtimi i ujërave të zeza industriale

Sistemi i shpërbërjes së ajrit të tretur për trajtimin e ujërave të ndotura industriale. Disa objekte industriale prodhojnë ujëra të ndotur që janë të ngjashme me ujërat e zeza shtëpiake dhe mund të trajtohen nga impiantet e trajtimit të ujërave të zeza. Industritë që prodhojnë ujëra të ndotur me përqëndrime të larta të lëndës organike (p.sh. vaji dhe yndyrat), ndotësit toksikë (p.sh. metale të rënda, komponimet organike të paqëndrueshme) ose ushqyesve si amoniaku, kanë nevojë për sisteme të specializuara të trajtimit. [37] : Ch. 16 Disa industri instalojnë një sistem para-trajtimi për të hequr disa ndotës (p.sh., komponimet toksike) dhe pastaj shkarkimin e ujërave të ndotura të trajtuara pjesërisht në sistemin e kanalizimeve komunale. [38] [39] : Ch. 1Industritë që prodhojnë vëllime të mëdha të ujërave të zeza zakonisht përdorin sistemet e tyre të trajtimit. Disa industri kanë qenë të suksesshme në ridizajnimin e proceseve të tyre të prodhimit për të reduktuar ose eliminuar ndotësit, përmes një procesi të quajtur parandalimi i ndotjes .

Për të hequr ngrohjen nga ujërat e ndotura të krijuara nga termocentralet ose fabrikat prodhuese përdoren teknologjitë e mëposhtme:

pellgje ftohëse , organet e bëra nga njeriu të ujit të projektuar për ftohje nga avullimi , konvekcioni dhe rrezatimi kullat e ftohjes , të cilat transferojnë ngrohjen e mbeturinave në atmosferë përmes avullimit ose transferimit të nxehtësisë cogeneration , një proces ku ngrohjes së mbeturinave është ricikluar për qëllime të ngrohjes shtëpiake ose industriale. [40]

Tufë rivier i rreshtuar në një luginë në Iowa . Trajtimi i ujërave të zeza bujqësore Artikulli kryesor: Trajtimi i ujërave të zeza bujqësore Kontrolli i burimit jo-pikësh Sedimentet ( tokat e lirshme ) që janë larë nga jashtë janë burimi më i madh i ndotjes së bujqësisë në Shtetet e Bashkuara. [20] Fermerët mund të përdorin kontrolle të erozionit për të reduktuar rrjedhat e rrjedhjes dhe për të mbajtur tokën në fushat e tyre. Teknikat e zakonshme përfshijnë lëron tokën kontur , kulture mulching , rotacionit kulture , mbjelljen shumëvjeçare lashtat dhe instalimit mbulesë bregore . [41] [42] : f. 4-95-4-96

Ushqyesit ( azot dhe fosfor ) aplikohen në mënyrë tipike në tokë bujqësore si pleh komercial , pleh organik , ose spërkatje e ujërave të ndotura komunale ose industriale (rrjedhës) ose llum. Ushqyesit gjithashtu mund të futen në balotazh nga mbetjet e kulturave , ujit të ujitjes , kafshëve të egra dhe depozitimit atmosferik . [42] : f. 2-9 Fermerët mund të zhvillojnë dhe zbatojnë planet e menaxhimit të lëndëve ushqyese për të reduktuar aplikimin e tepërt të lëndëve ushqyese [41] [42] : f. 4-37-4-38 dhe zvogëlimin e potencialit për ndotjen e lëndëve ushqyese.

Për të minimizuar impaktet e pesticideve, fermerët mund të përdorin teknikat e Menaxhimit të Integruar të Pesticideve (IPM) (të cilat mund të përfshijnë kontrollin biologjik të dëmtuesve ) për të ruajtur kontrollin mbi dëmtuesit, zvogëlimin e mbështetjes ndaj pesticideve kimike dhe për të mbrojtur cilësinë e ujit. [43]


Feedlot në Shtetet e Bashkuara Trajtimi i ujërave të zeza të burimit të pikës Fermat me operacione të mëdha blegtorale dhe pulash, si fermat e fabrikës , quhen operacione të përqendruara të ushqyerjes së kafshëve apo ushqim për kafshë në SHBA dhe janë duke u nënshtruar rregullimit qeveritar në rritje. [44] [45] Slurryet e kafshëve zakonisht trajtohen me anë të përmbajtjes në lagunat anaerobe para se të hidhet në përdorim me llak ose zbrazje në kullota. Vende të ndërtuara ndonjëherë përdoren për të lehtësuar trajtimin e mbeturinave të kafshëve. Disa slurries shtazore janë trajtuar nga përzierja me kashtë dhe kompostohen në temperaturë të lartë për të prodhuar një pleh organik bakteriologjikisht steril dhe të thatë për përmirësimin e tokës.

Kontrolli i erozionit dhe sedimenteve nga vendet e ndërtimit

Gardhi i derdhur i instaluar në një vend ndërtimi. Sedimenti nga vendet e ndërtimit menaxhohet me instalimin e:

kontrollet e erozionit , si mulching dhe hydroseeding , dhe kontrollet e sedimenteve , të tilla si pellgjet e sedimenteve dhe gardhet e mureve . [46] Shkarkimi i kimikateve toksike si lëndët djegëse motorike dhe zbrazja e betonit pengohet duke përdorur:

planet për parandalimin e derdhjes dhe kontrollin, dhe kontejnerët e projektuar posaçërisht (p.sh. për prishjen e betonit) dhe struktura të tilla si kontrollet e mbingarkesës dhe bermat e devijimit. [47] Kontrolli i balotazhit urban (uji i stuhisë) Artikulli kryesor: Mbeturinat urbane Shih gjithashtu: Infrastruktura e gjelbër

Rezervuari për kontrollin e balotazhit urban Kontrolli efektiv i balotazhit urban përfshin uljen e shpejtësisë dhe rrjedhjen e ujit të stuhisë, si dhe reduktimin e shkarkimeve të ndotësve. Qeveritë lokale përdorin një sërë teknikash të menaxhimit të ujit të stuhisë për të reduktuar efektet e balotazhit urban. Këto teknika, të quajtura praktikat më të mira të menaxhimit për ndotjen e ujit (BMPs) në SHBA, mund të fokusohen në kontrollin e sasisë së ujit, ndërsa të tjerat përqendrohen në përmirësimin e cilësisë së ujit dhe disa kryejnë të dy funksionet. [7]

Praktikat e parandalimit të ndotjes përfshijnë teknikat e zhvillimit të ndikimit të ulët , instalimin e kulmeve të gjelbra dhe trajtimin e përmirësuar të kimikateve (p.sh. menaxhimin e lëndëve djegëse motorike dhe vajrave, plehrave kimike dhe pesticideve). [48] Sistemet e zbutjes së avionëve përfshijnë basenet e infiltrimit , sistemet e biorintesionit , ligatinat e ndërtuara , pellgjet e mbajtjes dhe pajisjet e ngjashme. [49] [50]

Ndotja termike nga balotazhi mund të kontrollohet nga objektet e menaxhimit të ujit të stuhisë që thithin balotazhin ose e drejtojnë atë në ujëra nëntokësore , siç janë sistemet e biorintesionit dhe basenet e infiltrimit. Pellgjet e mbajtjes tentojnë të jenë më pak efektive në zvogëlimin e temperaturës, pasi uji mund të nxehet nga dielli para derdhjes në një rrymë pranuese.

Shënimet dhe referencat

  1. ^ E adaptuar e definicionit OCDE, 1974, Transclusion error: {{En}} is only for use in File namespace. Use {{lang-en}} or {{in lang|en}} instead.[PDF][undefined Error: {{Lang}}: no text (help)] Arkivuar 20 tetor 2013 tek Wayback Machine
  2. ^ Enciklopedia Larousse 2009, formimi i shtresave jashtëzakonisht acide, radioaktive apo të ngarkuara me metale toksike