Murtaja (sëmundje)

Murtaja ose vdekja e zeze sic njihet ndryshe,eshte nje semundje vdekeprurese,e cila ne te shumten e rasteve bartet ng kafsha (miu)tek njeriu.Minjtë, gjate shekullit XIV, u inportuan në Evropë me anë të anijes së famshme luftarake,por luftëtarët u mbytën ngaqë minjtë brejtën pjesët prej druri të anijes. Shumë sëmundje u përhapën nga ardhja e minjve dhe njëra ndër to ishte dhe murtaja bubonike, e cila thuhet se në Evropë, gjatë viteve 1400–1800, vrau mbi 1.5 milion njerëz në mbarë Evropën si ne Zvicër, Francë, Spanjë, Angli, Gjermani, Rusi, Austro-Hungari etj. Njerëzit vinin maska dhe parfumoseshin me aromëra të forta për të parandaluar sëmundjen. Doktorët i këshillonin pacientët të vinin jashtëqitje të thara mbi plagë, të gëlltitnin gurë të çmuar, të pinin mjedër si dhe të pinin një gotë me urinën e tyre 1 herë në 2 ditë.Ushtare Italiane ne Vitin 1346-1430 sollen minj te infektuar me murtaje bubonike dhe i hodhen neper puse duke helmuar keshtu popullsine.Pandemia vrau 25 milione njerez ne vetem pese vjete.Ne Kostandinopoje(Stamboll) vdisnin nga murtaja bubonike rreth 10.000 njerez ne dite.Paul-Louis Simond ne vitin 1898 kuptoi se bakteri qe shkakton murtajen,shpesh here gjendej tek minjte,permes pleshtave dhe morrave bakteret baren nga kafshet tek njerezit.

Nx.klasa VII

Shkolla:Imelda Lambertini Elbasan