Dita e Nënës: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[Redaktim i kontrolluar][Redaktim i kontrolluar]
Content deleted Content added
vNo edit summary
vNo edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
[[Skeda:Rhododendron 'Mother's Day'.jpg|parapamje]]
[[Skeda:Rhododendron 'Mother's Day'.jpg|parapamje]]
'''Dita e Nënës''' është një festë për të nderuar [[Ëma|nënën]] e familjes, si dhe [[Ëma|amësinë]], lidhjet e nënës dhe ndikimin e nënave në shoqëri. Ajo festohet në ditë të ndryshme në shumë pjesë të botës, më së shpeshti në muajin [[Marsi (muaj)|mars]] ose [[Maji|maj]].
'''Dita e Nënës''' është një festë për të nderuar [[Ëma|nënën]] dhe [[Ëma|amësinë]], lidhjet e nënës dhe ndikimin e nënave në shoqëri. Ajo festohet në ditë të ndryshme në shumë pjesë të botës, më së shpeshti në muajin [[Marsi (muaj)|mars]] ose [[Maji|maj]].
== Përmbledhje ==
== Përmbledhje ==
Dita e Nënës përfshin nënat biologjike, njerkat, të afërmet, vjehrrat, dadot apo edhe ndonjë mike. Ajo plotëson festime të ngjashme për të nderuar anëtarët e familjes, të tilla si [[Dita e baballarëve|Dita e Babait]], Dita e Vëllezërve dhe Dita e Gjyshërve.
Dita e Nënës përfshin nënat biologjike, njerkat, të afërmet, vjehrrat, dadot apo edhe ndonjë mike. Ajo plotëson festime të ngjashme për të nderuar anëtarët e familjes, të tilla si [[Dita e baballarëve|Dita e Babait]], [[Dita e Vëllezërve]] dhe [[Dita e Gjyshërve]].


Dita e Nënës i ka rrënjët në lëvizjen e grave angleze dhe amerikane. Më 1865, amerikania Ann Maria Reeves Jarvis organizoi Takimet e Ditës së Nënave, ku nënat mund të mblidheshin dhe të shkëmbenin ide mbi çështjet aktuale. Kjo nuk lidhet (drejtpërdrejt) me festimet e shumta tradicionale të nënave dhe mëmësisë që kanë ekzistuar në të gjithë botën ndër mijëra vjet, siç është kulti grek deri te [[ Cybele |Cybele]], [[Rea]] Nëna e Madhe e zotave, festivali romak [[ Hilaria |Hilaria]], ose festimi i të Dielës së Krishterë (fillimisht një përkujtim i Kishës Nënë, e jo amësisë). <ref>{{Harvnb|Helsloot|2007|p=208}} "The American origin of the Day, however, was duly acknowledged. 'The idea is imported,. America led the way.'"</ref> Sidoqoftë, në disa vende, Dita e Nënës është akoma sinonim me këto tradita të vjetra.
Dita e Nënës i ka rrënjët në lëvizjen e grave angleze dhe amerikane. Më 1865, amerikania [[Ann Maria Reeves Jarvis]] organizoi Takimet e Ditës së Nënave, ku nënat mund të mblidheshin dhe të shkëmbenin ide mbi çështjet aktuale. Kjo nuk lidhet (drejtpërdrejt) me festimet e shumta tradicionale të nënave dhe amësisë që kanë ekzistuar në të gjithë botën ndër mijëra vjet, siç është kulti grek [[ Cybele |Cybele]], [[Rea]] Nëna e Madhe e zotave, festivali romak [[ Hilaria |Hilaria]], ose festimi i të Dielës së Krishterë (fillimisht një përkujtim i Kishës Nënë, e jo amësisë). <ref>{{Harvnb|Helsloot|2007|p=208}} "The American origin of the Day, however, was duly acknowledged. 'The idea is imported,. America led the way.'"</ref> Sidoqoftë, në disa vende, Dita e Nënës është akoma sinonim me këto tradita të vjetra.


Versioni modern i Ditës së Nënës me origjinë nga SHBA është kritikuar <ref name="why">{{Cito web|url=https://www.independent.co.uk/life-style/mothers-day-today-2016-when-is-it-why-celebrate-which-countries-a7019121.html|website=The Independent|date=8 May 2016|title=Mother's Day 2016: Which countries celebrate it on 8 May – and why?}}</ref> <ref>[https://www.telegraph.co.uk/news/0/mothers-day-2017-uk-date-facts-traditions/ Mother's Day 2017], ''The Daily Telegraph''</ref> sepse është bërë shumë i komercializuar. Madje edhe vetë ideatorja e saj Jarvis më vonë u pendua për këtë komercializim duke shprehur keqardhjen se ky kurrë nuk ishte qëllimi i saj. <ref>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2018/05/13/us/mothers-day-anna-jarvis-trnd/index.html|title=Mother's Day founder later came to regret it|last=Trammell|first=Kendall|work=CNN|access-date=2018-05-13}}</ref>
Versioni modern i Ditës së Nënës me origjinë nga SHBA herë pas here është kritikuar për karakterin komercial të saj<ref name="why">{{Cito web|url=https://www.independent.co.uk/life-style/mothers-day-today-2016-when-is-it-why-celebrate-which-countries-a7019121.html|website=The Independent|date=8 May 2016|title=Mother's Day 2016: Which countries celebrate it on 8 May – and why?}}</ref> <ref>[https://www.telegraph.co.uk/news/0/mothers-day-2017-uk-date-facts-traditions/ Mother's Day 2017], ''The Daily Telegraph''</ref> Madje edhe vetë ideatorja e saj Jarvis më vonë u pendua për këtë komercializim duke shprehur keqardhjen se ky kurrë nuk ishte qëllimi i saj. <ref>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/2018/05/13/us/mothers-day-anna-jarvis-trnd/index.html|title=Mother's Day founder later came to regret it|last=Trammell|first=Kendall|work=CNN|access-date=2018-05-13}}</ref>


== Datat nëpër botë ==
== Datat nëpër botë ==
Në vendet e dikurshme të Bllokut Lindor siç ishte edhe [[RSFJ]], Dita e Nënës nuk u festua por në vend të saj festohej Dita Ndërkombëtare e Grave. Në vende të tilla Dita e Nënës u hodh poshtë si një "krijim reaksionar i botës perëndimore".
Në vendet e dikurshme të Bllokut Lindor siç ishte edhe [[RSFJ]], Dita e Nënës nuk u festua por në vend të saj festohej [[Dita Ndërkombëtare e Grave]]. Në vende të tilla Dita e Nënës u hodh poshtë si një "krijim reaksionar i botës perëndimore".


Ndërsa festa e Shteteve Bashkuara është miratuar edhe në vende të tjera, festimet ekzistuese, të mbajtura në data të ndryshme, në nderim të amësisë janë përshkruar si "Dita e Nënës", siç është Nëna e Diel në Mbretërinë e Bashkuar <ref name="bbc">{{Citim|title=Mothering Sunday}}</ref> ose, në Greqi, [[Kisha ortodokse]] feston paraqitjen e [[Jezusi|Jezu Krishtit]] në tempull (2 shkurti i Kalendarit Julian). Në Greqi festohet Dita e Nënës me karakter laik e po ashtu edhe ajo me karakter fetar.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.ca/books?id=AT57AAAAQBAJ&pg=PA357|last=Ebaugh|first=Helen Rose|last2=Chafetz|first2=Janet Saltzman|title=Religion & the New Immigrants: Continuities & Adaptations in Immigrant Congregations|page=357|publisher=AltaMira Press|isbn=0742503909|year=2000|accessdate=2019-07-09}}</ref> E Diela e Nënës shpesh quhet "Dita e Nënës" edhe pse janë dy festa të ndryshme.
Ndërsa festa e nënës me origjinë nga Shtetet e Bashkuara është miratuar edhe në vende të tjera, festimet ekzistuese, të mbajtura në data të ndryshme, në nderim të amësisë janë përshkruar si "Dita e Nënës", siç është Nëna e Diel në Mbretërinë e Bashkuar <ref name="bbc">{{Citim|title=Mothering Sunday}}</ref> ose, p.sh. në Greqi, [[Kisha ortodokse]] feston paraqitjen e [[Jezusi|Jezu Krishtit]] në tempull (2 shkurt Kalendarit Julian). Në Greqi festohet Dita e Nënës me karakter laik e po ashtu edhe ajo me karakter fetar.<ref>{{Cite book|url=https://books.google.ca/books?id=AT57AAAAQBAJ&pg=PA357|last=Ebaugh|first=Helen Rose|last2=Chafetz|first2=Janet Saltzman|title=Religion & the New Immigrants: Continuities & Adaptations in Immigrant Congregations|page=357|publisher=AltaMira Press|isbn=0742503909|year=2000|accessdate=2019-07-09}}</ref> E Diela e Nënës shpesh quhet "Dita e Nënës" edhe pse janë dy festa të ndryshme.


Në disa vende, data e miratuar është e rëndësishme për fenë shumicë, siç është Dita e [[Mëria|Virgjëreshës Mari]] në vendet katolike. Vendet e tjera zgjodhën një datë me domethënie historike. Për shembull, Dita e Nënës në Bolivi është një datë fikse, duke kujtuar një betejë në të cilën gratë morën pjesë për të mbrojtur fëmijët e tyre. <ref name="bolivia">Sources for Bolivia:
Në disa vende, data e miratuar është e rëndësishme për fenë shumicë, siç është Dita e [[Mëria|Virgjëreshës Mari]] në vendet katolike. Vendet e tjera zgjodhën një datë me domethënie historike. Për shembull, Dita e Nënës në Bolivi është një datë fikse, duke kujtuar një betejë në të cilën gratë kishin marrë pjesë për të mbrojtur fëmijët e tyre. <ref name="bolivia">Sources for Bolivia:
</ref>
</ref>


Disa vende, siç është [[Rusia]], festojnë Ditën [[Dita Ndërkombëtare e Gruas|Ndërkombëtare të Grave]] vend të Ditës së Nënës <ref name="saunders">{{Citim|title=Historical Dictionary of the Russian Federation}}</ref> ose thjesht festojnë të dy festat, që është zakon në Ukrainë. Kirgistani ka prezantuar kohët e fundit Ditën e Nënës, por "vit pas viti [[Dita Ndërkombëtare e Gruas|Dita Ndërkombëtare e Grave]] sigurisht që është rritur në status". <ref>{{Cito web|url=https://www.internationalwomensday.com/About|title=About International Women's Day|website=International Women's Day}}</ref>
Disa vende, siç është [[Rusia]], festojnë Ditën [[Dita Ndërkombëtare e Gruas|Ndërkombëtare të Grave]] vend të Ditës së Nënës <ref name="saunders">{{Citim|title=Historical Dictionary of the Russian Federation}}</ref> ose thjesht festojnë të dy festat, që është zakon në Ukrainë. Kirgistani ka prezantuar kohët e fundit Ditën e Nënës, por "vit pas viti [[Dita Ndërkombëtare e Gruas|Dita Ndërkombëtare e Grave]] sigurisht që është rritur në status". <ref>{{Cito web|url=https://www.internationalwomensday.com/About|title=About International Women's Day|website=International Women's Day}}</ref>


== Shih edhe ==
== Shih edhe ==

Versioni i datës 8 mars 2020 15:03

Dita e Nënës është një festë për të nderuar nënën dhe amësinë, lidhjet e nënës dhe ndikimin e nënave në shoqëri. Ajo festohet në ditë të ndryshme në shumë pjesë të botës, më së shpeshti në muajin mars ose maj.

Përmbledhje

Dita e Nënës përfshin nënat biologjike, njerkat, të afërmet, vjehrrat, dadot apo edhe ndonjë mike. Ajo plotëson festime të ngjashme për të nderuar anëtarët e familjes, të tilla si Dita e Babait, Dita e Vëllezërve dhe Dita e Gjyshërve.

Dita e Nënës i ka rrënjët në lëvizjen e grave angleze dhe amerikane. Më 1865, amerikania Ann Maria Reeves Jarvis organizoi Takimet e Ditës së Nënave, ku nënat mund të mblidheshin dhe të shkëmbenin ide mbi çështjet aktuale. Kjo nuk lidhet (drejtpërdrejt) me festimet e shumta tradicionale të nënave dhe amësisë që kanë ekzistuar në të gjithë botën ndër mijëra vjet, siç është kulti grek Cybele, Rea Nëna e Madhe e zotave, festivali romak Hilaria, ose festimi i të Dielës së Krishterë (fillimisht një përkujtim i Kishës Nënë, e jo amësisë). [1] Sidoqoftë, në disa vende, Dita e Nënës është akoma sinonim me këto tradita të vjetra.

Versioni modern i Ditës së Nënës me origjinë nga SHBA herë pas here është kritikuar për karakterin komercial të saj[2] [3] Madje edhe vetë ideatorja e saj Jarvis më vonë u pendua për këtë komercializim duke shprehur keqardhjen se ky kurrë nuk ishte qëllimi i saj. [4]

Datat nëpër botë

Në vendet e dikurshme të Bllokut Lindor siç ishte edhe RSFJ, Dita e Nënës nuk u festua por në vend të saj festohej Dita Ndërkombëtare e Grave. Në vende të tilla Dita e Nënës u hodh poshtë si një "krijim reaksionar i botës perëndimore".

Ndërsa festa e nënës me origjinë nga Shtetet e Bashkuara është miratuar edhe në vende të tjera, festimet ekzistuese, të mbajtura në data të ndryshme, në nderim të amësisë janë përshkruar si "Dita e Nënës", siç është Nëna e Diel në Mbretërinë e Bashkuar [5] ose, p.sh. në Greqi, Kisha ortodokse feston paraqitjen e Jezu Krishtit në tempull (më 2 shkurt të Kalendarit Julian). Në Greqi festohet Dita e Nënës me karakter laik e po ashtu edhe ajo me karakter fetar.[6] E Diela e Nënës shpesh quhet "Dita e Nënës" edhe pse janë dy festa të ndryshme.

Në disa vende, data e miratuar është e rëndësishme për fenë shumicë, siç është Dita e Virgjëreshës Mari në vendet katolike. Vendet e tjera zgjodhën një datë me domethënie historike. Për shembull, Dita e Nënës në Bolivi është një datë fikse, duke kujtuar një betejë në të cilën gratë kishin marrë pjesë për të mbrojtur fëmijët e tyre. [7]

Disa vende, siç është Rusia, festojnë Ditën Ndërkombëtare të Grave në vend të Ditës së Nënës [8] ose thjesht festojnë të dy festat, që është zakon në Ukrainë. Kirgistani ka prezantuar kohët e fundit Ditën e Nënës, por "vit pas viti Dita Ndërkombëtare e Grave sigurisht që është rritur në status". [9]

Shih edhe

Literatura

  • Schmidt, Leigh Eric (1997). Princeton University Press (red.). Consumer Rites: The Buying and Selling of American Holidays (bot. reprint, illustrated). fq. 256–275. ISBN 978-0-691-01721-1. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Larossa, Ralph (1997). University of Chicago Press (red.). The Modernization of Fatherhood: A Social and Political History (bot. illustrated). University of Chicago Press. fq. 90, 170–192. ISBN 978-0-226-46904-1. Ann Jarvis OR Anna Jarvis mother's day. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Helsloot, John (2007), "10. Vernacular Authenticity: Negotiating Mother's Day and Father's Day in the Netherlands", përmbledhur nga Margry, Peter Jan; Roodenburg, Herman (red.), Reframing Dutch Culture: Between Otherness and Authenticity, Progress in European Ethnology (bot. illustrated), Ashgate Publishing, fq. 6–7, 203–224, ISBN 978-0-7546-4705-8 {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Newcomer, Daniel (2004). Reconciling Modernity: Urban State Formation in 1940s León, Mexico (bot. illustrated). University of Nebraska Press. fq. 132–139. ISBN 978-0803233492. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  • Sherman, John W. (1997). The Mexican Right: The End of Revolutionary Reform, 1929–1940 (bot. illustrated). Greenwood Publishing Group. fq. 44. ISBN 978-0275957360. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)

Referimet

  1. ^ Helsloot 2007, p. 208 "The American origin of the Day, however, was duly acknowledged. 'The idea is imported,. America led the way.'"
  2. ^ "Mother's Day 2016: Which countries celebrate it on 8 May – and why?". The Independent. 8 maj 2016. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)Mirëmbajtja CS1: Datë e përkthyer automatikisht (lidhja)
  3. ^ Mother's Day 2017, The Daily Telegraph
  4. ^ Trammell, Kendall. "Mother's Day founder later came to regret it". CNN. Marrë më 2018-05-13. {{cite news}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  5. ^ Mothering Sunday {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  6. ^ Ebaugh, Helen Rose; Chafetz, Janet Saltzman (2000). Religion & the New Immigrants: Continuities & Adaptations in Immigrant Congregations. AltaMira Press. fq. 357. ISBN 0742503909. Marrë më 2019-07-09. {{cite book}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  7. ^ Sources for Bolivia:
  8. ^ Historical Dictionary of the Russian Federation {{citation}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)
  9. ^ "About International Women's Day". International Women's Day. {{cite web}}: Mungon ose është bosh parametri |language= (Ndihmë!)