Kamëza

Kamza, pamja nga Dajti

Kamëza është një qytet në veriperëndim të qytetit të Tiranës, me afërsisht 90.000 banorë (2009). Në këtë vend në vitin 1952 u hap universiteti i parë shqiptar "Universiteti Bujqësor i Kamzës".

Prejardhja e emrit

Për prejardhjen e emrit "Kamza" ka dy teori:

• Emri Kamëz lindi rreth vitit 1430. Dëshmitë e arritura deri në ditët tona pohojnë se në tokat e Kamzës kishte shumë ullinj të egër. Rreth trungut mbinin filiza që quheshin kamëza ulliri dhe për këtë arsye tokat midis lumit të Tiranës dhe Tërkuzës u quajtën Kamza.
• Në vitin 1431 del në pah emri Kamëz, e cila akoma nuk ka autorësinë e saj, por sipas gojëdhënave, kur një grua e vjetër po tirrte lesh, kalimtarë të rastit e pyesin: “Çfarë po bën moj nënë?” gruaja u përgjigjet: “Po thur në kamëz”. Kështu mendohet se i ngeli ai emër, që edhe sot nuk ka ndryshuar, por ka marrë përmasa të tjera.

Gjeografia

Vetëm 7 kilometra nga kryeqyteti të shfaqet një gjigant vilash e investimesh pafund që mban emrin Kamëz, sa e re dhe bashkëkohore aq dhe e rëndesishme për vetë pozicionin strategjik pranë kryeqytetit, aeroportit të Rinasit dhe portit të Durresit. Një ndër qytetet më të reja të Shqipërisë, Bashkia Kamëz e dyta më e madhe në qarkun e Tiranës, dhe e gjashta në Shqipëri.

Kufizohet me
Në Veri	Komuna Nikël
Në Jug	Njësia Bashkiake nr. 11 Tiranë
Në Juglindje	Komuna Paskuqan
Në Lindje	Lumi i Terkuzës e Komuna Zall-Herr
Në Perëndim	Lumi i Tiranës
Në Veriperëndim	Aeroporti i Rinasit

Temperatura mesatare vjetore	16 °C
Sasia mesatare e reshjeve	1297 mm
Lartësia mesatare mbi nivelin e detit	57 m

Popullsia

1946-1991

Popullsia e Kamzës e rritja e numrit të saj ka ardhur si pasojë e migrimit, e kryesisht në vitet 1946-1991 ka dy momente kur popullsia ka kryer lëvizjet e mëdha, periudha 1946-1975, dhe nga 1975-1991. Në periudhën e parë kemi një popullsi të ardhur kryesisht nga Skrapari dhe Burreli. Në këtë kohë në Kamëz, numri i popullsisë nuk i kalonte 6000 banorë. Periudha e dytë përkon me hapjen e minierës së Valiasit, kështu që u krijua mundësia e ardhjes së një fluksi të ri qytetarësh nga të gjithë rrethet e vendit dhe binomi Skrapar- Burrel filloi të zbehej. Në këto kushte u zhvillua me shpejtësi dhe infrastruktura e strehimit. Kjo përiudhe zgjati për rreth 15 vjet deri në vitin 1990, vit që përkon me lëvizjen studentore, të cilës ju bashkengjit dhe levizja e minatorëve të minierës së qymyrgurit të Valiasit. Në vitin 1991, vit që shënon dhe momentin historik të lëvizjes së lirë të qytetarëve, bëri që numri i popullsisë në Kamëz të arrijë 12 500 banorë.

1991-tani

Ndryshimet demokratike lejuan një imigrim të pakontrolluar të qytetarëve nga i gjithë vendi drejt qyteteve kryesore. Ky fenomen ndodhi edhe me Kamzën, ku shumë banorë nga veriu dhe verilindja e Shqipërisë u zhvendosën drejt zonës së Kamzës.

• 1991-1992 brenda nje viti numri i popullsisë u rrit nga 12,500 në 20,000 banorë.
• 1992-1996 numri i popullsisë arriti në 45,000 banorë.

Kjo rritje pati një ndikim shumë të madh në ekonominë e këtij komuniteti. Në vitin 1997-2002 numri i popullsisë arriti në 53 027 banorë kurse sot në territorin e Bashkisë Kamëz jetojnë mbi 90 000 banorë.

• Mosha për punë zë 60-65 % të popullsisë.
• Mosha e tretë zë 8 %.
• Numri familjeve në Kamëz arrin afërsisht 19 531 familje.
• Raporti lindje-vdekje është 6:1.
• Janë të pranishme të gjitha besimet fetare; kisha dhe xhami.

Shendetësia

Në territorin e Bashkisë Kamëz ekzistojnë dy qëndra shëndetësore të vendosura në qendër të Kamzës dhe Bathore.

• Qendra Shëndetësore Kamëz ka në juridiksion dhe ambulancat e fshatrave Laknas, Valias, Valias i Ri, Frutikulturë, Zall-Mner.
• Qendra Shëndetësore Bathore ka në juridiksion ambulancat e lagjeve 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 Bathore si dhe ambulancën e fshatit Bulçesh.

Kryetarët e bashkisë

• Pëllumb Lepi lindur 30/06/1952 vitet e qeverisjes 1992-1996
• Ruzhdi Keçi lindur 12/04/1953 1996-2000
• Fran Gjini lindur 19/02/1955 2000-2003
• Agim Cani lindur 13/05/1958 2003-2007
• Xhelal Mziu lindur 14/04/1967 2007- 2019
• Rakip Suli lindur 22/09/1965 2019 dhe vazhdon

Qendra e Kamzës ndodhet 7 km larg kryeqytetit, Tiranës, në veriperëndim të saj. Kufizohet nga veriu me Krujën, nga jugu me Tiranën, nga lindja me Zall-Herrin dhe nga perëndimi me Bërxullin. Terreni në përgjithësi është i sheshtë, me një pjerrësi të lehtë drejt veriperëndimit. Zona ndodhet në një kuotë që varion nga 80-90 m mbi nivelin e detit në pjesën jugore, që zbret në 45 m mbi nivelin e detit, pranë aeroportit të Rinasit në pjesën veriore. Përshkohet nga rruga kombëtare që lidh kryeqytetin me Veriun e vendit. Kamëza ndodhet në trekëndëshin strategjik: kryeqyteti Tiranë - aeroporti i Rinasit - porti i Durrësit, gjë që ofron mundësi të mëdha për zhvillim.

Burimet

• Bashkia e Kamzës Siti i ri
• Bashkia e Kamzës Siti i vjetër