Lufta e Parë Botërore

Pamje nga Lufta e I Botërore.

Shtetet e përfshira në Luftën e Parë Botërore.
Me të kaltër: Pakti i Trefishtë dhe aleatët
Me të kuqe: Perandoritë qendrore.

Lufta e Parë Botërore apo Lufta e Madhe ishte lufta që përfshiu pothuajse gjithë botën, nga viti 1914 deri në vitin 1918.Kjo lufte filloi sepse u vra duka FRANC FERDINANDI ,kjo luftë e paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit i kushtoi atij humbjen 9 milionë njerëzve. "Lufta e Madhe" përfshiu gjashtë kontinentet e banuara të lëmshit tokësor: Evropën, Azinë, Afrikën, Amerikën e Jugut, Amerikën e Veriut dhe Australinë. Lufta e pare botërore ishte kryesisht e përqendruar me dy blloqet . Blloku i Antantes ku bente pjese Britania ,Franca dhe Rusia dhe blloku Tripalesh (Forcat Qendrore) ku bente pjese Gjermania ,Austro-Hungaria dhe Italia .Te dyja blloqet kerkonin pretekst per fillimin e luftes.Dhe ai u gjet ne 28 qershor 1914 kur nje nacionalist serb Gavrillo Princip, vrau trashigimtarin e fronit te Austrise Franc Ferdinandin. Austro-Hungaria i dergoi ultimatum Serbise, por Serbia refuzoi, dhe pas nje muaji, respektivisht me 28 korrik, Austro-Hungaria hyn ne lufte me Serbine. këtë konflikt mbarëbotëror të armatosur u përballuan dy fuqi të mëdha: Perandoritë qendrore (Perandoria Gjermane dhe Perandoria Austro-Hungareze) dhe nga ana tjetër Pakti i Trefishtë (me Mbretëritë e Bashkuara, Francën, dhe Rusinë). Lufta e Madhe filloi me 28 korrik 1914 dhe përfundoi më 11 nëntor 1918 me fitoren e Paktit të Trefishtë. Pérfundimi i Luftés

Té lodhur nga lufta qé zhvillohej né toké dhe nö det, nö Europé dhejashté saj, forcat e Bllokut Qendror nuk mund té vazhdonin mé. Né korrik té vitit 1918, né Frontin Peréndimor, ushtrité anglo-franko-amerikane i detyruan forcat gjermane qé té térhiqeshin nga territoret e Francés dhe té Belgjikés. Ushtria austro-hungareze pésoi disfaté né Frontin Jugor. Mé 3 néntor 1 918 u nénshkrua armépushimi midis Austro-Hungarisé dhe Italisé.

Perandori Austro-Hungarez abdikoi. Asambleté Popullore shpallén Republikat e Austrisé dhe Hungarisé. Kjo ngjarje shénoi shpérbérjen e Perandorisé Austro-Hungareze.

Njé ngjarje e tillé ndodhi edhe né Gjermani. Perandori la fronin dhe mé 9 néntor u shpall Republika. Mé 1 1 néntor 1918, qeveria e re nénshkroi armépushimin dhe lufta pérfundoi me déshtimin e ploté té forcave té Bllokut Qendror.

Lufta shkaktoi shpërbërjen e kater perandorive: Perandorisë Austro-Hungareze, Prusisë, Perandorisë osmane dhe Rusisë. Gjermania humbi perandoritë koloniale dhe shtetet evropiane të Çekosllovakisë, Estonisë, Finlandës, Letonisë, Lituanisë, Polonisë dhe Jugosllavisë fituan pavarësinë.

Lufta e I Botërore shënoi mbarimin e rendit botëror që u vendos pas Luftërave Napoleoniane, dhe ishte një shkaktare e rëndësishme për shpërthimin e Luftës së Dytë Botërore.Lufta e pare boteroee ishte per shkakun e princit Ferdinant.

Shkaqet

Shkaqet e Luftes se Pare Boterore ishin perplasjet e interesave te disa vendeve mbi rajone te ndryshme:

1. Per Ballkanin- perplaseshin interesat e Rusise dhe Italise/Austro-Hungarise.
2. Per Italine Veriore- perplaseshin interesat e Italise dhe Austro-Hungarise.
3. Per Polonine- perplaseshin interesat e Gjermanise dhe Rusise.
4. Per Alsas-Lorenen- perplaseshin interesat e Gjermanise dhe Frances.
5. Anglia kerkonte shtimin e kolonive.
6. Levizja e popujve per pavarsi.
7. Gjermania e cila ishte me e zhvilluara i rriti shume pretendimet e saj.

Shpërthimi i luftës

Shkaqet e luftës së 1 Botërore ishin të shumëllojshme. Britania e Madhe dhe Franca humbën parësinë ekonomike dhe ushtarake, kurse vendi i tyre ishte marrë nga forcat e reja ushtarako-ekonomike SHBA, Gjermani dhe Japonia. Ky ekuilibër i ri ushtarako-ekonomik, këmbëngulja për ndarje të re të botës në zona për ndikim, ndarja e re e tregjeve të reja dhe lëndë të parë - e gjitha kjo e komplikoi seriozisht jetën politike ndërkombëtare dhe krizat politike bëheshin gjithnjë me te shpeshta dhe më të rrezikshme. Rivaliteti midis fuqive të mëdha u theksua në Evropë, Azi dhe Afrikë. Për arritjen më të mirë të qëllimeve të tyre, fuqitë e mëdha evropiane formuan dy blloqe luftarako-politike: ANTANTEN dhe FORCAT QENDRORE. Pérfundimi i Luftés

Té lodhur nga lufta qé zhvillohej né toké dhe nö det, nö Europé dhejashté saj, forcat e Bllokut Qendror nuk mund té vazhdonin mé. Né korrik té vitit 1918, né Frontin Peréndimor, ushtrité anglo-franko-amerikane i detyruan forcat gjermane qé té térhiqeshin nga territoret e Francés dhe té Belgjikés. Ushtria austro-hungareze pésoi disfaté né Frontin Jugor. Mé 3 néntor 1 918 u nénshkrua armépushimi midis Austro-Hungarisé dhe Italisé.

Perandori Austro-Hungarez abdikoi. Asambleté Popullore shpallén Republikat e Austrisé dhe Hungarisé. Kjo ngjarje shénoi shpérbérjen e Perandorisé Austro-Hungareze.

Njé ngjarje e tillé ndodhi edhe né Gjermani. Perandori la fronin dhe mé 9 néntor u shpall Republika. Mé 1 1 néntor 1918, qeveria e re nénshkroi armépushimin dhe lufta pérfundoi me déshtimin e ploté té forcave té Bllokut Qendror.

Pasojat

Masakra e Belgjikës

Në Belgjikë, trupat gjermane, nga frika e ushtarëve guerile të Francës dhe Belgjikës, masakruan banorët e qytetit të Andenne (211 të vdekur), Tamines (385 të vdekur), dhe Dinant (612 të vdekur). Në 25 gusht 1914, gjermanët i vunë zjarrin qytetit Leuven, dogjën librarinë me afërsisht 230,000 libra, vranë 209 civile dhe detyruan 42,000 të evakuoeshin. Këto veprime sollën dënim në mbarë botën.

Teknika

Media

Bombardim gjatë LPB Video klip në të cilin shihet hedhja e bombave nga Aleatët ndaj Gjermanisë. Probleme me shikimin e skedarit video? Shiko media ndihmë.

Tanket në LDB Tanket e thjeshta të LDB u ndihmuan Aleatëve të avancojnë në Francë në vitin 1918. Probleme me shikimin e skedarit video? Shiko media ndihmë.

Shiko edhe

• Lufta
• Lufta e Dytë Botërore

Lidhje të jashtme

miloti Pérfundimi i Luftés

Té lodhur nga lufta qé zhvillohej né toké dhe nö det, nö Europé dhejashté saj, forcat e Bllokut Qendror nuk mund té vazhdonin mé. Né korrik té vitit 1918, né Frontin Peréndimor, ushtrité anglo-franko-amerikane i detyruan forcat gjermane qé té térhiqeshin nga territoret e Francés dhe té Belgjikés. Ushtria austro-hungareze pésoi disfaté né Frontin Jugor. Mé 3 néntor 1 918 u nénshkrua armépushimi midis Austro-Hungarisé dhe Italisé.

Perandori Austro-Hungarez abdikoi. Asambleté Popullore shpallén Republikat e Austrisé dhe Hungarisé. Kjo ngjarje shénoi shpérbérjen e Perandorisé Austro-Hungareze.

Njé ngjarje e tillé ndodhi edhe né Gjermani. Perandori la fronin dhe mé 9 néntor u shpall Republika. Mé 1 1 néntor 1918, qeveria e re nénshkroi armépushimin dhe lufta pérfundoi me déshtimin e ploté té forcave té Bllokut Qendror.