Lufta e Parë Botërore: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
Etiketat: Reverted Redaktim nga celulari Redaktim nga aplikacioni për celular Ndryshim nga aplikacioni iOS
No edit summary
Etiketat: Reverted Redaktim nga celulari Redaktim nga aplikacioni për celular Ndryshim nga aplikacioni iOS
Rreshti 1: Rreshti 1:
{{pp}}
{{or}}
[[Skeda:WWImontage.jpg|thumb|300px|Pamje nga Lufta e I Botërore.]]
[[Skeda:Schieramenti WWI.png|thumb|300px|Shtetet e përfshira në Luftën e Parë Botërore.<br />Me të kaltër: Pakti i Trefishtë dhe aleatët<br />Me të kuqe: Perandoritë qendrore.]]
'''Lufta e Parë Botërore''' apo ''Lufta e Madhe'' ishte [[lufta]] që përfshiu pothuajse gjithë [[Bota|botën]], nga viti [[1914]] deri në vitin [[1918]].Kjo lufte filloi sepse u vra duka FRANC FERDINANDI ,kjo luftë e paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit i kushtoi atij humbjen 997 milionë njerëzve. "Lufta e Madhe" përfshiu gjashtë [[Kontinenti|kontinentet]] e banuara të lëmshit tokësor: [[Evropa|Evropën]], [[Azia|Azinë]], [[Afrika|Afrikën]], [[Amerika Jugore|Amerikën e Jugut]], [[Amerika Veriore|Amerikën e Veriut]] dhe [[Australia|Australinë]].
Lufta e pare botërore ishte kryesisht e përqendruar me dy blloqet . Blloku i Antantes ku bente pjese Britania ,Franca dhe Rusia dhe blloku Tripalesh (Forcat Qendrore) ku bente pjese Gjermania ,Austro-Hungaria dhe Italia .Te dyja blloqet kerkonin pretekst per fillimin e luftes.Dhe ai u gjet ne 28 qershor 1914 kur nje nacionalist serb Gavrillo Princip, vrau trashigimtarin e fronit te Austrise Franc Ferdinandin. Austro-Hungaria i dergoi ultimatum Serbise, por Serbia refuzoi, dhe pas nje muaji, respektivisht me 28 korrik, Austro-Hungaria hyn ne lufte me Serbine. këtë [[Konflikti|konflikt]] mbarëbotëror të [[arma]]tosur u përballuan dy fuqi të mëdha: [[Perandoritë qendrore|Perandoritë qendrore]] ([[Prusia|Perandoria Gjermane]] dhe [[Perandoria Austro-Hungareze]]) dhe nga ana tjetër [[Pakti i Trefishtë]] (me [[Britania e Madhe|Mbretëritë e Bashkuara]], [[Franca|Francën]], dhe [[Rusia|Rusinë]]). Lufta e Madhe filloi me [[28 korrik]] [[1914]] dhe përfundoi më [[11 nëntor]] [[1918]] me fitoren e Paktit të Trefishtë.
Pérfundimi i Luftés

Té lodhur nga lufta qé zhvillohej né toké dhe nö det, nö Europé dhejashté saj, forcat e Bllokut Qendror nuk mund té vazhdonin mé. Né korrik té vitit 1918, né Frontin Peréndimor, ushtrité anglo-franko-amerikane i detyruan forcat gjermane qé té térhiqeshin nga territoret e Francés dhe té Belgjikés. Ushtria austro-hungareze pésoi disfaté né Frontin Jugor. Mé 3 néntor 1 918 u nénshkrua armépushimi midis Austro-Hungarisé dhe Italisé.

Perandori Austro-Hungarez abdikoi. Asambleté Popullore shpallén Republikat e Austrisé dhe Hungarisé. Kjo ngjarje shénoi shpérbérjen e Perandorisé Austro-Hungareze.

Gjermani. Perandori la fronin dhe mé 9 néntor u shpall Republika. Mé 1 1 néntor 1918, qeveria e re nénshkroi armépushimin dhe lufta pérfundoi me déshtimin e ploté té forcave té Bllokut Qendror.


Lufta shkaktoi shpërbërjen e kater perandorive: Perandorisë Austro-Hungareze, [[Prusia|Prusisë]], [[Perandoria Osmane|Perandorisë osmane]] dhe [[Perandoria Ruse|Rusisë]]. [[Gjermania]] humbi [[Perandoria koloniale gjermane|perandoritë koloniale]] dhe shtetet evropiane të [[Çekosllovakia|Çekosllovakisë]], [[Estonia|Estonisë]], [[Finlanda|Finlandës]], [[Letonia|Letonisë]], [[Lituania|Lituanisë]], [[Polonia|Polonisë]] dhe [[Jugosllavia|Jugosllavisë]] fituan pavarësinë.

Lufta e I Botërore shënoi mbarimin e rendit botëror që u vendos pas [[Luftërat Napoleoniane|Luftërave Napoleoniane]], dhe ishte një shkaktare e rëndësishme për shpërthimin e [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]].Lufta e pare boteroee ishte per shkakun e princit Ferdinant

== Shkaqet ==
== Shkaqet ==
Shkaqet e Luftes se Pare Boterore ishin perplasjet e interesave te disa vendeve mbi rajone te ndryshme:
Shkaqet e Luftes se Pare Boterore ishin perplasjet e interesave te disa vendeve mbi rajone te ndryshme:

Versioni i datës 24 nëntor 2020 19:21

Shkaqet

Shkaqet e Luftes se Pare Boterore ishin perplasjet e interesave te disa vendeve mbi rajone te ndryshme:

  1. Per Ballkanin- perplaseshin interesat e Rusise dhe Italise/Austro-Hungarise.
  2. Per Italine Veriore- perplaseshin interesat e Italise dhe Austro-Hungarise.
  3. Per Polonine- perplaseshin interesat e Gjermanise dhe Rusise.
  4. Per Alsas-Lorenen- perplaseshin interesat e Gjermanise dhe Frances.
  5. Anglia kerkonte shtimin e kolonive.
  6. Levizja e popujve per pavarsi.
  7. Gjermania e cila ishte me e zhvilluara i rriti shume pretendimet e saj.

Shpërthimi i luftës

Shkaqet e luftës së 1 Botërore ishin të shumëllojshme. Britania e Madhe dhe Franca humbën parësinë ekonomike dhe ushtarake, kurse vendi i tyre ishte marrë nga forcat e reja ushtarako-ekonomike SHBA, Gjermani dhe Japonia. Ky ekuilibër i ri ushtarako-ekonomik, këmbëngulja për ndarje të re të botës në zona për ndikim, ndarja e re e tregjeve të reja dhe lëndë të parë - e gjitha kjo e komplikoi seriozisht jetën politike ndërkombëtare dhe krizat politike bëheshin gjithnjë me te shpeshta dhe më të rrezikshme. Rivaliteti midis fuqive të mëdha u theksua në Evropë, Azi dhe Afrikë. Për arritjen më të mirë të qëllimeve të tyre, fuqitë e mëdha evropiane formuan dy blloqe luftarako-politike: ANTANTEN dhe FORCAT QENDRORE. Pérfundimi i Luftés

Té lodhur nga lufta qé zhvillohej né toké dhe nö det, nö Europé dhejashté saj, forcat e Bllokut Qendror nuk mund té vazhdonin mé. Né korrik té vitit 1918, né Frontin Peréndimor, ushtrité anglo-franko-amerikane i detyruan forcat gjermane qé té térhiqeshin nga territoret e Francés dhe té Belgjikés. Ushtria austro-hungareze pésoi disfaté né Frontin Jugor. Mé 3 néntor 1 918 u nénshkrua armépushimi midis Austro-Hungarisé dhe Italisé.

Perandori Austro-Hungarez abdikoi. Asambleté Popullore shpallén Republikat e Austrisé dhe Hungarisé. Kjo ngjarje shénoi shpérbérjen e Perandorisé Austro-Hungareze.

Njé ngjarje e tillé ndodhi edhe né Gjermani. Perandori la fronin dhe mé 9 néntor u shpall Republika. Mé 1 1 néntor 1918, qeveria e re nénshkroi armépushimin dhe lufta pérfundoi me déshtimin e ploté té forcave té Bllokut Qendror.


Pasojat

Masakra e Belgjikës

Belgjikë, trupat gjermane, nga frika e ushtarëve guerile të Francës dhe Belgjikës, masakruan banorët e qytetit të Andenne (211 të vdekur), Tamines (385 të vdekur), dhe Dinant (612 të vdekur). Në 25 gusht 1914, gjermanët i vunë zjarrin qytetit Leuven, dogjën librarinë me afërsisht 230,000 libra, vranë 209 civile dhe detyruan 42,000 të evakuoeshin. Këto veprime sollën dënim në mbarë botën.

Teknika

Media


    Tanket e thjeshta të LDB u ndihmuan Aleatëve të avancojnë në Francë në vitin 1918.


  • Probleme me shikimin e skedarit video? Shiko media ndihmë.

Shiko edhe

Lidhje të jashtme

miloti Pérfundimi i Luftés

Té lodhur nga lufta qé zhvillohej né toké dhe nö det, nö Europé dhejashté saj, forcat e Bllokut Qendror nuk mund té vazhdonin mé. Né korrik té vitit 1918, né Frontin Peréndimor, ushtrité anglo-franko-amerikane i detyruan forcat gjermane qé té térhiqeshin nga territoret e Francés dhe té Belgjikés. Ushtria austro-hungareze pésoi disfaté né Frontin Jugor. Mé 3 néntor 1 918 u nénshkrua armépushimi midis Austro-Hungarisé dhe Italisé.

Perandori Austro-Hungarez abdikoi. Asambleté Popullore shpallén Republikat e Austrisé dhe Hungarisé. Kjo ngjarje shénoi shpérbérjen e Perandorisé Austro-Hungareze.

Njé ngjarje e tillé ndodhi edhe né Gjermani. Perandori la fronin dhe mé 9 néntor u shpall Republika. Mé 1 1 néntor 1918, qeveria e re nénshkroi armépushimin dhe lufta pérfundoi me déshtimin e ploté té forcave té Bllokut Qendror.