Kalaja e Gjirokastrës: Dallime mes rishikimesh

Kalaja e Gjirokastrës
Kalaja e Gjirokastrës
Emri amëtar ; Stampa:Lang-sqi

Browse history interactively

(View all pending changes)

[Redaktim i kontrolluar]

[redaktim i pashqyrtuar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 28 shkurt 2021 22:05

Kalaja e Gjirokastrës si histori e lidhur me qytetin e Gjirokastrës, përmendet për herë të parë si qytet dhe kështjellë në vitin 1336. Në këto vite, ajo ishte qendra e feudalëve shqiptarë Zenevisë. Më vonë, gjatë sundimit të Gjin Bue Shpatës, ajo u përfshi në Despotatin e Epirit. E megjithatë historianë të ndryshëm mendojnë se ekzistenca e kalasë së gurtë është më e hershme. Sipas tyre, kalaja ka pas dy faza ndërtimi, të cilat lidhen me periudhën para dhe pas Pashallëkut të Janinës dhe fortesave të Ali Pashë Tepelenës. Nga Kalaja mesjetare, ajo e para pushtimit osman-shqiptar të Ali Pashës, ruhen vetëm pak gjurmë pasi muret janë veshur deri në lartësi nga ndërtimet e reja. Ndërsa, kullat pjesërisht janë rrënuar dhe ripërshtatur.

Sipas kronikanit turk, Çelebiu, i cili vizitoi qytetin më 1672: “ Kalaja ishte ndërtuar në kohë të moçme. Krejt prej guri të gdhendur. Në mes të kalasë ndodhej një rrugë e gjerë me drejtim lindje-perëndim, në të dy anët e së cilës ndodheshin 200 shtëpi. Ajo kishte dy porta hekuri me nga tri palë dyer dhe një hendek 100 hapa të gjatë dhe 200 hapa të gjerë midis namasgjahut dhe fortesës. Ndërsa të tri anët e tjera nuk kishin nevojë për hendek pasi janë përrenj natyrorë”. Në vitin 1417, Kalaja u pushtua nga turqit pas një rrethimi të gjatë.

Me kalimin e viteve, ajo filloi të luajë gradualisht rolin e një kështjelle për qëndrimin e sunduesit dhe garnizonit të qytetit. Në vitin 1812, Kalaja e Gjirokastrës u pushtua nga Ali Pashë Tepelena, i cili filloi rindërtimin e saj. Rindërtimi i kalasë, i një saraji dhe i disa godinave anekse, u bë me një ngutësi aq të madhe sa të gjitha punimet u kryen brenda një viti e gjysmë. Kalaja përmbante përveç barakave për vendosjen e një garnizoni prej 5 mijë ushtarësh, magazina të shumta nëntokësore që ishin llogaritur mirë për sigurimin e municioneve dhe ushqimeve të nevojshme. Kronikat e kohës përmendin se vetëm për ndërtimin e vendqëndrimit të Ali Pashës, një kullë pranë këndit juglindor, punuan 1500 vetë. Me rënien e Pashallëkut të Janinës, Kalaja do të humbiste shkëlqimin e saj. Në vitet e luftës së Parë dhe të Dytë Botërore, ajo do të shërbente si vendstrehim për banorët e qytetit për tu mbrojtur nga bombardimet e ajrore.

Ky artikull është i cunguar. Ju mund të ndihmoni Wikipedian duke e zgjeruar atë.

@@ Rreshti 4: / Rreshti 4: @@
 | gjuha_amëtare       =Shqip
 | foto                = Kalaja e Gjirokastrës 01.jpg
+|KALAJA E GJIROKASTRES. LUFTAT, LEGJENNAT, DHE FESTAT ...
-| përshkrimi          =
+Kalaja e Gjirokastrës shtrihet  në një vend dramatik, në majën e kodrës me pamje nga qyteti. Ai dha një pikë të mrekullueshme për të parë dëshminë e ndryshimit të baticave të historisë shqiptare ndër shekuj.Një strukturë monumentale
-| lloji               = Arkitekture
+Kur mjegulla bie mbi Gjirokastër, Kalaja e Gjirokastrës është gjithçka që mund të shihet, duke u ngritur me madhështi mbi qytet. Ashtu si një anije gjigande e bërë prej guri, ajo shtrihet në të gjithë kodrën e lartë 1100 metra në të cilën është ndërtuar gjatë shekullit të 4-të. Një monument për gati dy mijë vjet të historisë shqiptare, kjo kala është sot një nga vendet më të vizituara në Shqipëri.Emri i kësaj kështjelle është Argjiro, kushtuar legjendës së princeshës që ra nga lartësitë e saj deri në vdekje për t'i shpëtuar armiqve osmanë. Për shekuj me radhë, kjo kështjellë ka qenë dëshmitare e rrugëtimit të gjatë dhe të pamëshirshëm të luftës së popullit shqiptar për pavarësi. Fazat e këtij udhëtimi manifestohen në shumë ndryshime që kjo kështjellë ka parë që nga pushtimi osman, në fund të shekullit të 14-të, deri në fillim të viteve 1800 dhe kohën e mbretit Zog.
-| locmapin            = Shqipëria
-| gjerësi             = 40.073639
+Lideri i Janinës, Ali Pashë Tepelena, është përgjegjës për ndërtimin e Kullës së Sahatit në vitet 1800. Gjatë Luftërave të Parë dhe të Dytë Botërore, kështjella u shndërrua në një strehë për banorët e qytetit kundër sulmeve ajrore. Në hyrje të kalasë, ju gjeni një grup të madh topash, si dhe një shumëllojshmëri armësh, të mbledhura nga antikiteti deri në Luftën e Parë dhe të Dytë Botërore, të gjitha të përdorura si rezistencë ndaj pushtimit perëndimor.
-| gjatësi             = 20.140694
+Një strukturë monumentale
-| lokacioni           = [[Gjirokastër]], [[Shqipëri]]
+Kur mjegulla bie mbi Gjirokastër, Kalaja e Gjirokastrës është gjithçka që mund të shihet, duke u ngritur me madhështi mbi qytet. Ashtu si një anije gjigande e bërë prej guri, ajo shtrihet në të gjithë kodrën e lartë 1100 metra në të cilën është ndërtuar gjatë shekullit të 4-të. Një monument për gati dy mijë vjet të historisë shqiptare, kjo kala është sot një nga vendet më të vizituara në Shqipëri.}}
-| sipërfaqja          =
-| ndërtuar            = Gjysmës së dytë të Shek.XIII
-| arkitekt            =
-| arkitektura         =
-| organi_drejtues     = DRKK Gjirokastër
-| përcaktimi1         = SHQIPËRI
-| përcaktimi1_offname = Monument i trashëgimisë kulturore
-| përcaktimi1_data    = 586 (17.03.1948) <br> 4874 (23.09.1971)
-| përcaktimi1_kriteret = I
-| përcaktimi1_numri   = GJ001
-| përcaktimi1_free1name = Tipologjia
-| përcaktimi1_free1value =Vendstrehim
-| përcaktimi1_lloji   = Nën mbrojtje
-}}
 '''Kalaja e Gjirokastrës''' si histori e lidhur me qytetin e [[Gjirokastra|Gjirokastrës]], përmendet për herë të parë si qytet dhe kështjellë në vitin [[1336]]. Në këto vite, ajo ishte qendra e feudalëve shqiptarë Zenevisë. Më vonë, gjatë sundimit të Gjin Bue Shpatës, ajo u përfshi në Despotatin e [[Epiri]]t. E megjithatë historianë të ndryshëm mendojnë se ekzistenca e kalasë së gurtë është më e hershme. Sipas tyre, kalaja ka pas dy faza ndërtimi, të cilat lidhen me periudhën para dhe pas [[Pashallëku i Janinës|Pashallëkut të Janinës]] dhe fortesave të [[Ali Pashë Tepelena|Ali Pashë Tepelenës]]. Nga Kalaja mesjetare, ajo e para pushtimit [[Shqipëria osmane|osman-shqiptar]] të Ali Pashës, ruhen vetëm pak gjurmë pasi muret janë veshur deri në lartësi nga ndërtimet e reja. Ndërsa, kullat pjesërisht janë rrënuar dhe ripërshtatur.
@@ Rreshti 30: / Rreshti 17: @@
 Me kalimin e viteve, ajo filloi të luajë gradualisht rolin e një kështjelle për qëndrimin e sunduesit dhe garnizonit të qytetit. Në vitin [[1812]], Kalaja e Gjirokastrës u pushtua nga Ali Pashë Tepelena, i cili filloi rindërtimin e saj. Rindërtimi i kalasë, i një saraji dhe i disa godinave anekse, u bë me një ngutësi aq të madhe sa të gjitha punimet u kryen brenda një viti e gjysmë. Kalaja përmbante përveç barakave për vendosjen e një garnizoni prej 5 mijë ushtarësh, magazina të shumta nëntokësore që ishin llogaritur mirë për sigurimin e municioneve dhe ushqimeve të nevojshme. Kronikat e kohës përmendin se vetëm për ndërtimin e vendqëndrimit të Ali Pashës, një kullë pranë këndit juglindor, punuan 1500 vetë. Me rënien e [[Pashallëku]]t të Janinës, Kalaja do të humbiste shkëlqimin e saj. Në vitet e luftës së Parë dhe të Dytë Botërore, ajo do të shërbente si vendstrehim për banorët e qytetit për tu mbrojtur nga bombardimet e ajrore.
-==Lidhje të jashtme==
-{{commonscat|Casemates, Gjirokastër Castle|Kalaja e Gjirokastrës}}
 [[Kategoria:Gjirokastër]]