Saraji i Topkapësë: Dallime mes rishikimesh
| [Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
v Seemitfe zhvendosi faqen Pallati Topkapı tek Pallati Topkapi |
Hueschi (diskuto | kontribute) vNo edit summary |
||
| Rreshti 19: | Rreshti 19: | ||
Ndërtimi u urdhërua nga Sulltan [[Mehmet Fatihu|Mehmed Pushtuesi]] dhe filloi në vitin 1459, gjashtë vjet pas [[Rënia e Kostandinopojës|pushtimit të Kostandinopojës]]. Fillimisht Topkapı u quajt "'''Pallati i Ri'''" (''Yeni Saray'') për ta dalluar atë nga Pallati i Vjetër (''Eski Saray'') në [[Sheshi Beyazıt|Sheshin Beyazıt]]. Kompleksi u zgjerua gjatë shekujve, me rinovime të mëdha pas [[Tërmeti në Konstandinopojë 1509|tërmetit të vitit 1509]] dhe zjarrit të vitit 1665. Kompleksi i pallatit përbëhet nga katër oborre kryesore dhe shumë ndërtesa më të vogla. Anëtarët femra të familjes së sulltanit jetonin në [[Haremi|harem]] dhe zyrtarët kryesorë të shtetit, përfshirë [[Veziri i madh|Vezirin e Madh]], zhvilluan takime në ndërtesën e Këshillit Perandorak. |
Ndërtimi u urdhërua nga Sulltan [[Mehmet Fatihu|Mehmed Pushtuesi]] dhe filloi në vitin 1459, gjashtë vjet pas [[Rënia e Kostandinopojës|pushtimit të Kostandinopojës]]. Fillimisht Topkapı u quajt "'''Pallati i Ri'''" (''Yeni Saray'') për ta dalluar atë nga Pallati i Vjetër (''Eski Saray'') në [[Sheshi Beyazıt|Sheshin Beyazıt]]. Kompleksi u zgjerua gjatë shekujve, me rinovime të mëdha pas [[Tërmeti në Konstandinopojë 1509|tërmetit të vitit 1509]] dhe zjarrit të vitit 1665. Kompleksi i pallatit përbëhet nga katër oborre kryesore dhe shumë ndërtesa më të vogla. Anëtarët femra të familjes së sulltanit jetonin në [[Haremi|harem]] dhe zyrtarët kryesorë të shtetit, përfshirë [[Veziri i madh|Vezirin e Madh]], zhvilluan takime në ndërtesën e Këshillit Perandorak. |
||
Pas shekullit të 17-të, Topkapı gradualisht humbi rëndësinë e saj. |
Pas shekullit të 17-të, Topkapı gradualisht humbi rëndësinë e saj. [[Sulltan]]ët e asaj periudhe preferuan të kalonin më shumë kohë në pallatet e tyre të reja përgjatë [[Bosfori]]t. Në vitin 1856 Sulltan [[Abdylmexhiti I]] vendosi ta zhvendos oborrin në [[Pallati Dolmabahçe|Pallatin Dolmabahçe]] të sapondërtuar. Topkapı mbajti disa nga funksionet e saj, duke përfshirë thesarin perandorak, librarinë dhe nenexhikun. |
||
Pas [[Shpërbërja e sulltanatit osman|përfundimit të Perandorisë Osmane]] në vitin 1923, një dekret qeveritar i datës 3 prill 1924 e shndërroi Topkapı në një muze. [[Ministria e Kulturës dhe Turizmit e Turqisë]] administron tani Muzeun e Pallatit Topkapı. Kompleksi i pallatit ka qindra dhoma, por vetëm ato më të rëndësishmet janë të arritshme për publikun që nga viti 2020, duke përfshirë [[Haremi Perandorak Osman|Haremin Perandorak Osman]] dhe thesarin, të quajtur hazine ku [[Diamanti i Spoonmaker]] dhe [[Kamë Topkapi]] janë të ekspozuara. Koleksioni i muzeut përfshin gjithashtu veshje osmane, armë, forca të blinduara, miniatura, relike fetare dhe dorëshkrime të ndriçuara siç është dorëshkrimi Topkapi. Zyrtarët e ministrisë si dhe rojet e armatosura të ushtrisë turke ruajnë kompleksin. Pallati Topkapı formon një pjesë të [[Zonat Historike të Stambollit|Zonave Historike të Stambollit]], një grup vendesh në Stamboll që [[ |
Pas [[Shpërbërja e sulltanatit osman|përfundimit të Perandorisë Osmane]] në vitin 1923, një dekret qeveritar i datës 3 prill 1924 e shndërroi Topkapı në një muze. [[Ministria e Kulturës dhe Turizmit e Turqisë]] administron tani Muzeun e Pallatit Topkapı. Kompleksi i pallatit ka qindra dhoma, por vetëm ato më të rëndësishmet janë të arritshme për publikun që nga viti 2020, duke përfshirë [[Haremi Perandorak Osman|Haremin Perandorak Osman]] dhe thesarin, të quajtur hazine ku [[Diamanti i Spoonmaker]] dhe [[Kamë Topkapi]] janë të ekspozuara. Koleksioni i muzeut përfshin gjithashtu veshje osmane, [[Armët osmane|armë]], forca të blinduara, [[Miniatura osmane|miniatura]], relike fetare dhe dorëshkrime të ndriçuara siç është dorëshkrimi Topkapi. Zyrtarët e ministrisë si dhe rojet e armatosura të [[Ushtria osmane|ushtrisë turke]] ruajnë kompleksin. Pallati Topkapı formon një pjesë të [[Zonat Historike të Stambollit|Zonave Historike të Stambollit]], një grup vendesh në Stamboll që [[UNESKO]] i njohu si një [[Vende të trashëgimisë botërore|Trashëgimi Botërore]] më 1985.<ref> |
||
{{cite web |url= https://whc.unesco.org/archive/periodicreporting/EUR/cycle01/section2/356-summary.pdf |title= 2006 Periodic Reporting |access-date= 2008-09-17 |author= ICOMOS |year= 2006 |work= State of Conservation of World Heritage Properties in Europe SECTION II |publisher= UNESCO |language= anglisht}}</ref> |
{{cite web |url= https://whc.unesco.org/archive/periodicreporting/EUR/cycle01/section2/356-summary.pdf |title= 2006 Periodic Reporting |access-date= 2008-09-17 |author= ICOMOS |year= 2006 |work= State of Conservation of World Heritage Properties in Europe SECTION II |publisher= UNESCO |language= anglisht}}</ref> |
||
==Referimet== |
== Referimet == |
||
{{reflist}} |
{{reflist}} |
||
Versioni i datës 30 qershor 2021 21:38
| Saraji i Topkapësë | |
|---|---|
| Turqisht: Topkapı Sarayı Turqishtja osmane: طوپقپو سرايى | |
 Pamje e Pallatit Topkapı nga Bosfori | |
| Informacion i përgjithshëm | |
| Tipi | Residencë mbretërore (1478–1853) Akomodim pëër oficerë të rangut (1853–1924) Muze (1924–present) |
| Vendndodhja | Stamboll, Turqi |
| Koordinatat | 41°0′46.8″N 28°59′2.4″E / 41.013000°N 28.984000°E |
| Ndërtimi filloi | 1465 |
| Përfundimi | 1478 |
| Pronar | Drejtoria e Pallateve Kombëtare |
| Technical details | |
| Structural system | Ndërtesa të ndryshme të ulëta përreth oborreve, pavijoneve dhe kopshteve |
| Floor area | 80,000 2 |
| Projektimi dhe ndërtimi | |
| Arkitekt | Alaudin Davud Aga |
Pallati Topkapı (Turqisht: Topkapı Sarayı, Turqishtja osmane: طوپقپو سرايى) është një muze i madh në lindje të rrethit Fatih të Stambollit në Turqi. Në shekujt 15 dhe 16 shërbeu si vendbanimi kryesor dhe selia administrative e sulltanëve osmanë.
Ndërtimi u urdhërua nga Sulltan Mehmed Pushtuesi dhe filloi në vitin 1459, gjashtë vjet pas pushtimit të Kostandinopojës. Fillimisht Topkapı u quajt "Pallati i Ri" (Yeni Saray) për ta dalluar atë nga Pallati i Vjetër (Eski Saray) në Sheshin Beyazıt. Kompleksi u zgjerua gjatë shekujve, me rinovime të mëdha pas tërmetit të vitit 1509 dhe zjarrit të vitit 1665. Kompleksi i pallatit përbëhet nga katër oborre kryesore dhe shumë ndërtesa më të vogla. Anëtarët femra të familjes së sulltanit jetonin në harem dhe zyrtarët kryesorë të shtetit, përfshirë Vezirin e Madh, zhvilluan takime në ndërtesën e Këshillit Perandorak.
Pas shekullit të 17-të, Topkapı gradualisht humbi rëndësinë e saj. Sulltanët e asaj periudhe preferuan të kalonin më shumë kohë në pallatet e tyre të reja përgjatë Bosforit. Në vitin 1856 Sulltan Abdylmexhiti I vendosi ta zhvendos oborrin në Pallatin Dolmabahçe të sapondërtuar. Topkapı mbajti disa nga funksionet e saj, duke përfshirë thesarin perandorak, librarinë dhe nenexhikun.
Pas përfundimit të Perandorisë Osmane në vitin 1923, një dekret qeveritar i datës 3 prill 1924 e shndërroi Topkapı në një muze. Ministria e Kulturës dhe Turizmit e Turqisë administron tani Muzeun e Pallatit Topkapı. Kompleksi i pallatit ka qindra dhoma, por vetëm ato më të rëndësishmet janë të arritshme për publikun që nga viti 2020, duke përfshirë Haremin Perandorak Osman dhe thesarin, të quajtur hazine ku Diamanti i Spoonmaker dhe Kamë Topkapi janë të ekspozuara. Koleksioni i muzeut përfshin gjithashtu veshje osmane, armë, forca të blinduara, miniatura, relike fetare dhe dorëshkrime të ndriçuara siç është dorëshkrimi Topkapi. Zyrtarët e ministrisë si dhe rojet e armatosura të ushtrisë turke ruajnë kompleksin. Pallati Topkapı formon një pjesë të Zonave Historike të Stambollit, një grup vendesh në Stamboll që UNESKO i njohu si një Trashëgimi Botërore më 1985.[1]
Referimet
- ^ ICOMOS (2006). "2006 Periodic Reporting" (PDF). State of Conservation of World Heritage Properties in Europe SECTION II (në anglisht). UNESCO. Marrë më 2008-09-17.