Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë: Dallime mes rishikimesh
[Redaktim i kontrolluar] | [Redaktim i kontrolluar] |
Rreshti 11: | Rreshti 11: | ||
=== Firmëtarët === |
=== Firmëtarët === |
||
[[Skeda:Deklarata.jpg|djathtas|parapamje|285x285px|Pamja origjinale e procesverbalit të shpalljes së pavarësisë, foto |
[[Skeda:Deklarata.jpg|djathtas|parapamje|285x285px|Pamja origjinale e procesverbalit të shpalljes së pavarësisë, foto Marubi me 1937. Shënimi i mëposhtëm, i paidentifikuar autori, është bërë për emrat që ishin nga ana e pasme]] |
||
Lista e atyre që e firmosën dokumentin që protokolloi shpalljen u botua më pas te gazeta e qeverisë së dalë nga ajo asamble, ''[[Përlindja e Shqipënies|Përlindja e Shqipniës]].'' Akti i shpalljes u shkrua në një copë letre, ku në formulimin protokollar radhiten 34 firma dhe në pjesën e pasme janë gjashtë firma tjera.<ref>{{Cite book|last=Frashëri|first=Kristo|url=https://books.google.com/books?id=iHgtAQAAIAAJ&q=Nebi+Sefa|title=Shpallja e pavarësisë së Shqipërisë: 28 Nëntor 1912|publisher=Akademia e Shkencave e Shqipërisë|year=2008|isbn=978-99956-10-14-2|language=sq}}</ref> |
Lista e atyre që e firmosën dokumentin që protokolloi shpalljen u botua më pas te gazeta e qeverisë së dalë nga ajo asamble, ''[[Përlindja e Shqipënies|Përlindja e Shqipniës]].'' Akti i shpalljes u shkrua në një copë letre, ku në formulimin protokollar radhiten 34 firma dhe në pjesën e pasme janë gjashtë firma tjera.<ref>{{Cite book|last=Frashëri|first=Kristo|url=https://books.google.com/books?id=iHgtAQAAIAAJ&q=Nebi+Sefa|title=Shpallja e pavarësisë së Shqipërisë: 28 Nëntor 1912|publisher=Akademia e Shkencave e Shqipërisë|year=2008|isbn=978-99956-10-14-2|language=sq}}</ref> |
||
{{columns-list| |
{{columns-list| |
||
Rreshti 55: | Rreshti 55: | ||
# [[Zyhdi Ohri]]<br/>''(Zuhdi Ohria)''|colwidth=11em|style=width:800px}} |
# [[Zyhdi Ohri]]<br/>''(Zuhdi Ohria)''|colwidth=11em|style=width:800px}} |
||
=== Cungimi i dokumentit të |
=== Cungimi i dokumentit të Pavarësisë === |
||
Dokumenti u ruajt më pas nga Lef Nosi,<ref>{{Cite journal|last=Alpan|first=Necip|date=30 tetor 2015|title="28 nëntori"/ Akti i Pavarësisë, gabimet në kopjen e Lef Nosit (2)|url=https://shqiptarja.com/lajm/28-nentori-akti-i-pavaresise-br-gabimet-ne-kopjen-e-lef-nosit|journal=[[Shqiptarja.com]]|language=sq}}</ref> i cili e vendosi në dispozicion të një ekspozite të mbajtur me 25 vjetorin e pavarësisë më 1937. Për qëllimet e kësaj ekspozite fotografi zyrtar i Oborrit Mbretëror [[Kel Marubi]] e fotografoi së bashku me një riprodhim të anës së pasme ku gjendeshin firma të tjera. |
|||
Dokumenti u cungua qëllimisht nga regjimi komunist, duke larguar disa nga emrat nënshkrues të dokumentit të rëndësishëm. Kryetarja e Kuvendit i propozoi Presidentit të Republikës dekorimin me urdhrin “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” të [[Nikoll Kaçorri|Dom Nikollë Kaçorri]], [[Mid'hat Frashëri]], [[Mustafa Kruja]], [[Ilias Bej Vrioni|Iljaz Vrioni]], [[Pandeli Evangjeli]], [[Mehdi Frashëri]], [[Ali Këlcyra]], [[Valon Badivuku]] dhe [[Lef Nosi]]. Duke u bërë ndoshta një nga shtetet unikalë në botë që kryente një akt të tillë. Dikush nuk shihej me sy të mirë nga regjimi, dikush, sepse ashtu kishte vendosur kupola e lartë e regjimit, apo dikush tjetër thjesht se e ka pasur emrin afër njërit prej atyre që regjimi diktatorial i ardhur mbas vitit 1944, kishte vendosur se ata nuk duhej të ishin pjesë e një prej ngjarjeve më të rëndësishme të këtij kombi, ditës së shpalljes së pavarësisë.<ref>[http://www.zeriyt.com/publikohet-deklarata-e-plote-e-pavaresise-t40274.0.html Cungimi i Deklaratës]</ref> |
|||
Në kohën e regjimit komunist, nga ndërhyrjet historiografike u cungua edhe dokumenti i pavarësisë. Në albumin ''Rilindja Kombëtare'' botuar më 1962, firmëtarët e censuruar janë 9, në albumin ''PPSH 1941-1966'' me drejtoreshë Instituti [[Nexhmije Hoxha|Nexhmije Hoxhën]] firmëtarët e censuruar janë 14, ndërsa në tekstin kombëtar i Historisë së Shqipërisë 2008-2012 janë 4 të censuruar.<ref>{{Cite journal|last=Alpan|first=Necip|date=31 tetor 2015|title="28 Nëntori" / Çfarë di Kristo Frashëri për Aktin e Pavarësisë (3)|url=https://shqiptarja.com/lajm/28-nentorit-cfare-di-kristo-br-frasheri-per-aktin-e-pavaresise|journal=Shqiptarja.com|language=sq}}</ref> |
|||
== Shih edhe == |
== Shih edhe == |
Versioni i datës 28 nëntor 2021 04:14
Shpallja e Pavarësisë është shpallja e pavarësisë së vilajetit shqiptar nga Perandoria Osmane në kushtet e Luftës së Parë Ballkanike. Shqipëria u vetëshpall e pavarur në Vlorë më 28 nëntor 1912 nga Ismail Qemali. Në shpalljen e pavarësisë morën pjesë 40 delegatë nga të gjitha trevat shqiptare. Menjëherë pas shpalljes së pavarësisë, Asambleja e Vlorës formoi qeverinë e parë të Shqipërisë së Pavarur të drejtuar nga Ismail Qemali si dhe Pleqësinë.
Arritja e kryengritjes shqiptare të 1912 u dha të kuptonte shteteve ballkanike se gjendja e Perandorisë Osmane ishte e dobët. Mbretëria e Serbisë ishte kundër planit të Vilajetit Shqiptar, duke parapëlqyer një shkartisje të Rumelisë mes katër shteteve ballkanike. Shtete të cilat planifikuan ndarjen e territoreve evropiane osmane dhe gjithashtu u ujdisën që territoret e pushtuara gjatë Luftës Ballkanike të qeveriseshin si Condominium. Kjo edhe është arsyeja e Asamblesë Mbarëshqiptare të tubuar nga Ismail Qemali, ku morën pjesë 83 delegatë nga të gjitha trevat shqiptare.
Pavarësia
Shpallja
Asambleja prej 40 delegatëve në kasabanë e Vlorës më 28 nëntor 1912, shpalli pavarësinë e Shqipërisë. Procesverbali pas të cilit u radhitën firmat e të dërguarve që u ujdisën për shpalljen u diktua nga Ismail Qemali, u shkrua në gjuhën shqipe nga Luigj Gurakuqi dhe në vijim në osmanisht nga Shefqet Dajiu. Teksti i procesverbalit të mbledhjes nis me fjalët:
"Në Vlonë më 15/28 të Vjeshtës së Tretë 1328/1912 Pas fjalëvet që tha z. Kryetar Ismail Kemal beu, me të cilat tregoi rrezikun e math në të cilin ndodhet sot Shqipëria, të gjithë delegatët me një zâ venduan që Shqipëria më sot të bâhet në vehte, e lirë e e mosvarme."
Firmëtarët
Lista e atyre që e firmosën dokumentin që protokolloi shpalljen u botua më pas te gazeta e qeverisë së dalë nga ajo asamble, Përlindja e Shqipniës. Akti i shpalljes u shkrua në një copë letre, ku në formulimin protokollar radhiten 34 firma dhe në pjesën e pasme janë gjashtë firma tjera.[1]
- Ismail Qemali
(Ismaïl Kemal) - Nikoll Kaçorri
(Kaçorri) - Vehbi Dibra Agolli
(Ottoman writing) - Jorgji Karbunara
(J. Karbunara) - Elmas Boçe
(Elmas Boce) - Veli Harçi
(Veli Harçi) - Qazim Kokoshi
(Qazim Kokoshi) - Jani Minga
(J K Minga) - Rexhep Mitrovica
(Rexhep) - Dhimitër Tutulani
(E padiktueshme) - Aristidh Ruçi
(A. Rruçi) - Abdi Toptani
(Abdi) - Abaz Dilaver Çelkupa
(Abas Dilaver) - Mid'hat Frashëri
(Midhat Frashëri) - Shefqet Dajiu
(Sefqit Daji) - Zihni Abaz Kanina
(Zihni Abbas Kanina) - Xhelal Koprëncka
(Xelal Ko) - Hajredin Cakrani
(Hajredin Çakran) - Qemal Karaosmani
(Qemal Elbasani) - Ilias Vrioni
(Iljas Vrijon) - Salih Gjuka
(Salih Gjuka) - Dhimitër Beratti
(D Beratti) - Dhimitër Mborja
(Dh Emmanuel) - Dhimitër Zografi
(Dimitri Zografi) - Murad Toptani
(Murad Toptani) - Pandeli Cale
(Pandeli Cale) - Luigj Gurakuqi
(Luz Gurakuqi) - Bedri Pejani
(Bedri Pejani) - Spiridon Ilo
(Spiro T. Ÿlo) - Thanas Floqi
(Thanas V. Floqi) - Qemal Mullaj
(E padiktueshme) - Lef Nosi
(Lef Nosi) - Myrteza Ali Struga
(D. H. Murtezi) - Nuri Sojliu
(Nuri) - Mustafa Merlika-Kruja
(Mustafa Asim Kruja) - Ferit Vokopola
(M. Ferid Vokopola) - Ymer Deliallisi
(Ymer) - Xhemal Deliallisi
(Cemmalyyddin bey) - Nebi Sefa
(Nebi Sefa Lusja) - Zyhdi Ohri
(Zuhdi Ohria)
Cungimi i dokumentit të Pavarësisë
Dokumenti u ruajt më pas nga Lef Nosi,[2] i cili e vendosi në dispozicion të një ekspozite të mbajtur me 25 vjetorin e pavarësisë më 1937. Për qëllimet e kësaj ekspozite fotografi zyrtar i Oborrit Mbretëror Kel Marubi e fotografoi së bashku me një riprodhim të anës së pasme ku gjendeshin firma të tjera.
Në kohën e regjimit komunist, nga ndërhyrjet historiografike u cungua edhe dokumenti i pavarësisë. Në albumin Rilindja Kombëtare botuar më 1962, firmëtarët e censuruar janë 9, në albumin PPSH 1941-1966 me drejtoreshë Instituti Nexhmije Hoxhën firmëtarët e censuruar janë 14, ndërsa në tekstin kombëtar i Historisë së Shqipërisë 2008-2012 janë 4 të censuruar.[3]
Shih edhe
Referimet
- ^ Frashëri, Kristo (2008). Shpallja e pavarësisë së Shqipërisë: 28 Nëntor 1912. Akademia e Shkencave e Shqipërisë. ISBN 978-99956-10-14-2.
- ^ Alpan, Necip (30 tetor 2015). ""28 nëntori"/ Akti i Pavarësisë, gabimet në kopjen e Lef Nosit (2)". Shqiptarja.com.
- ^ Alpan, Necip (31 tetor 2015). ""28 Nëntori" / Çfarë di Kristo Frashëri për Aktin e Pavarësisë (3)". Shqiptarja.com.