Lufta e Parë Botërore: Dallime mes rishikimesh

Lufta e Parë Botërore
	; Në drejtim të akrepave të orës nga lart: Rruga për në Bapaume pas Betejës së Somme, 1916; Tanket britanike Mark V që kalojnë linjën Hindenburg, 1918; HMS Irresistible pasi goditi një minë në Dardanelet, 1915; Një ekuipazh britanik te veshur me Mitraloz Vickers dhe me maskë gazi gjatë Betejës së Somme, 1916; Luftëtarë gjermanë me biplane Albatros D.III afër Douai, Francë, 1917;
Data	28 korrik 1914 – 11 nëntor 1918; (4 vite, 3 muaj e 2 javë) Traktate paqësore Traktati i Versajës; Nënshkruar më 28 qershor 1919; (4 vite dhe 11 muaj) ; Traktati i Saint-Germain-en-Laye; Nënshkruar më 10 shtator 1919; (5 vite, 1 muaj, 1 javë e 6 ditë) ; Traktati i Neuilly-sur-Seine; Nënshkruar më 27 nëntor 1919; (4 vite, 1 muaj, 1 javë e 6 ditë) ; Traktati i Trianon; Nënshkruar më 4 qershor 1920; (5 vite, 10 muaj e 1 javë) ; Traktati i Sèvres; Nënshkruar më 10 gusht 1920; (6 vite, 1 javë e 6 ditë) ; Traktati i Paqes Shtetet e Bashkuara-Austri; Nënshkruar më 24 gusht 1921; (3 vite, 8 muaj, 2 javë e 3 ditë) ; United States–Germany Peace Treaty; Nënshkruar më 25 gusht 1921; ; United States–Hungary Peace Treaty; Nënshkruar më 29 gusht 1921; (3 vite, 8 muaj, 3 javë dhe 1 ditë)[ ; Traktati i Lozanës; Nënshkruar më 24 korrik 1923; (8 vjet, 8 muaj, 3 javë dhe 4 ditë) ;
Vendodhja	Evropa, Afrika, Lindja e Mesme, Ishujt Paqësor, Kina, Oqeani Indian, Oqeani Atlantik Verior dhe Jugor
Pasoja	Aleatët fituan Fitorja e Fuqive Qendrore në Frontin Lindor u anulua nga disfata në Frontin Perëndimor dhe Frontit italian Rënia e të gjitha perandorive kontinentale në Evropë (duke përfshirë Gjermaninë, Rusinë, Perandorinë Osmane dhe Austro-Hungarinë) \|Pushtimi ushtarak aleat i Rheinland Revolucioni rus dhe Lufta Civile Ruse, me formimin e mëvonshëm të Bashkimit Sovjetik Trazira dhe revolucione të përhapura në të gjithë Evropën dhe Azinë Krijimi i Lidhjes së Kombeve (shih Pasojat e Luftës së Parë Botërore);
Ndryshimet; territoriale	Formimi i vendeve të reja në Evropë dhe Lindjen e Mesme; Transferimi i kolonive dhe territoreve gjermane në vende të tjera, ndarja e Perandorisë Osmane, shpërbërja e Austro-Hungarisë dhe rënia e Perandorisë Ruse;
Palët pjesëmarrëse
Fuqitë Aleate:; Stampa:Country data French Third Republic; Stampa:Clist Russian Empire; (deri në vitin 1917); Stampa:Country data Kingdom of Serbia; Stampa:Country data Kingdom of Belgium; Stampa:Country data Empire of Japan; Stampa:Country data Kingdom of Montenegro; Italia (nga viti 1915); United States; (nga viti 1917); Stampa:Country data Kingdom of Romania (nga viti 1916); Stampa:Country data First Portuguese Republic (nga viti 1916); Stampa:Country data Kingdom of Hejaz (nga viti 1916); Stampa:Country data Kingdom of Greece (nga viti 1917); Siam (nga viti 1917); China (nga viti 1917); ... dhe të tjerë;	Fuqitë Qendrore: Stampa:Country data German Empire; Stampa:Country data Austria-Hungary; Ottoman Empire; Stampa:Country data Kingdom of Bulgaria (nga viti 1915); ... dhe të tjerë;
Komandantët dhe udhëheqësit
Stampa:Country data French Third Republic Raymond Poincaré; Stampa:Country data French Third Republic Georges Clemenceau; Stampa:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland George V; Stampa:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland H. H. Asquith; Stampa:Country data United Kingdom of Great Britain and Ireland David Lloyd George; Nicholas II †; Stampa:Country data Russian Republic Georgy Lvov; Stampa:Country data Russian Republic Alexander Kerensky; Victor Emmanuel III; Vittorio Orlando; Woodrow Wilson; Stampa:Country data Empire of Japan Emperor Taishō; Albert I; Stampa:Country data Kingdom of Serbia Peter I; Stampa:Country data Kingdom of Romania Ferdinand I; dhe të tjerë ...;	Stampa:Country data German Empire Wilhelm II; Stampa:Country data Austria-Hungary Franz Joseph I; Stampa:Country data Austria-Hungary Karl I; Mehmed V; Mehmed VI; Three Pashas; Stampa:Country data Kingdom of Bulgaria Ferdinand I; dhe të tjerë ...;
Fuqia ushtarake
Gjithsej: 42,928,000 12,000,000; Stampa:Country data French Third Republic 8,660,000; Stampa:Country data British Empire 5,839,000 ; 5,093,000; 4,744,000; Stampa:Country data British Raj 1,680,000; Stampa:Country data Kingdom of Romania 1,234,000; Stampa:Country data Empire of Japan 800,000; Stampa:Country data Kingdom of Serbia 707,000; 629,000; 417,000; 380,000; Stampa:Country data Kingdom of Greece 230,000; Stampa:Country data First Portuguese Republic 200,000; 136,000; Stampa:Country data Dominion of New Zealand 129,000; Stampa:Country data Kingdom of Montenegro 50,000; Stampa:Country data Hejaz 50,000;	Total: 25,248,000 Stampa:Country data German Empire 13,250,000; Stampa:Country data Austria-Hungary 7,800,000; 2,998,000; Stampa:Country data Kingdom of Bulgaria 1,200,000;
	68,176,000 (gjithsej)
Viktimat dhe humbjet
Ushtarë të vdekur: 5,525,000; Ushtarë të plagosur: 12,832,000; Gjithsej: 18,357,000 KIA, WIA and MIA; Civil të vdekur: 4,000,000; detaje të mëtejshme ... Military deaths by country:; 1,811,000; Stampa:Country data French Third Republic 1,398,000; Stampa:Country data British Empire 1,115,000; 651,000; Stampa:Country data Kingdom of Romania 250,000–335,000; Stampa:Country data Kingdom of Serbia 275,000; 117,000; 59,000–88,000; Stampa:Country data Kingdom of Greece 26,000; Stampa:Country data First Portuguese Republic 7,000; Stampa:Country data Kingdom of Montenegro 3,000; Stampa:Country data Empire of Japan <1,000;	Ushtarë të vdekur: 4,386,000; Ushtarë të plagosur: 8,388,000; Gjithsej: 12,774,000 KIA, WIA and MIA; Civil të vdekur: 3,700,000; detaje të mëtejshme ... Vdekjet ushtarake sipas vendit:; Stampa:Country data German Empire 2,051,000; Stampa:Country data Austria-Hungary 1,200,000; 772,000; Stampa:Country data Kingdom of Bulgaria 88,000;

Browse history interactively

[Redaktim i kontrolluar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 7 mars 2022 15:19

Lufta e Parë Botërore apo Lufta e Madhe ishte lufta që përfshiu pothuajse gjithë botën, nga viti 1914 deri në vitin 1918.Kjo lufte filloi me pretekstin se u vra duka FRANC FERDINANDI ,kjo luftë e paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit i kushtoi atij humbjen 20 milionë njerëzve. "Lufta e Madhe" përfshiu gjashtë kontinentet e banuara të lëmshit tokësor: në, Afrikën, Amerikën e Jugut, Amerikën e Veriut dhe Australinë. Lufta e pare botërore ishte kryesisht e përqendruar me dy blloqet . Blloku i Antantes ku bente pjese Britania ,Franca dhe Rusia dhe blloku Tripalesh (Forcat Qendrore) ku bente pjese Gjermania ,Austro-Hungaria dhe Italia .Te dyja blloqet kerkonin pretekst per fillimin e luftes.Dhe ai u gjet ne 28 qershor 1914 kur nje nacionalist serb Gavrillo Princip, vrau trashigimtarin e fronit te Austrise Franc Ferdinandin. Austro-Hungaria i dergoi ultimatum Serbise, por Serbia refuzoi, dhe pas nje muaji, respektivisht me 28 korrik, Austro-Hungaria hyn ne lufte me Serbine. këtë konflikt mbarëbotëror të armatosur u përballuan dy fuqi të mëdha: Perandoritë qendrore (Perandoria Gjermane dhe Perandoria Austro-Hungareze) dhe nga ana tjetër Pakti i Trefishtë (me Mbretëritë e Bashkuara, Francën, dhe Rusinë). Lufta e Madhe filloi me 28 korrik 1914 dhe përfundoi më 11 nëntor 1918 me fitoren e Bllokut te Antantes.

Lufta shkaktoi shpërbërjen e kater perandorive: Perandorisë Austro-Hungareze, Prusisë, Perandorisë osmane dhe Rusisë. Gjermania humbi perandoritë koloniale dhe shtetet evropiane të Çekosllovakisë, Estonisë, Finlandës, Letonisë, Lituanisë, Polonisë dhe Jugosllavisë fituan pavarësinë.

Lufta e Parë Botërore shënoi mbarimin e rendit botëror që u vendos pas Luftërave Napoleoniane, dhe ishte një shkaktare e rëndësishme për shpërthimin e Luftës së Dytë Botërore.Atentati per vrasjen e franc Franc Ferdinand njihet ndryshe si atentati sarajeves!

Shkaqet

Shkaqet e Luftës së Parë Botërore ishin përplasjet e interesave te disa vendeve mbi rajone te ndryshme:

Per Ballkanin- perplaseshin interesat e Rusise dhe Italise/Austro-Hungarise.
Per Italine Veriore- perplaseshin interesat e Italise dhe Austro-Hungarise.
Per Polonine- perplaseshin interesat e Gjermanise dhe Rusise.
Per Alsas-Lorenen- perplaseshin interesat e Gjermanise dhe Frances.
Anglia kerkonte shtimin e kolonive.
Levizja e popujve per pavarsi.
Gjermania e cila ishte me e zhvilluara i rriti shume pretendimet e saj.

Shpërthimi i luftës

Shkaqet e luftës së 1 Botërore ishin të shumëllojshme. Britania e Madhe dhe Franca humbën parësinë ekonomike dhe ushtarake, kurse vendi i tyre ishte marrë nga forcat e reja ushtarako-ekonomike SHBA, Gjermani dhe Japonia. Ky ekuilibër i ri ushtarako-ekonomik, këmbëngulja për ndarje të re të botës në zona për ndikim, ndarja e re e tregjeve të reja dhe lëndë të parë - e gjitha kjo e komplikoi seriozisht jetën politike ndërkombëtare dhe krizat politike bëheshin gjithnjë me te shpeshta dhe më të rrezikshme. Rivaliteti midis fuqive të mëdha u theksua në Evropë, Azi dhe Afrikë. Për arritjen më të mirë të qëllimeve të tyre, fuqitë e mëdha evropiane formuan dy blloqe luftarako-politike: ANTANTEN dhe FORCAT QENDRORE.

Pasojat

Artikulli kryesor: Pasoja e Luftës së Parë Botërore

Teknika

Media

Bombardim gjatë LPB

Video klip në të cilin shihet hedhja e bombave nga Aleatët ndaj Gjermanisë.

Probleme me shikimin e skedarit video? Shiko media ndihmë.

Tanket në LDB

Tanket e thjeshta të LDB u ndihmuan Aleatëve të avancojnë në Francë në vitin 1918.

Probleme me shikimin e skedarit video? Shiko media ndihmë.

Shiko edhe

Shënimet

^ Republika Ruse gjatë vitit 1917. Qeveria bolshevike nënshkroi paqen e veçantë me Fuqitë Qendrore menjëherë pas marrjes së tyre të armatosur të pushtetit në nëntor të atij viti.
^ Shtetet e Bashkuara nuk ratifikuan asnjë nga traktatet për të cilat u ra dakord në Konferencën e Paqes në Paris.
^ Bullgaria u bashkua me Fuqitë Qendrore më 14 tetor 1915.
^ Perandoria Osmane ra dakord për një aleancë të fshehtë me Gjermaninë më 2 gusht 1914. Ajo iu bashkua luftës në anën e Fuqive Qendrore më 29 tetor 1914.
^ Shtetet e Bashkuara i shpallën luftë Austro-Hungarisë më 7 dhjetor 1917.
^ Austria konsiderohej një nga shtetet pasardhëse të Austro-Hungarisë.
^ Shtetet e Bashkuara i shpallën luftë Gjermanisë më 6 prill 1917.
^ Hungaria konsiderohej si një nga shtetet pasardhëse të Austro-Hungarisë.
^ Megjithëse Traktati i Sévres synonte t'i jepte fund luftës midis Fuqive Aleate dhe Perandorisë Osmane, Fuqitë Aleate dhe Republika e Turqisë, shteti pasardhës i Perandorisë Osmane, ranë dakord me Traktatin e Lozanës.
^ Abdikoi në mars 1917, u ekzekutua në korrik 1918.
^ Vdiq në 1916 nga pneumonia, pasuar nga Charles (Karl) I i Austrisë
^ Died in July 1918 and succeeded by Mehmed VI
^ Shifrat janë për Francën Metropolitane dhe kolonitë e saj
^ Shifrat janë për Britaninë dhe kolonitë e saj; dominimet dhe India janë renditur veçmas

Referimet

^ ^a ^b {{Cite web{{subst:!}}last=Mougel{{subst:!}}first=Nadège{{subst:!}}title=World War I casualties {{subst:!}}url=http://www.centre-robert-schuman.org/userfiles/files/REPERES%20%E2%80%93%20module%201-1-1%20-%20explanatory%20notes%20%E2%80%93%20World%20War%20I%20casualties%20%E2%80%93%20EN.pdf {{subst:!}}work=Centre européen Robert Schuman{{subst:!}}language=en}}
^ {{cite book {{subst:!}}last1=Nash {{subst:!}}first1=Jay Robert {{subst:!}}title=Darkest Hours {{subst:!}}date=1976 {{subst:!}}publisher=Rowman & Littlefield {{subst:!}}url=https://books.google.com/books?id=3KglCgAAQBAJ&pg=PA775 {{subst:!}}language=en {{subst:!}}isbn=978-1590775264}}

[1] Republika Ruse gjatë vitit 1917. Qeveria bolshevike nënshkroi paqen e veçantë me Fuqitë Qendrore menjëherë pas marrjes së tyre të armatosur të pushtetit në nëntor të atij viti.

[2] Shtetet e Bashkuara nuk ratifikuan asnjë nga traktatet për të cilat u ra dakord në Konferencën e Paqes në Paris.

[3] Bullgaria u bashkua me Fuqitë Qendrore më 14 tetor 1915.

[4] Perandoria Osmane ra dakord për një aleancë të fshehtë me Gjermaninë më 2 gusht 1914. Ajo iu bashkua luftës në anën e Fuqive Qendrore më 29 tetor 1914.

[5] Shtetet e Bashkuara i shpallën luftë Austro-Hungarisë më 7 dhjetor 1917.

[6] Austria konsiderohej një nga shtetet pasardhëse të Austro-Hungarisë.

[7] Shtetet e Bashkuara i shpallën luftë Gjermanisë më 6 prill 1917.

[8] Hungaria konsiderohej si një nga shtetet pasardhëse të Austro-Hungarisë.

[9] Megjithëse Traktati i Sévres synonte t'i jepte fund luftës midis Fuqive Aleate dhe Perandorisë Osmane, Fuqitë Aleate dhe Republika e Turqisë, shteti pasardhës i Perandorisë Osmane, ranë dakord me Traktatin e Lozanës.

[10] Abdikoi në mars 1917, u ekzekutua në korrik 1918.

[11] Vdiq në 1916 nga pneumonia, pasuar nga Charles (Karl) I i Austrisë

[12] Died in July 1918 and succeeded by Mehmed VI

[13] Shifrat janë për Francën Metropolitane dhe kolonitë e saj

[14] Shifrat janë për Britaninë dhe kolonitë e saj; dominimet dhe India janë renditur veçmas

[crb.org-15] {{Cite web{{subst:!}}last=Mougel{{subst:!}}first=Nadège{{subst:!}}title=World War I casualties {{subst:!}}url=http://www.centre-robert-schuman.org/userfiles/files/REPERES%20%E2%80%93%20module%201-1-1%20-%20explanatory%20notes%20%E2%80%93%20World%20War%20I%20casualties%20%E2%80%93%20EN.pdf {{subst:!}}work=Centre européen Robert Schuman{{subst:!}}language=en}}

[Nash-16] {{cite book {{subst:!}}last1=Nash {{subst:!}}first1=Jay Robert {{subst:!}}title=Darkest Hours {{subst:!}}date=1976 {{subst:!}}publisher=Rowman & Littlefield {{subst:!}}url=https://books.google.com/books?id=3KglCgAAQBAJ&pg=PA775 {{subst:!}}language=en {{subst:!}}isbn=978-1590775264}}

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]

[i]

[a]

[j]

[k]

[l]

[m]

[n]

[1]

[2]

@@ Rreshti 127: / Rreshti 127: @@
 * '''Civil të vdekur:''' 4,000,000}}[[Viktimat e Luftës së Parë Botërore|''detaje të mëtejshme''{{nbsp}}...]]
 ----
-'''Military deaths by country''':<ref name="crb.org">{{Cite web|last=Mougel|first=Nadège|title=World War I casualties |url=http://www.centre-robert-schuman.org/userfiles/files/REPERES%20%E2%80%93%20module%201-1-1%20-%20explanatory%20notes%20%E2%80%93%20World%20War%20I%20casualties%20%E2%80%93%20EN.pdf |work=Centre européen Robert Schuman|language=en}}</ref><ref name="Nash">{{cite book |last1=Nash |first1=Jay Robert |title=Darkest Hours |date=1976 |publisher=Rowman & Littlefield |url=https://books.google.com/books?id=3KglCgAAQBAJ&pg=PA775 |language=en |isbn=978-1590775264}}</ref><br />{{plainlist|
+'''Military deaths by country''':<ref name="crb.org">{{Cite web{{subst:!}}last=Mougel{{subst:!}}first=Nadège{{subst:!}}title=World War I casualties {{subst:!}}url=http://www.centre-robert-schuman.org/userfiles/files/REPERES%20%E2%80%93%20module%201-1-1%20-%20explanatory%20notes%20%E2%80%93%20World%20War%20I%20casualties%20%E2%80%93%20EN.pdf {{subst:!}}work=Centre européen Robert Schuman{{subst:!}}language=en}}</ref><ref name="Nash">{{cite book {{subst:!}}last1=Nash {{subst:!}}first1=Jay Robert {{subst:!}}title=Darkest Hours {{subst:!}}date=1976 {{subst:!}}publisher=Rowman & Littlefield {{subst:!}}url=https://books.google.com/books?id=3KglCgAAQBAJ&pg=PA775 {{subst:!}}language=en {{subst:!}}isbn=978-1590775264}}</ref><br />{{plainlist|
 * {{flagicon|Russia|1914}} 1,811,000
 * {{flagicon|French Third Republic}} 1,398,000