Hekurudha

Pamje e hekurudhës

Hekurudha është "rruga" mbi të cilën kalon treni. Kjo rrugë është e ndërtuar posaqërisht për kalmin e trenave dhe të asnjë mjeti tjetër transportues. Është e përbërë nga dy binarë të hekurt të cilët janë të shtrirë paralelisht njëri me tjetrin. Këto binarë janë të përforcuar mbi shtylla të shtrira betoni ose druri. Nën to dhe në pjesët anësore zakonisht shtrohen gurë të vegjël me qëllim të përforcimit shtesë të binarëve si dhe pamundësimit të rritjes së bimëve dhe mënjanimin e ngritjes së pluhurit.

Hekurudha në Shqipëri

Historiku

Shpjegim

Ky artikull sipas rregullores mbi shkronjat Ç, ç, Ë, ë, bie në kundërshtim me rregulloren e Wikipedisë në gjuhën shqipe, për këtë arsye nuk mund të merret si i saktë derisa të rregullohet.

Linjat e para hekurudhore ne Shqiperi ishin linja minerare dhe ushtarake me skartament te ngushte, te ndertuara ndermjet viteve 1917 dhe 1930, nga austro – hungarezet dhe italianet.

Ndertimi i nje sistemi hekurudhor me skartament standart, filloi ne vitin 1947 dhe vazhdoi me shpejtesi per te arritur ne permasat e tij aktuale prej 677 km, ne vitin 1987.

Rrjeti hekurudhor shtrihet nga Porti i Durresit, ne Detin Adriatik, dhe shkon ne tre drejtime: veri drejt kufirit Shqiptaro – Malazez ne Han te Hotit, ne jug drejt Ballshit dhe Portit te Vlores dhe ne lindje drejt Pogradecit, prane kufirit me Maqedonine. Hekurudha mbulon zonat me te populluara industriale dhe te banimit.

Hekurudhat Shqiptare u ndertuan gjate periudhes se ekonomise me planifikim te centralizuar, ku Qeveria vendoste kufizime shume te forta mbi llojet e tjera te transportit. Pronesia e autoveturave ishte e ndaluar dhe, ne rruget qe kalonin paralel me hekurudhen, ishin te ndaluara trafiku i autobuzeve dhe levizjet e mallrave ne nje gjatesi mbi 11 km.

Ekzistonin nje numer industrish prodhuese dhe nje industri minerare shume aktive qe furnizonion industrite e Europes Lindore nepermjet lidhjes hekurudhore me Malin e Zi, e vetmja lidhje ndermjet HSH dhe rrjetit hekurudhor Europian, vetem per transportin e mallrave.

Me ndryshimet politike dhe ekonomike te viteve 1990, kerkesat per transport kane ndryshuar ne menyre dramatike.Ka pasur nje rritje te shpejte te sherbimeve private te kamioneve dhe autobuzeve dhe sidomos te autoveturave private qe e kane devijuar trafikun nga hekurudha. Shume miniera dhe fabrika shteterore jane mbyllur duke e ulur ne menyre serioze trafikun hekurudhor.

Ne kete klime te re transporti, Hekurudhat shqiptare po bejne perpjekje te medha per t’u bere nje ndermarrje e orientuar nga tregu, per te perballuar sfidat e kohes.

Prioritet kryesor eshte realizimi i lidhjes hekurudhore me ish Republiken Jugosllave te Maqedonise, pjese e Koridorit VIII Trans-Europian.

Momente më të rëndësishme në histori

• Nentor 1947 – Inagurohet linja e pare hekurudhore me skartament standart nga Durresi ne Peqin. • Qershor 1957 – Futet per here te pare terheqja Diezel Elektrike • Korrik 1973 – Perfundimi i linjes se pare hekurudhore malore nga Elbasani ne Prrenjas, me nje pjerrtesi deri ne 18 0/00. • Viti 1980 – Hekurudhat Shqipatre realizojne 47% te volumit te pergjithshem te transportit te mallrave ne vend. • Shtator 1986 – Fillon transporti nderkombetar hekurudhor i mallrave nepermjet linjes Bajze – Tuz. • Viti 2000 – H.SH u transformua nga nje Ndermarrje Shteterore ne Shoqeri Anonime, me 100% kapital shteteror. • Mars 2005 – Hyrja ne fuqi e Kodit te ri Hekurudhor, qe i lejon operatoret e tjere te kene akses ne H.SH.

Të dhëna kryesore

• Skartamenti: i gjithe rrjeti eshte me skartament standart 1 435 mm . • Gjatesia: 447 km linje kryesore , 230 km linja sekondare. • Linja: njefishe • Elektrifikimi: asnje seksion i elektrifikuar • Terheqja: lokomotiva diezel elektrike ÇKD, te klasit T669.1, me1 350 kf, per sherbimet e mallit dhe te udhetarit • Shpejtesite maksimale te projektimit: deri ne 80 km/ore per sherbimet e mallit dhe te udhetarit • Pesha maksimale per aks: 20 ton /aks • Pesha per ml: 8 ton • Gabariti maksimal statik i ngarkimit: B ( sipas standarteve te RIV) • Rrezja minimale e projektimit: 500m , 300m per zonat malore. • Pjerrtesia maksimale: 9 0/00 deri ne 18 0/00 per zonat malore • Tipet e shinave: S-49 me 49.43 kg/ml dhe P43 me 44.61 kg/ml • Tipet e traversave: traversa druri , traversa betoni bi- bllok.

Shih edhe...

• Treni