Bernhard Riemann: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
v roboti shtoj: ar, bg, bn, bs, ca, cs, cy, da, de, el, eo, es, eu, fa, fi, fr, he, hr, ht, hu, id, io, is, it, ja, km, ko, la, lt, nl, no, pl, pms, pt, ro, ru, sa, sco, sh, sk, sl, sr, sv, th, tl, tr, uk, vi, zh, zh-min-nan, zh-yue
Rreshti 8: Rreshti 8:


Më 1847, Babai i tij pasi siguroi shumë të mjaftueshme parash ishte në gjendje që Rimanin ta largojë nga studimi i teologjisë dhe i lejoi atij të studjojë për dashurinë e parë të tij matematikën dhe e regjistroi në [[Univerzitetin e Göttingenit|Univerziteti i Göttingenit]], ku ai për herë të parë e njohu [[Gaussin|Carl Friedrich Gauss]]. Më pas kaloi në [[Berlin]], ku leksione mori nga matematikanët e shquar [[Carl Gustav Jakob Jacobi|Jacobi]], [[Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet|Dirichlet]], dhe [[Jakob Steiner|Steineri]].
Më 1847, Babai i tij pasi siguroi shumë të mjaftueshme parash ishte në gjendje që Rimanin ta largojë nga studimi i teologjisë dhe i lejoi atij të studjojë për dashurinë e parë të tij matematikën dhe e regjistroi në [[Univerzitetin e Göttingenit|Univerziteti i Göttingenit]], ku ai për herë të parë e njohu [[Gaussin|Carl Friedrich Gauss]]. Më pas kaloi në [[Berlin]], ku leksione mori nga matematikanët e shquar [[Carl Gustav Jakob Jacobi|Jacobi]], [[Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet|Dirichlet]], dhe [[Jakob Steiner|Steineri]].

Bernhard Riemann me mbajtjen e leksioneve filloi në vitin 1854, në të cilat jo vetëm e krijoi gjeometrinë e ashtuquajzur [[Gjeometria e RiemanniT]] por i dha bazat për [[relativitetin e përgjithshëm]] të cilin e dha [[Albert Einsteini|Einstein]]. Në vitin 1857, ka patur një përpjekje për promovimin e Riemannit si profesor i jashtzakonshëm në Univerzitetin e Göttingenit. Kjo përpjekje dështoi dhe ai punonte si profesor honorar. Në vitin 1859 pas vdekjes së [[Johann Peter Gustav Lejeune Dirichlet|Dirichletit]]ai e mori kryesimin e departamentit të matematikës në Göttingen. Ai propozoi teorinë e dimensioneve të larta e cila në masë të madhe thjeshton spjegimin e ligjee të fizikës.

Ai duhej të larrgohej me të shpejtë nga Göttingeni kur plasi konflikti në mes armatës së mbretërisë së [[Hanover|Hanoverit]] dhe armatës pruse. Kjo goditje e shpejtë e tronditi shumë Rimanin i cili vuante nga tuberkuloza dhe ai së shpejti vdiq. Kur shërbetorja e tij dëgjoi për vdekjen e tij i hodhi të gjitha shkrimet dhe studimet e tij ndoshta edhe vërtetimin e [[Riemann hypothesis]].



[[ar:برنارد ريمان]]
[[ar:برنارد ريمان]]

Versioni i datës 14 shkurt 2009 18:27

Bernhard Riemann

Georg Friedrich Bernhard Riemann (shqiptohet Riman}; 17 shtator, 182620 korrik, 1866) ishte nnjë mathematikan gjerman i cili dha kontribute të vlefshme në Analiza matematikore dhe në Gjeometria diferenciale, disa prej këtyre zbulimeve më vonë u shfrytëzuan në zhvillimet e mëvonshme në teorinë e relativitetit të përgjithshëm.

Biografia

Riemanni lindi në Breselenz, një fshat afër Dannenbergut në mbretërinë e Hanover it në Gjermani. Babai i tij, Friedrich Bernhard Riemann, ishte një pastor Lutheran shumë i varfër. Nëna i vdiq kur ky ishte ende fëmijë. Riemanni ishte fëmija i dytë ndër gjashtë fëmijët. Ishte shumë i turpshëm dhe vuanta nga kriza të shumta nervore. Riemanni tregoi aftësi të jashtzakonshme në matematikë sidomos për llogaritje me numra që në fëmijëri por kishte turp të dalë para publikut. Në shkollë studjoi intenzivisht për Bibla, por në mëndje e kishte matematikën të cilës i kthehej me ëndje. Në mbarim të shkollimit provoi që të vërtetojë matematikisht saktësinë e Biblës sidomos Libri i krijimit. Mësuesit e tij ishin të mahnitur nga gjeniu i tij ai ishte në gjendje të zgjidhë me një lehtësi të jastzakonshme probleme mjaft të komplikuara matematikore për të cilën ai shpesh ua kalonte edhe mësuessve të tij. Në vitin 1840, Riemanni shkoi në Hanover te gjyshja e tij dhe filloi të ndjekë shkollën e mesme . Pas vdekjes së gjyshes më 1842, ai kaloi në shkollën e lartë. Në moshën 19 vjeçare në vitin 1846, filoi të studjojë Filologjia dhe Teologjia deshi të bëhej prift dhe ti ndihmojë familjes.

Më 1847, Babai i tij pasi siguroi shumë të mjaftueshme parash ishte në gjendje që Rimanin ta largojë nga studimi i teologjisë dhe i lejoi atij të studjojë për dashurinë e parë të tij matematikën dhe e regjistroi në Univerziteti i Göttingenit, ku ai për herë të parë e njohu Carl Friedrich Gauss. Më pas kaloi në Berlin, ku leksione mori nga matematikanët e shquar Jacobi, Dirichlet, dhe Steineri.

Bernhard Riemann me mbajtjen e leksioneve filloi në vitin 1854, në të cilat jo vetëm e krijoi gjeometrinë e ashtuquajzur Gjeometria e RiemanniT por i dha bazat për relativitetin e përgjithshëm të cilin e dha Einstein. Në vitin 1857, ka patur një përpjekje për promovimin e Riemannit si profesor i jashtzakonshëm në Univerzitetin e Göttingenit. Kjo përpjekje dështoi dhe ai punonte si profesor honorar. Në vitin 1859 pas vdekjes së Dirichletitai e mori kryesimin e departamentit të matematikës në Göttingen. Ai propozoi teorinë e dimensioneve të larta e cila në masë të madhe thjeshton spjegimin e ligjee të fizikës.

Ai duhej të larrgohej me të shpejtë nga Göttingeni kur plasi konflikti në mes armatës së mbretërisë së Hanoverit dhe armatës pruse. Kjo goditje e shpejtë e tronditi shumë Rimanin i cili vuante nga tuberkuloza dhe ai së shpejti vdiq. Kur shërbetorja e tij dëgjoi për vdekjen e tij i hodhi të gjitha shkrimet dhe studimet e tij ndoshta edhe vërtetimin e Riemann hypothesis.