Madhësitë fizike: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Content deleted Content added
Armend (diskuto | kontribute) |
Armend (diskuto | kontribute) |
||
Rreshti 4: | Rreshti 4: | ||
==Sistemi SI== |
==Sistemi SI== |
||
Sistemi SI ka 7 madhësi themelore me |
Sistemi SI ka 7 madhësi themelore me njësitë matëse përkatëse. |
||
{| cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" rules="all" |
{| cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #f9f9f9; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" rules="all" |
||
Rreshti 10: | Rreshti 10: | ||
!Madhësia |
!Madhësia |
||
!simboli |
!simboli |
||
!njësia |
|||
!Njësia |
|||
!simboli |
!simboli |
||
!përkufizimi |
!përkufizimi |
||
Rreshti 18: | Rreshti 18: | ||
|[[metri]] |
|[[metri]] |
||
|'''[[m]]''' |
|'''[[m]]''' |
||
|Një metër është rruga që |
|Një metër është rruga që kalon rrezja e dritës në vakum brenda një prej 299.792.458 pjesëve të sekondës (1/299 792 458)s. |
||
|- |
|- |
||
|[[Masa]] |
|[[Masa]] |
||
Rreshti 24: | Rreshti 24: | ||
|[[kilogrami]] |
|[[kilogrami]] |
||
|'''kg''' |
|'''kg''' |
||
|Masa prej një ''kg'' është |
|Masa prej një ''kg'' është masa e cilindrit që ruhet si [[Prototipi i kilgramit|prototip i kilogramit]] në Qendrën Internacionale të Sistemit SI në Paris. |
||
|- |
|- |
||
|[[Koha]] |
|[[Koha]] |
||
Rreshti 30: | Rreshti 30: | ||
|[[sekonda]] |
|[[sekonda]] |
||
|'''[[s]]''' |
|'''[[s]]''' |
||
|Intervali |
|Intervali kohor i cili nevojitet për saktësishtë për 9 192 631 770 perioda, për kalimin e atomit të elementit kimik '''<sup>133</sup>Cs''' nga një nivel në tjetrin.</td></tr> |
||
|- |
|- |
||
|[[Inteziteti i rrymës elektrike]] |
|[[Inteziteti i rrymës elektrike]] |
||
Rreshti 36: | Rreshti 36: | ||
|[[amperi]] |
|[[amperi]] |
||
|'''[[A]]''' |
|'''[[A]]''' |
||
|1 Amperi është sasia e rrymës elektrike, që kalon ndërmjet dy |
|1 Amperi është sasia e rrymës elektrike, që kalon ndërmjet dy drejtpërçuesve paralel në distancë në mes tyre prej një metri, me gjatësi të pakufizuar që gjenden në vakum. |
||
|- |
|- |
||
|[[Temperatura]] |
|[[Temperatura]] |
Versioni i datës 7 shtator 2009 22:20
Madhësitë fizike janë ato madhës me anë të të cilave krahasohen dimensionet, vetit, etj. fizike të objekteve me studimi e të cilave mirret fizika. Gjatë historis së zhvillmit të fizikës si shkencë, futja në përdorim e një sistemi të këtyre madhësive ka pasur një rolë të veqatë. Kështu janë bërë disa përpjekje për një sistem të tillë, këto përpjekje janë kurorzuar me sistemin e tashem që përdoret në Fizik. Sistemi i tashem që përdoret në Fizikën botërore është sistemi ndërkombëtarë SI.
Sistemi SI
Sistemi SI ka 7 madhësi themelore me njësitë matëse përkatëse.
Madhësia | simboli | njësia | simboli | përkufizimi |
---|---|---|---|---|
Gjatësia | metri | m | Një metër është rruga që kalon rrezja e dritës në vakum brenda një prej 299.792.458 pjesëve të sekondës (1/299 792 458)s. | |
Masa | kilogrami | kg | Masa prej një kg është masa e cilindrit që ruhet si prototip i kilogramit në Qendrën Internacionale të Sistemit SI në Paris. | |
Koha | sekonda | s | Intervali kohor i cili nevojitet për saktësishtë për 9 192 631 770 perioda, për kalimin e atomit të elementit kimik 133Cs nga një nivel në tjetrin. | |
Inteziteti i rrymës elektrike | amperi | A | 1 Amperi është sasia e rrymës elektrike, që kalon ndërmjet dy drejtpërçuesve paralel në distancë në mes tyre prej një metri, me gjatësi të pakufizuar që gjenden në vakum. | |
Temperatura | kelvini | K | Një kelvini është 273,16 pjesë e temperaturës termodinamike të pikës së ngrirejs së Ujit. | |
Sasia e materies | moli | mol | Një mol është numri i elementeve që e përbëjnë një substancë, që i përgjegjet numrit të atomeve në 0,012 karbon të pastër12C. | |
Intesiteti i dritës | kandela | cd | Një kandelë është intesiteti i dritës një një drejtim të caktuar , që një burim i cili prodhon rrezet me frekuencë 540 · 1012 herc, dhe inteziteti i tyre në këtë drejtim është 1/683 W për steradian. |