Realiteti: Dallime mes rishikimesh
| [redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
v roboti shtoj: hr:Stvarnost |
Xqbot (diskuto | kontribute) v roboti shtoj: an:Reyalidat; cosmetic changes |
||
| Rreshti 1: | Rreshti 1: | ||
'''Realiteti''' në përdorimin e përditshëm është "gjithçka" që [[Ekzistenca|ekziston]]. Emërtimi ''realitet'', në kuptimin e tij të gjërë, përfshin çdo gjë që [[Qënia|është]], qoftë apo jo e [[Vëzhgimi|vëzhgueshme]], e pranueshme apo e [[Kuptimi|kuptueshme]] nga [[shkenca]], [[filozofia]], apo ndonjë [[Sistemi|sistem]] tjetër [[Analiza|analitik]]. Në këtë ndjenjë realiteti mund të përfshijë të dyja, '''qënësinë''' dhe '''asgjësinë''', ku ''ekzistenca'' kuptohet shpesh me qënësinë (krahaso me ''[[Natyra|natyrën]]''). |
'''Realiteti''' në përdorimin e përditshëm është "gjithçka" që [[Ekzistenca|ekziston]]. Emërtimi ''realitet'', në kuptimin e tij të gjërë, përfshin çdo gjë që [[Qënia|është]], qoftë apo jo e [[Vëzhgimi|vëzhgueshme]], e pranueshme apo e [[Kuptimi|kuptueshme]] nga [[shkenca]], [[filozofia]], apo ndonjë [[Sistemi|sistem]] tjetër [[Analiza|analitik]]. Në këtë ndjenjë realiteti mund të përfshijë të dyja, '''qënësinë''' dhe '''asgjësinë''', ku ''ekzistenca'' kuptohet shpesh me qënësinë (krahaso me ''[[Natyra|natyrën]]''). |
||
Në kuptimin e rreptë të [[Filozofia perëndimore|filozofisë perëndimore]], ka nivele ose shkallë të natyrës së [[koncepti]]mit të realitetit. Këto nivele përfshijnë: realitetin dukurinjohës, [[E vërteta|të vërtetën]], [[fakti]]n dhe [[Aksioma|aksiomën]]. |
Në kuptimin e rreptë të [[Filozofia perëndimore|filozofisë perëndimore]], ka nivele ose shkallë të natyrës së [[koncepti]]mit të realitetit. Këto nivele përfshijnë: realitetin dukurinjohës, [[E vërteta|të vërtetën]], [[fakti]]n dhe [[Aksioma|aksiomën]]. |
||
Fjala '''realitet''' rrjedh nga [[latinishtja]] ''realitas'', nga ''res'' "gjë, send", ''realitas'' pra "gjësia", "sendërtimi", gjëja që është, vërtetësia. |
Fjala '''realitet''' rrjedh nga [[latinishtja]] ''realitas'', nga ''res'' "gjë, send", ''realitas'' pra "gjësia", "sendërtimi", gjëja që është, vërtetësia. |
||
| Rreshti 7: | Rreshti 7: | ||
Filozofi të tjera, veçanërisht ato që bazohen në [[Feja|fetë]] e Lindjes si ''[[Hinduizmi]]'' dhe ''[[Budizmi]]'' kanë shpjegime të ndryshme për realitetin. [[Koncepti|Konceptet]] e realitetit në Budizëm përfshijnë: ''[[darma]]-n, [[paramattha damma]]-n, [[samsara]]-n dhe [[maja]]-n ([[iluzioni]]n në [[Gjuha sanskrite|gjuhën sanskrite]]). |
Filozofi të tjera, veçanërisht ato që bazohen në [[Feja|fetë]] e Lindjes si ''[[Hinduizmi]]'' dhe ''[[Budizmi]]'' kanë shpjegime të ndryshme për realitetin. [[Koncepti|Konceptet]] e realitetit në Budizëm përfshijnë: ''[[darma]]-n, [[paramattha damma]]-n, [[samsara]]-n dhe [[maja]]-n ([[iluzioni]]n në [[Gjuha sanskrite|gjuhën sanskrite]]). |
||
==Dukuritë e realitetit== |
== Dukuritë e realitetit == |
||
==E vërteta== |
== E vërteta == |
||
==Fakti== |
== Fakti == |
||
==Aksioma== |
==Aksioma== |
||
==Çfarë nuk mund të jetë realiteti== |
== Çfarë nuk mund të jetë realiteti == |
||
==Reliteti, botëvështrimet, dhe teoritë e realitetit== |
==Reliteti, botëvështrimet, dhe teoritë e realitetit== |
||
==Pikëpamjet filozofike te realitetit== |
== Pikëpamjet filozofike te realitetit == |
||
==Shiko edhe== |
==Shiko edhe== |
||
* [[Natyra]] |
* [[Natyra]] |
||
* [[Ontologjia]] |
* [[Ontologjia]] |
||
* [[Iluzioni]] |
* [[Iluzioni]] |
||
==Lidhje të jashtme== |
== Lidhje të jashtme == |
||
[[ |
[[Kategoria:Filozofi]] |
||
[[an:Reyalidat]] |
|||
[[ar:واقع]] |
[[ar:واقع]] |
||
[[be:Рэальнасць]] |
[[be:Рэальнасць]] |
||
Versioni i datës 13 shtator 2009 23:53
Realiteti në përdorimin e përditshëm është "gjithçka" që ekziston. Emërtimi realitet, në kuptimin e tij të gjërë, përfshin çdo gjë që është, qoftë apo jo e vëzhgueshme, e pranueshme apo e kuptueshme nga shkenca, filozofia, apo ndonjë sistem tjetër analitik. Në këtë ndjenjë realiteti mund të përfshijë të dyja, qënësinë dhe asgjësinë, ku ekzistenca kuptohet shpesh me qënësinë (krahaso me natyrën).
Në kuptimin e rreptë të filozofisë perëndimore, ka nivele ose shkallë të natyrës së konceptimit të realitetit. Këto nivele përfshijnë: realitetin dukurinjohës, të vërtetën, faktin dhe aksiomën.
Fjala realitet rrjedh nga latinishtja realitas, nga res "gjë, send", realitas pra "gjësia", "sendërtimi", gjëja që është, vërtetësia.
Filozofi të tjera, veçanërisht ato që bazohen në fetë e Lindjes si Hinduizmi dhe Budizmi kanë shpjegime të ndryshme për realitetin. Konceptet e realitetit në Budizëm përfshijnë: darma-n, paramattha damma-n, samsara-n dhe maja-n (iluzionin në gjuhën sanskrite).