Isak Njutoni: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
v roboti shtoj: as:আইজাক নিউটন |
v roboti shtoj: dsb:Isaac Newton |
||
Rreshti 75: | Rreshti 75: | ||
[[da:Isaac Newton]] |
[[da:Isaac Newton]] |
||
[[de:Isaac Newton]] |
[[de:Isaac Newton]] |
||
[[dsb:Isaac Newton]] |
|||
[[dv:އިސާކް ނިއުޓަން]] |
[[dv:އިސާކް ނިއުޓަން]] |
||
[[el:Ισαάκ Νεύτων]] |
[[el:Ισαάκ Νεύτων]] |
Versioni i datës 28 nëntor 2009 04:44
Isaac Newton (shq. Isak Njuton) (4 janar 1643 — 31 mars 1727) ishte fizikan, astronom, filozof, alkimist, teolog dhe matematikan i shquar nga Britania e Madhe. Isak Njutoni së bashku me Gaussin dhe Arkimedin bëjnë pjesë në të ashtuquajturën "treshe të artë" të matematikës. Ai ka formuluar tri ligjet kryesore të mekanikës:
Jeta
Isak Njutoni lindi në Linkolnshir në Angli. Shkollimin e filloi në The King's school, në Grantham. Libri i tij Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica i publikuar në 1687, konsiderohet të jetë libri më me ndikim në historinë e shkencës. Në këtë punim, Newtoni përshkroi gravitacionin universal dhe tre ligjet e lëvizjes, ku vuri bazat e mekanikës klasike. Në mekanikë, Newtoni formuloi parimin e inercisë.
Në optikë, ai e ndërtoi teleskopin [4], zhvilloi një teori të ngjyrave në bazë të vëzhgimit se një prizmi. (Ngjyra e bardhë zbërthehet në një spektër ngjyrash). Ai gjithashtu formuloi një ligj empirik të ftohjes.
Në matematikë, Newtoni, së bashku me Gottfried Leibniz dhe pavarësisht nga njëri-tjetri, zbuluan njehsimin diferencial dhe integral. Ai gjithashtu demonstroi teoremën e binomit, zhvilloi të ashtuquajturën "metodë të Newtonit" për gjetjen e zerove të një funksioni, dhe kontribuoi në zbërthimin e funksioneve në seri potenciale të pafundme.
Pas Galileit, Isak Njutoni, e thelloi kuptimin e forcës. Ai zbuloi se ndërmjet Tokës dhe Hënës vepron forca e gravitetit dhe se ajo është e të njëjtit lloj si ajo e Tokës. Forca e gravitetit vepron edhe ndërmjet Tokës dhe disa qindra satelitëve artificialë që sillen rreth saj.
Newtoni ishte gjithashtu fetar duke punuar shumë në studimin Biblës...(?!?!). Newtoni, siç demonstrohet nga një sondazh të vitit 2005, është ndër shkencëtarët më të mëdhenj në historinë e shkencës.
Trivia
Shiko dhe këtë
Lidhje të jashtme
- Sir Isaac Newton Scientist and Mathematician by Lucidcafé
- Isaac Newton Directory
- Rebuttal of Newton as an astrologer
- March 5-June 12, 2005 Isaac Newton's personal copy of Principia on display at
- Newton's Reports as Master of the Royal Mint
- Newton's Theorem: Newton's line in a circumscribed quadrilateral. by Antonio Gutierrez from "Geometry Step by Step from the Land of the Incas"
- Stanford Encyclopedia of Philosophy entry on Newton's views on space, time, and motion
Ky artikull është i cunguar. Ju mund të ndihmoni Wikipedian duke e zgjeruar atë. |