Shqipëria e Madhe: Dallime mes rishikimesh

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë
[redaktim i pashqyrtuar][redaktim i pashqyrtuar]
Content deleted Content added
No edit summary
Rreshti 1: Rreshti 1:
{{shkronja}}
[[Figura:Ethnic albania.jpg|thumb|300px|Vendbanimet e shqiptarëve etnikë]]
[[Figura:Ethnic albania.jpg|thumb|300px|Vendbanimet e shqiptarëve etnikë]]
'''Shqipëria Etnike''' ([[Gjuha angleze|angl.]]: Ethnic Albania) është një hapësirë e caktuar gjeografike e territorit e cila është vendlindje e shqiptarëve me shumicë. Pavarësisht qëndrimeve të popujve të ndyshëm kjo hapësirë gjeografike ishte vendlindja e shqipëtarëve në historinë e afërt dhe 90% e këtij territori është akoma vendlindje dhe vendbanim me shumicë shqiptare.


'''Shqipëria Etnike''' ([[Gjuha angleze|angl.]]: Ethnic Albania) është një hapësirë e caktuar gjeografike e territorit e cila është vendlindje e shqiptarëve me shumicë. Pavarësisht qëndrimeve të popujve të ndryshëm kjo hapësirë gjeografike ishte vendlindja e shqiptarëve në historinë e afërt dhe 90 % e këtij territori është akoma vendlindje dhe vendbanim me shumicë shqiptare.
Përkundër barazimit të termit ''Shqipëri Etnike'' me termin ''Shqipëri e Madhe'' këto prapë se prapë nuk kanë kuptim të njejtë, por termi i dytë përdoret për të zbehur dhe keqinterpretuar termin e parë. Termi ''Shqipëria etnike'' nuk nënkupton asgjë më shume se hapësirën e banuar etnikisht me shumicë shqipëtare, kurse termi ''Shqipëria e Madhe'' siç pretendohet nga popujt okupues të territoreve , nënkupton zgjerim territorial të [[Shqipërisë]] si shtet ndaj territoreve tjera pa të drejtë.

Përkundër barazimit të termit ''Shqipëri Etnike'' me termin ''Shqipëri e Madhe'' këto prapë se prapë nuk kanë kuptim të njëjtë, por termi i dytë përdoret për të zbehur dhe keqinterpretuar termin e parë. Termi ''Shqipëria etnike'' nuk nënkupton asgjë më shume se hapësirën e banuar etnikisht me shumicë shqiptare, kurse termi ''Shqipëria e Madhe'' siç pretendohet nga popujt okupues të territoreve, nënkupton zgjerim territorial të [[Shqipërisë]] si shtet ndaj territoreve tjera pa të drejtë.


== Historia para pavarësisë ==
== Historia para pavarësisë ==
Para pavaresise Shqiperia ishte e pushtuar nga [[Perandoria Osmane]].Ajo ishte e ndare ne disa sanxhake:[[Kosova]]'[[Shkodra]],[[Janina]] dhe [[Manastiri]].Pas [[Traktati i Shen Stefanit]],Traktatit te Shen Stefanit,disa territore shqiptare iu dhane [[Bullgaria]],Bullgarise,[[Mali i Zi]],Malit te Zi,[[Greqia]],Greqise dhe [[Serbia]],Serbise.[[Lidhja e Prizrenit]] u ngrit kunder ketij traktati dhe luftoi me arme ne dore.Edhe pse Lidhja deshtoi territoret shqiptare nuk u copetuan te gjitha por mbeten pjese e Portes se Larte.
Para pavarësisë Shqipëria ishte e pushtuar nga [[Perandoria Osmane]]. Ajo ishte e ndare disa sanxhakë : [[Kosova]], [[Shkodra]], [[Janina]] dhe [[Manastiri]]. Pas [[Traktati i Shën Stefanit|Traktatit Shën Stefanit]], disa territore shqiptare iu dhanë [[Bullgaria|Bullgarisë]], [[Mali i Zi|Malit Zi]], [[Greqia|Greqisë]] dhe [[Serbia|Serbisë]]. [[Lidhja e Prizrenit]] u ngrit kundër këtij traktati dhe luftoi me arme dorë. Edhe pse Lidhja dështoi territoret shqiptarë nuk u copëtuan gjitha por mbeten pjesë e Portës Lartë.


== Pavarësia dhe ndarja e territoreve ==
== Pavarësia dhe ndarja e territoreve ==
Pas pavaresise kufijte e Shqiperise u caktuan nga [[Konferenca e Ambasadoreve]] e Fuqive te Medha.Megjithe kerkesen e Qeverise se Vlores per kufij etnik te Shqiperise,[[Fuqite e Medha]] nuk e moren parasysh kerkesen e saj.[[Kosova]],[[Manastiri]] dhe [[Lugina e Presheves]] iu dhane Serbise,[[Ulqini]] dhe viset perreth saj iu dhane Malit te Zi kurse [[Cameria]] iu dha Greqise.Edhe pse moren me shume se 2/3 e territorit te Shqiperise vendet e Ballkanit vazhduan te kerkonin te tjera territore duke gjetur pretekste qesharake.
Pas pavarësisë kufijtë e Shqipërisë u caktuan nga [[Konferenca e Ambasadoreve]] e Fuqive Mëdha. Me gjithë kërkesën e Qeverisë Vlorës për kufij etnik Shqipërisë, [[Fuqitë Mëdha]] nuk e morën parasysh kërkesën e saj. [[Kosova]], [[Manastiri]] dhe [[Lugina e Preshevës]] iu dhanë Serbisë, [[Ulqini]] dhe viset përreth saj iu dhanë Malit Zi kurse [[Çamëria]] iu dha Greqisë. Edhe pse morën shumë se 2/3 e territorit Shqipërisë vendet e [[Ballkan]]it vazhduan kërkonin tjera territore duke gjetur pretekste qesharake.
== Pasojat e ndarjes së shqipëtarëve ==
== Pasojat e ndarjes së shqiptarëve ==
Ndarja e territoreve shqiptare solli pasoja te renda si per Shqiperine e cunguar ashtu edhe per banoret e viseve jashte saj.Shteti shqiptar u perball me probleme shume te medha ngaqe forca me e madhe punetore ndodhej jashte territorit te saj.Gjithashtu burimet me te medha minerare ndodheshin ne [[Kosove]] e cila ishte pjese e Serbise.[[Serbia]],[[Mali i Zi]] dhe [[Greqia]] ushtruan nje dhune te jashtezakonshme mbi shqiptret e viseve qe pushtuan.Ata u masakruan u detyruan te ndryshonin fe dhe emra ose te largoheshin nga vendi i tyre.Kjo solli ndryshime ne perberjen e popullsise se ketyre territoreve.
Ndarja e territoreve shqiptare solli pasoja rënda si për Shqipërinë e cunguar ashtu edhe për banoret e viseve jashte saj. Shteti shqiptar u perball me probleme shumë medha nga që forca e madhe punëtorë ndodhej jashtë territorit saj. Gjithashtu burimet mëdha minerare ndodheshin [[Kosovë]] e cila ishte pjesë e Serbisë. [[Serbia]], [[Mali i Zi]] dhe [[Greqia]] ushtruan nje dhune te jashtezakonshme mbi shqiptret e viseve qe pushtuan. Ata u masakruan u detyruan te ndryshonin fe dhe emra ose te largoheshin nga vendi i tyre. Kjo solli ndryshime ne perberjen e popullsise se ketyre territoreve.
=== Lufta në Kosovë ===
=== Lufta në Kosovë ===
[[Kosova]] qendroi si pjese e Serbise nga [[viti 1913]] deri ne [[vitin 1999]] kur u zhvillua [[Lufta e Kosoves]].Kjo lufte erdhi si pasoje e trajtimit te pabarabarte te shqiptareve me popujt e tjere te Jugosllavise dhe debimit te shume prej tyre nga Kosova.Lufta u nis qe ne vitin 1913 kur filluan disa kryengritje.Gjate regjimit te Titos per shqiptaret e Kosoves pati disa te drejta te cilat u mohuan totalisht gjate regjimit te Milloshevicit.Lufta perfundoi me nerhyrjen e [[NATO]]-s ne Kosove e cila u clirua nga pushtimi policor serb.Me [[17 Shkurt 2008]] [[Parlamenti i Kosoves]] shpalli aktin e pavaresise nga [[Serbia]]
[[Kosova]] qëndroi si pjese e Serbisë nga [[viti 1913]] deri ne [[vitin 1999]] kur u zhvillua [[Lufta e Kosovës]]. Kjo lufte erdhi si pasoje e trajtimit te pabarabarte te shqiptareve me popujt e tjerë te Jugosllavisë dhe dëbimit te shume prej tyre nga Kosova. Lufta u nis qe ne vitin 1913 kur filluan disa kryengritje. Gjate regjimit te Titos për shqiptaret e Kosovës pati disa te drejta te cilat u mohuan totalisht gjate regjimit te Milloshevicit. Lufta përfundoi me ndërhyrjen e [[NATO]]-s ne Kosove e cila u çlirua nga pushtimi policor serb. Me [[17 Shkurt 2008]] [[Parlamenti i Kosovës]] shpalli aktin e pavarësisë nga [[Serbia]]

=== Lufta në Maqedoni ===
=== Lufta në Maqedoni ===
Lufta ne Maqedoni u zhvillua ne vitin 2001 nga shqiptaret te cilet kerkonin te drejtat qe u takonin ne shtetin maqedonas.Edhe pse nderhyri fuqishem ushtria maqedonase nuk arriti te ndalte valen e revoltave kunder sistemit te padrejte.[[Marreveshja e Ohrit]] ishte akti i fundit i luftes.Shqiptaret moren te drejtat qe u takonin dhe lufta aq e padeshirueshme per te dyja palet perfundoi.
Lufta ne Maqedoni u zhvillua ne vitin 2001 nga shqiptaret te cilët kërkonin te drejtat qe u takonin ne shtetin maqedonas. Edhe pse ndërhyri fuqishëm ushtria maqedonase nuk arriti te ndalte valën e revoltave kundër sistemit te padrejte. [[Marrëveshja e Ohrit]] ishte akti i fundit i luftës. Shqiptaret morën te drejtat qe u takonin dhe lufta aq e padeshirueshme për te dyja palët përfundoi.
=== Lufta në Luginën e Preshevës ===
=== Lufta në Luginën e Preshevës ===


== Rrymat për bashkim etnik ==
== Rrymat për bashkim etnik ==
Rrymat per bashkim etnik ndahen ne dy grupe:[[Ekstremiste]] dhe [[Liberale]].Ekstremistet perfaqesohen nga organizatat e ndryshme te mergimit,organizatat ilegale ne [[Maqedoni]],[[Mal te Zi]] dhe [[Serbi]].Ato kerkojne bashkimin etnik me ane te dhunes,prandaj ato jane quajtur organizata terroriste nga [[CIA]] dhe [[BE]].Liberalet kerkojne nje bashkim etnik gradual te bazuar mbi diplomacine dhe fitimin e te drejtave te shqiptareve kudo ne [[Ballkan]].Liberalet perfaqesohen nga [[LDK]],[[PDK]],[[AAK]] ne [[Kosove]].[[PDSH]],[[BDI]] ne [[Maqedoni]].[[PD]],[[PBK]],[[PBKD]],[[PLL]],[[PDI]] dhe [[LZHK]] ne [[Shqiperi]].Partite shqiptare te Malit te Zi dhe Lugines se Presheves bejne pjese ne kete grup.
Rrymat per bashkim etnik ndahen ne dy grupe:[[Ekstremiste]] dhe [[Liberale]]. Ekstremistet perfaqesohen nga organizatat e ndryshme te mergimit, organizatat ilegale ne [[Maqedoni]], [[Mal te Zi]] dhe [[Serbi]]. Ato kerkojne bashkimin etnik me ane te dhunes, prandaj ato jane quajtur organizata terroriste nga [[CIA]] dhe [[BE]]. Liberalet kerkojne nje bashkim etnik gradual te bazuar mbi diplomacine dhe fitimin e te drejtave te shqiptareve kudo ne [[Ballkan]]. Liberalet perfaqesohen nga [[LDK]], [[PDK]], [[AAK]] ne [[Kosove]]. [[PDSH]],[[BDI]] ne [[Maqedoni]]. [[PD]], [[PBK]], [[PBKD]], [[PLL]], [[PDI]] dhe [[LZHK]] ne [[Shqiperi]]. Partite shqiptare te Malit te Zi dhe Lugines se Presheves bejne pjese ne kete grup.
=== Balli kombëtar ===
=== Balli kombëtar ===


Rreshti 29: Rreshti 33:


=== Shqiptarët në Sanxhakun e Pazarit të Ri===
=== Shqiptarët në Sanxhakun e Pazarit të Ri===
[[Sanxhaku]] i [[Pazari i Ri|Tregut të Ri]] ka një sipërfaqe prej 8.687 km katrorë dhe 530 000 banorë. Kryeqyteti është [[Pazari i Ri|Tregu i Ri]] (Novi Pazari). Kufizohet me Serbinë, Malin e Zi, Kosovën, Bosnjën dhe Hercegovinën dhe Shqipërinë. E përbëjnë këto komuna: [[Pazari i Ri]], [[Tutini]], [[Sjenica]], [[Prijepolje]], [[Nova Varosh]], [[Bijello Polje]],[[ Rozhaja]], [[Plava]], [[Plevlje]] dhe [[Berane]].<ref>Dr.[[Ejup Mushoviq]], "Novi Pazar i okolina" </ref>
[[Sanxhaku]] i [[Pazari i Ri|Tregut të Ri]] ka një sipërfaqe prej 8.687 km katrorë dhe 530 000 banorë. Kryeqyteti është [[Pazari i Ri|Tregu i Ri]] (Novi Pazari). Kufizohet me Serbinë, Malin e Zi, Kosovën, Bosnjën dhe Hercegovinën dhe Shqipërinë. E përbëjnë këto komuna: [[Pazari i Ri]], [[Tutini]], [[Sjenica]], [[Prijepolje]], [[Nova Varosh]], [[Bijello Polje]], [[Rozhaja]], [[Plava]], [[Plevlje]] dhe [[Berane]].<ref>Dr.[[Ejup Mushoviq]], "Novi Pazar i okolina" </ref>


[[Sanxhaku]] është një territor i veçantë administrativ. Në aspektin ushtarak emri "Sanxhak" do të thotë " Flamur". Gjatë sundimit otoman emri Sanxhak ka nënkuptuar territor ushtarak. Më vonë ka paraqitë territor i shkalles së dytë pas Vilajetit apo Pashallëkut.
[[Sanxhaku]] është një territor i veçantë administrativ. Në aspektin ushtarak emri "Sanxhak" do të thotë " Flamur". Gjatë sundimit otoman emri Sanxhak ka nënkuptuar territor ushtarak. Më vonë ka paraqitë territor i shkalles së dytë pas Vilajetit apo Pashallëkut.


Ky rajon ngusht i lidhur me luginën e Lumit Ibër që paraqet hapësirë të rëndësishme komunikative të Sanxhakut gjindet në zonën kulturore e cila me poziten e sajë është ngusht e lidhur me Darndaninë, pra me Kosovën. Edhe pse ndodhet në periferi të Kosovës, ky rajon në të kaluarën e lashtë patjetër ka pasur zhvillim të ngjashëm,me atë që hasim në Kosovë.
Ky rajon ngusht i lidhur me luginën e Lumit Ibër që paraqet hapësirë të rëndësishme komunikative të Sanxhakut gjindet në zonën kulturore e cila me poziten e sajë është ngusht e lidhur me Darndaninë, pra me Kosovën. Edhe pse ndodhet në periferi të Kosovës, ky rajon në të kaluarën e lashtë patjetër ka pasur zhvillim të ngjashëm, me atë që hasim në Kosovë.


Para ardhjes së sllavëve këto vise kan qenë të populluara nga ilirët për çka flasin hulumtimet e shumta arkelogjike: Në Pazarin e Ri në vendin e tanishëm të kombinatit të Tekstilit "Rashka"; mandej të mbeturat nga ari dhe qehlibari të gjetura para shum viteve te Kisha e Petrovës. Kjo e fundit na jep njohuri për mundësinë e ekzistimit të një lidhjeje të fiseve ilire, selia e sëcilës ka qenë në vendin e kishës së përmendur.
Para ardhjes së sllavëve këto vise kan qenë të populluara nga ilirët për çka flasin hulumtimet e shumta arkelogjike: Në Pazarin e Ri në vendin e tanishëm të kombinatit të Tekstilit "Rashka"; mandej të mbeturat nga ari dhe qehlibari të gjetura para shum viteve te Kisha e Petrovës. Kjo e fundit na jep njohuri për mundësinë e ekzistimit të një lidhjeje të fiseve ilire, selia e sëcilës ka qenë në vendin e kishës së përmendur.


Toponimet e shumta në këto vise ruajn kujtimrt për ilirët. Emrat : Ras, Ibër, Peshter, Bishevë,Vapa, Lim etj. janë me prejardhje nga gjuha shqipe (ras-rrasë,lim-Lumi; Ibër- i bardhë; Vapë - vapa,-ë; Peshter :Pesh- peshë; ter- terr (terrësi), ter - thatësi.
Toponimet e shumta në këto vise ruajn kujtimrt për ilirët. Emrat : Ras, Ibër, Peshter, Bishevë, Vapa, Lim etj. janë me prejardhje nga gjuha shqipe (ras-rrasë, lim-Lumi ; Ibër- i bardhë ; Vapë - vapa, ; Peshter : Pesh- peshë ; ter- terr (terrësi), ter - thatësi.


Kur serbët u vendosën në Luginën e Lumit Rashka, i detyruan popullsinë vendase të tërhiqen në male dhe ua morën tokat. Gjithsesi të gjithe vendasit nuk u tërhoqën por një numër i tyre kan mbetur në viset malore për rreth duke u marr me blegtori. Në vazhdimësi ata jetuan në këto vise , qka na bënë me dije edhe prezenca e sotshme e tyre në këto vise.
Kur serbët u vendosën në Luginën e Lumit Rashka, i detyruan popullsinë vendase të tërhiqen në male dhe ua morën tokat. Gjithsesi të gjithe vendasit nuk u tërhoqën por një numër i tyre kan mbetur në viset malore për rreth duke u marr me blegtori. Në vazhdimësi ata jetuan në këto vise , qka na bënë me dije edhe prezenca e sotshme e tyre në këto vise.


Sipas shënimeve të viteve 1905-1906 në këtë sanxhak jetonin 37,775 banorë. Shënimet japin të dhëna për përkatësin fetare të 27,980 banorëve mysliman (Shqiptare dhe Slave të konvertuar gjate sundimeve Otomane) dhe të 19,795 krishterë (ortodoks të racës/kombësisë Shqiptare dhe serbe).<ref>[http://www.illyrians.org/serbprojects.html illyrians.org]</ref>
Sipas shënimeve të viteve 1905-1906 në këtë sanxhak jetonin 37.775 banorë. Shënimet japin të dhëna për përkatësin fetare të 27.980 banorëve mysliman (Shqiptare dhe Slave të konvertuar gjate sundimeve Otomane) dhe të 19.795 krishterë (ortodoks të racës/kombësisë Shqiptare dhe serbe).<ref>[http://www.illyrians.org/serbprojects.html illyrians.org]</ref>


Gjatë luftës së dytë botërore Pazari i Ri ishte nën mbrojtjen e forcave vullnetare të rajonit. Më 4 nëntorë 1941 forcat e armatosura çetnike i sulmojnë vendasit të cilëve ju vijnë në ndihmë rreth 6 000 vullnetarë nga rrafshi i Kosovës, Drenica dhe rrafshi i Dugagjinit.
Gjatë luftës së dytë botërore Pazari i Ri ishte nën mbrojtjen e forcave vullnetare të rajonit. Më 4 nëntorë 1941 forcat e armatosura çetnike i sulmojnë vendasit të cilëve ju vijnë në ndihmë rreth 6 000 vullnetarë nga rrafshi i Kosovës, Drenica dhe rrafshi i Dugagjinit.


=== Ideologjitë e bashkimit kulturorë ===
=== Ideologjitë e bashkimit kulturorë ===

Versioni i datës 12 dhjetor 2009 00:56

Vendbanimet e shqiptarëve etnikë

Shqipëria Etnike (angl.: Ethnic Albania) është një hapësirë e caktuar gjeografike e territorit e cila është vendlindje e shqiptarëve me shumicë. Pavarësisht qëndrimeve të popujve të ndryshëm kjo hapësirë gjeografike ishte vendlindja e shqiptarëve në historinë e afërt dhe 90 % e këtij territori është akoma vendlindje dhe vendbanim me shumicë shqiptare.

Përkundër barazimit të termit Shqipëri Etnike me termin Shqipëri e Madhe këto prapë se prapë nuk kanë kuptim të njëjtë, por termi i dytë përdoret për të zbehur dhe keqinterpretuar termin e parë. Termi Shqipëria etnike nuk nënkupton asgjë më shume se hapësirën e banuar etnikisht me shumicë shqiptare, kurse termi Shqipëria e Madhe siç pretendohet nga popujt okupues të territoreve, nënkupton zgjerim territorial të Shqipërisë si shtet ndaj territoreve tjera pa të drejtë.

Historia para pavarësisë

Para pavarësisë Shqipëria ishte e pushtuar nga Perandoria Osmane. Ajo ishte e ndare në disa sanxhakë : Kosova, Shkodra, Janina dhe Manastiri. Pas Traktatit të Shën Stefanit, disa territore shqiptare iu dhanë Bullgarisë, Malit të Zi, Greqisë dhe Serbisë. Lidhja e Prizrenit u ngrit kundër këtij traktati dhe luftoi me arme në dorë. Edhe pse Lidhja dështoi territoret shqiptarë nuk u copëtuan të gjitha por mbeten pjesë e Portës së Lartë.

Pavarësia dhe ndarja e territoreve

Pas pavarësisë kufijtë e Shqipërisë u caktuan nga Konferenca e Ambasadoreve e Fuqive të Mëdha. Me gjithë kërkesën e Qeverisë së Vlorës për kufij etnik të Shqipërisë, Fuqitë të Mëdha nuk e morën parasysh kërkesën e saj. Kosova, Manastiri dhe Lugina e Preshevës iu dhanë Serbisë, Ulqini dhe viset përreth saj iu dhanë Malit të Zi kurse Çamëria iu dha Greqisë. Edhe pse morën më shumë se 2/3 e territorit të Shqipërisë vendet e Ballkanit vazhduan të kërkonin të tjera territore duke gjetur pretekste qesharake.

Pasojat e ndarjes së shqiptarëve

Ndarja e territoreve shqiptare solli pasoja të rënda si për Shqipërinë e cunguar ashtu edhe për banoret e viseve jashte saj. Shteti shqiptar u perball me probleme shumë të medha nga që forca më e madhe punëtorë ndodhej jashtë territorit të saj. Gjithashtu burimet më të mëdha minerare ndodheshin në Kosovë e cila ishte pjesë e Serbisë. Serbia, Mali i Zi dhe Greqia ushtruan nje dhune te jashtezakonshme mbi shqiptret e viseve qe pushtuan. Ata u masakruan u detyruan te ndryshonin fe dhe emra ose te largoheshin nga vendi i tyre. Kjo solli ndryshime ne perberjen e popullsise se ketyre territoreve.

Lufta në Kosovë

Kosova qëndroi si pjese e Serbisë nga viti 1913 deri ne vitin 1999 kur u zhvillua Lufta e Kosovës. Kjo lufte erdhi si pasoje e trajtimit te pabarabarte te shqiptareve me popujt e tjerë te Jugosllavisë dhe dëbimit te shume prej tyre nga Kosova. Lufta u nis qe ne vitin 1913 kur filluan disa kryengritje. Gjate regjimit te Titos për shqiptaret e Kosovës pati disa te drejta te cilat u mohuan totalisht gjate regjimit te Milloshevicit. Lufta përfundoi me ndërhyrjen e NATO-s ne Kosove e cila u çlirua nga pushtimi policor serb. Me 17 Shkurt 2008 Parlamenti i Kosovës shpalli aktin e pavarësisë nga Serbia

Lufta në Maqedoni

Lufta ne Maqedoni u zhvillua ne vitin 2001 nga shqiptaret te cilët kërkonin te drejtat qe u takonin ne shtetin maqedonas. Edhe pse ndërhyri fuqishëm ushtria maqedonase nuk arriti te ndalte valën e revoltave kundër sistemit te padrejte. Marrëveshja e Ohrit ishte akti i fundit i luftës. Shqiptaret morën te drejtat qe u takonin dhe lufta aq e padeshirueshme për te dyja palët përfundoi.

Lufta në Luginën e Preshevës

Rrymat për bashkim etnik

Rrymat per bashkim etnik ndahen ne dy grupe:Ekstremiste dhe Liberale. Ekstremistet perfaqesohen nga organizatat e ndryshme te mergimit, organizatat ilegale ne Maqedoni, Mal te Zi dhe Serbi. Ato kerkojne bashkimin etnik me ane te dhunes, prandaj ato jane quajtur organizata terroriste nga CIA dhe BE. Liberalet kerkojne nje bashkim etnik gradual te bazuar mbi diplomacine dhe fitimin e te drejtave te shqiptareve kudo ne Ballkan. Liberalet perfaqesohen nga LDK, PDK, AAK ne Kosove. PDSH,BDI ne Maqedoni. PD, PBK, PBKD, PLL, PDI dhe LZHK ne Shqiperi. Partite shqiptare te Malit te Zi dhe Lugines se Presheves bejne pjese ne kete grup.

Balli kombëtar

Ushtria Çlirimtare Kombëtare

Shqiptarët në Çamëri

Shqiptarët në Mal të Zi

Shqiptarët në Sanxhakun e Pazarit të Ri

Sanxhaku i Tregut të Ri ka një sipërfaqe prej 8.687 km katrorë dhe 530 000 banorë. Kryeqyteti është Tregu i Ri (Novi Pazari). Kufizohet me Serbinë, Malin e Zi, Kosovën, Bosnjën dhe Hercegovinën dhe Shqipërinë. E përbëjnë këto komuna: Pazari i Ri, Tutini, Sjenica, Prijepolje, Nova Varosh, Bijello Polje, Rozhaja, Plava, Plevlje dhe Berane.[1]

Sanxhaku është një territor i veçantë administrativ. Në aspektin ushtarak emri "Sanxhak" do të thotë " Flamur". Gjatë sundimit otoman emri Sanxhak ka nënkuptuar territor ushtarak. Më vonë ka paraqitë territor i shkalles së dytë pas Vilajetit apo Pashallëkut.

Ky rajon ngusht i lidhur me luginën e Lumit Ibër që paraqet hapësirë të rëndësishme komunikative të Sanxhakut gjindet në zonën kulturore e cila me poziten e sajë është ngusht e lidhur me Darndaninë, pra me Kosovën. Edhe pse ndodhet në periferi të Kosovës, ky rajon në të kaluarën e lashtë patjetër ka pasur zhvillim të ngjashëm, me atë që hasim në Kosovë.

Para ardhjes së sllavëve këto vise kan qenë të populluara nga ilirët për çka flasin hulumtimet e shumta arkelogjike: Në Pazarin e Ri në vendin e tanishëm të kombinatit të Tekstilit "Rashka"; mandej të mbeturat nga ari dhe qehlibari të gjetura para shum viteve te Kisha e Petrovës. Kjo e fundit na jep njohuri për mundësinë e ekzistimit të një lidhjeje të fiseve ilire, selia e sëcilës ka qenë në vendin e kishës së përmendur.

Toponimet e shumta në këto vise ruajn kujtimrt për ilirët. Emrat : Ras, Ibër, Peshter, Bishevë, Vapa, Lim etj. janë me prejardhje nga gjuha shqipe (ras-rrasë, lim-Lumi ; Ibër- i bardhë ; Vapë - vapa, -ë ; Peshter : Pesh- peshë ; ter- terr (terrësi), ter - thatësi.

Kur serbët u vendosën në Luginën e Lumit Rashka, i detyruan popullsinë vendase të tërhiqen në male dhe ua morën tokat. Gjithsesi të gjithe vendasit nuk u tërhoqën por një numër i tyre kan mbetur në viset malore për rreth duke u marr me blegtori. Në vazhdimësi ata jetuan në këto vise , qka na bënë me dije edhe prezenca e sotshme e tyre në këto vise.

Sipas shënimeve të viteve 1905-1906 në këtë sanxhak jetonin 37.775 banorë. Shënimet japin të dhëna për përkatësin fetare të 27.980 banorëve mysliman (Shqiptare dhe Slave të konvertuar gjate sundimeve Otomane) dhe të 19.795 krishterë (ortodoks të racës/kombësisë Shqiptare dhe serbe).[2]

Gjatë luftës së dytë botërore Pazari i Ri ishte nën mbrojtjen e forcave vullnetare të rajonit. Më 4 nëntorë 1941 forcat e armatosura çetnike i sulmojnë vendasit të cilëve ju vijnë në ndihmë rreth 6 000 vullnetarë nga rrafshi i Kosovës, Drenica dhe rrafshi i Dugagjinit.

Ideologjitë e bashkimit kulturorë

Ideologjitë e bashkimit politikë

Ideologjitë e bashkimit etnikë

Rinia dhe Bashkimi Kombëtar

Shih edhe

Lidhje të jashtme

Burimi i të dhënave

  1. ^ Dr.Ejup Mushoviq, "Novi Pazar i okolina"
  2. ^ illyrians.org