Parajsa: Dallime mes rishikimesh

Browse history interactively

[redaktim i pashqyrtuar]

← Redaktim më i vjetër Ndryshimi më pas →

Content deleted Content added

PamorTekst wiki

Inline

Versioni i datës 9 janar 2010 01:07

Gjendeni tek artikulli Parajsa. Për shprehjet e ngjashme në shkrim, kuptim apo tingëllim, shikoni këtu.

Parajsa është një fjalë që e ka prejardhjen nga sanskritja paradesha ose "vend i lartë" dhe më vonë u përshtat në perëndim në pairidaeza (persisht) që përbëhet nga pairi (përreth) dhe diz (krijoj), "paràdhisos" (greqisht), "pardes" (hebraisht), "partez" (armenisht) (kopësht) dhe "paradisus" (latinisht), italisht Paradiso nga e cila vjen edhe ne shqip fjala parajsë ose parriz. Në tekstet fetare zakonisht lidhet me jetën e amshuar të lumtur të të vdekurve që shijojnë shikimin dhe praninë e fytyrës së Zotit.

Burime si Ksenofoni e përdornin këtë emërtim për të treguar kopshtin e famshëm "parajsë". Tre prejardhjet kryesore të emërtimit perëndimor (hebraisht pardès, persisht pairidaēza dhe greqisht paràdhisos), përmbajnë idenë themelore të një parku ose kopshti.

Sot emërtimi "parajsë" nënkupton "qiellin" ose vendin e fundit e të lumtur, dhe rrjedh nga domethënia e fjalës greke paràdhisos të përdorur në Bibël për të treguar kopshtin e edenit.

Parajsa në blaBibël: Edeni dhe Jeruzalemi i Ri

Siguria e jetës së amshuar e të lumtur shfaqet vetëm kah fundi i Besëlidhjes së Vjetër. Më parë mendohej që të vdekurit zbritnin në "mbretërinë e të vdekurve" ose sheol, "vendi i hijeve", pa kënaqësi.

Në librin e makabejve, dhe libra të dytë kanonike të pa përfshirë në kanonin hebraik shprehet siguria e ringjalljes së të vdekurve dhe jetën e amshuar. Jezusi e ka paraqitur shumë qartë këtë mësim në krahasime të ndryshme e fjalime:

Në gjykimin botëror (Mateu 25,31-46)
Tek "vjedhësi i mirë" (shprehje e përkthyer më mirë si "keqbërësi i penduar" në kryq) Jezusi i premton parajsën duke përdorur këto fjalë: Me të vërtetë po të them, sot do të jesh me mua në parriz (Luka 23,39-43).

Emërtimi shfaqet edhe tek 2Kor 12,4. Apostoli Pal pohon të ketë qënë i rrëmbyer në parajsë e të ketë dëgjuar fjalë të pathënëshme që nuk i lejohet askujt të thuhen.

Zbulesa 2,7 e përdor fjalën në lidhje me Edenin që e quan Parajsë. Fitimtarit do t´i jap për të ngrënë nga pema e jetës, që është në parajsën e Perëndisë.

Edeni - vendi i parë i banuar nga njerëzit. I shtrirë në Lindje. (Ngjarjet 2:8). Njerëzit që banonin në Eden ishin të pavdekshëm dhe të përkryer. Në këtë shikim Parajsa është e ngjashme me Amshimin e Artë. Të shtyrë në tundim nga gjarpëri, ata hëngrën nga fruti i pemës së dijes, si përfundim ata u dënuan me vdekje dhe vuajtje. Zoti e mbylli parajsën për njerëzit, duke vënë një engjëlli kerubim me një shpatë të flaktë në hyrjen e saj (Ngjarjet 3:24).

Jeruzalemi i Ri - banesa e të drejteve të ribashkuar me Perëndinë pas Fundit të Botës. Gjoni e përshkruan atë në pamjen e një katërkëndëshi të madh (<<gjatësia e gjerësia dhe lartësia e tij janë të njëjta>> Zbulesa 21:16), që ngrihej në qiell. Gjerësia e brinjës së katërkëndëshit është 300km (12000 stade). Trashësia e mbulesës 72 metra (144 kubite). Katërkëndëshi do të ketë 12 porta, nga 3 porta nga çdo anë. Brenda katërkëndëshit do të ketë rrugë, dhe nga froni rjedh uji i gjallë, që ushqen pemën e jetës.

Përfytyrimi i parajsës nga Dantja

Qielli i parë (Hëna) - banorë me detyrë ruajtëse
Qielli i dytë (Mërkuri) - banorë reformues dhe vuajtës padrejtësisht.
Qielli i tretë (Afërdita) - banorë të dashuruar.
Qielli i katërt (Dielli) - banorë të mençur e me dituri të medha (Tomas Akuini).
Qielli i pestë (Marsi) - luftëtarë të së vërtetës (Juda Makabea).
Qielli i gjashtë (Jupiteri) - banorë sundimtarë të drejtësisë.
Qielli i shtatë (Saturni) - banorë teologë dhe murgj.
Qilelli i tetë - (lëmshi i yllit) - banorë ngadhënjyes (Krishti, Zoja, Sh.Pjetri, Sh.Gjoni, Adami)
Qielli i nëntë - (Krijuesi) Perëndia, engjëjt
Qielli i dhjetë (Empirikët) - Lumi i Dritës dhe Trëndafili i Zjarrtë - banorë hyjnorë (Perëndia, Zoja, Moisiu, etj.) .

Parajsa në Islam

Artikulli kryesor: Xheneti

Islami parajsën (të njohur si xhenet), vetitë, jetën dhe të mirat në të i përshkruan duke u bazuar në argumentet [Kur'ani|Kur'anore]] si dhe dëshmitë e Muhammedit, të dërguarit të fundit në Islam.

Parajsa sipas argumenteve islame është një vend ku rrjedhin lumenj e rriten të gjitha bimët e mundëshme (Kurani 98:8). Në veçanti përmenden katër lumenj: uji, qumështi, vera dhe mjalti (Kurani 47:15).

Vetitë e mrekullueshme të parajsës në Islam janë prania e hyrijeve - vashave syzeza të bukura të virgjëra e të paprekura nga xhinët apo njerëzit (Kurani 55:55-76).

Njerëzve të drejtë që do të jenë banorë të parajsës u shërbejnë djelmosha të veshur në të gjelbërt me zbukurime të argjendëta (Kurani 76:19-21; 56:17).

Sipas argumenteve Islame parajsa është një vend i ndarë ku njerëzit do të ndahen sipas përkushtimit dhe devotshmërisë në nivele të ndryshme të parajsës.

Shiko edhe

Lidhje të jashtme

@@ Rreshti 1: / Rreshti 1: @@
 {{fjala}}
 [[Skeda:Jan Bruegel d. Ä. 003.jpg|thumb|Parajsa nga [[Jan Brygel]].]]
-'''Parajsa''' është një fjalë që e ka prejardhjen nga [[sanskritja]] ''paradesha'' ose "vend i lartë" dhe më vonë u përshtat në perëndim në ''pairidaeza'' ([[Persishtja|persisht]]) që përbëhet nga ''pairi'' (përreth) dhe ''diz'' (krijoj), "paràdhisos" ([[Greqishtja|greqisht]]), "pardes" ([[Hebraishtja|hebraisht]]), "partez" ([[Armenishtja|armenisht]]) (kopësht) dhe "paradisus" ([[Latinishtja|latinisht]]), italisht ''Paradiso'' nga e cila vjen edhe ne shqip fjala ''parajse'' ose ''parriz''.
+'''Parajsa''' është një fjalë që e ka prejardhjen nga [[sanskritja]] ''paradesha'' ose "vend i lartë" dhe më vonë u përshtat në perëndim në ''pairidaeza'' ([[Persishtja|persisht]]) që përbëhet nga ''pairi'' (përreth) dhe ''diz'' (krijoj), "paràdhisos" ([[Greqishtja|greqisht]]), "pardes" ([[Hebraishtja|hebraisht]]), "partez" ([[Armenishtja|armenisht]]) (kopësht) dhe "paradisus" ([[Latinishtja|latinisht]]), [[Italishtja|italisht]] ''Paradiso'' nga e cila vjen edhe ne shqip fjala ''parajsë'' ose ''parriz''.
 Në tekstet fetare zakonisht lidhet me jetën e amshuar të lumtur të të vdekurve që shijojnë shikimin dhe praninë e fytyrës së [[Zoti]]t.
@@ Rreshti 8: / Rreshti 8: @@
 Sot emërtimi "parajsë" nënkupton "qiellin" ose vendin e fundit e të lumtur, dhe rrjedh nga domethënia e fjalës greke ''paràdhisos'' të përdorur në [[Bibla|Bibël]] për të treguar [[Kopshti i Edenit|kopshtin e edenit]].
-== Parajsa në Bibël: [[Edeni]] dhe [[Jeruzalemi i Ri]] ==
+== Parajsa në [[Bi|blaBibël]]: [[Edeni]] dhe [[Jeruzalemi i Ri]] ==
 [[Skeda:Adam_and_Eve_expelled_from_Paradise.png|thumb|200px|Adami dhe Eva dëbohen nga parajsa]]
 Siguria e jetës së amshuar e të lumtur shfaqet vetëm kah fundi i [[Besëlidhja e Vjetër|Besëlidhjes së Vjetër]]. Më parë mendohej që të vdekurit zbritnin në "mbretërinë e të vdekurve" ose ''sheol'', "vendi i hijeve", pa kënaqësi.
-Ne [[Libri i makabejve|librin e makabejve]], dhe libra te dyte kanonike te pa perfshire ne kanonin hebraik shprehet siguria e [[Ringjallja|ringjalljes]] se te vdekurve dhe jeten e amshuar.
+Në [[Libri i makabejve|librin e makabejve]], dhe libra të dytë kanonike të pa përfshirë në kanonin hebraik shprehet siguria e [[Ringjallja|ringjalljes]] së të vdekurve dhe jetën e amshuar.
-[[Jezusi]] e ka paraqitur shume qarte kete mesim ne krahasime te ndryshme e fjalime:
+[[Jezusi]] e ka paraqitur shumë qartë këtë mësim në krahasime të ndryshme e fjalime:
-* Ne [[Gjykimi botëror|gjykimin boteror]] (Mateu 25,31-46)
+* Në [[Gjykimi botëror|gjykimin botëror]] (Mateu 25,31-46)
-* Tek "vjedhesi i mire" (shprehje e perkthyer me mire si "keqberesi i penduar" ne kryq) Jezusi i premton parajsen duke perdorur keto fjale: ''Me te vertete po te them, sot do te jesh me mua ne parriz'' ([[Luka 23,39-43]]).
+* Tek "vjedhësi i mirë" (shprehje e përkthyer më mirë si "keqbërësi i penduar" në kryq) Jezusi i premton parajsën duke përdorur këto fjalë: ''Me të vërtetë po të them, sot do të jesh me mua në parriz'' ([[Luka 23,39-43]]).
 [[Skeda:Michelangelo - Fresco of the Last Judgement.jpg|thumb|left|250px|Dita e gjykimit, nga [[Mikelangjelo]].]]
-Emertimi shfaqet edhe tek [[2Kor 12,4]]. [[Shën Pali|Apostoli Pal]] pohon ''te kete qene i rrembyer ne parajse e te kete degjuar fjale te patheneshme qe nuk i lejohet askujt te thuhen''.
+Emërtimi shfaqet edhe tek [[2Kor 12,4]]. [[Shën Pali|Apostoli Pal]] pohon ''të ketë qënë i rrëmbyer në parajsë e të ketë dëgjuar fjalë të pathënëshme që nuk i lejohet askujt të thuhen''.
-[[Zbulesa 2,7]] e perdor fjalen ne lidhje me [[Edeni]]n qe e quan ''Parajse''. ''Fitimtarit do t´i jap për te ngrene nga pema e jetes, qe është ne parajsen e Pernëdisë''.
+[[Zbulesa 2,7]] e përdor fjalën në lidhje me [[Edeni]]n që e quan ''Parajsë''. ''Fitimtarit do t´i jap për të ngrënë nga pema e jetës, që është në parajsën e Perëndisë''.
-* '''Edeni''' - vendi i pare i banuar nga njerzit. I shtrire ne Lindje. ([[Ngjarjet 2:8]]). Njerzit qe banonin ne Eden ishin te pavdekshem dhe te perkryer. Ne kete shikim Parajsa është e ngjashme me Amshimin e Arte. Te shtyre ne tundim nga gjarperi, ata hengren nga fruti i '''[[Pema e dijes|pemes se dijes]]''', si perfundim ata u denuan me vdekje dhe vuajtje. Zoti e mbylli parajsen për njerzit, duke vene nje [[engjëll]] kerubim me nje shpate te flakte ne hyrjen e saj (Ngjarjet 3:24).
+* '''Edeni''' - vendi i parë i banuar nga njerëzit. I shtrirë në Lindje. ([[Ngjarjet 2:8]]). Njerëzit që banonin në Eden ishin të pavdekshëm dhe të përkryer. Në këtë shikim Parajsa është e ngjashme me Amshimin e Artë. Të shtyrë në tundim nga gjarpëri, ata hëngrën nga fruti i '''[[Pema e dijes|pemës së dijes]]''', si përfundim ata u dënuan me vdekje dhe vuajtje. Zoti e mbylli parajsën për njerëzit, duke vënë një [[engjëlli|engjëlli]] kerubim me një shpatë të flaktë në hyrjen e saj (Ngjarjet 3:24).
-* '''Jeruzalemi i Ri''' - banesa e te drejteve te ribashkuar me Perendine pas Fundit te Botes. [[Gjoni]] e pershkruan ate ne pamjen e nje katerkendeshi te madh (''<<gjatesi e gjeresi dhe lartesi e tij janë te njejta>>'' Zbulesa 21:16), qe ngrihej ne qiell. Gjeresia e brinjes se katerkendeshit është 300km (12000 stade). Trashesia e mbuleses 72 meter (144 kubite). Katerkendeshi do te kete 12 porta, nga 3 porta nga çdo ane. Brenda katerkendeshit do te kete rruge,dhe nga froni rjedh '''[[Uji i gjallë|uji i gjalle]]''', qe ushqen '''[[Pema e jetës|pemen e jetes]]'''.
+* '''Jeruzalemi i Ri''' - banesa e të drejteve të ribashkuar me Perëndinë pas Fundit të Botës. [[Gjoni]] e përshkruan atë në pamjen e një katërkëndëshi të madh (''<<gjatësia e gjerësia dhe lartësia e tij janë të njëjta>>'' Zbulesa 21:16), që ngrihej në qiell. Gjerësia e brinjës së katërkëndëshit është 300km (12000 stade). Trashësia e mbulesës 72 metra (144 kubite). Katërkëndëshi do të ketë 12 porta, nga 3 porta nga çdo anë. Brenda katërkëndëshit do të ketë rrugë, dhe nga froni rjedh '''[[Uji i gjallë|uji i gjallë]]''', që ushqen '''[[Pema e jetës|pemën e jetës]]'''.
 == Përfytyrimi i parajsës nga [[Dante Aligieri|Dantja]] ==
 [[Skeda:Paradiso Canto 31.jpg|thumb|right|250x|[[Gustav Dor]]: Dantja dhe Beatriçja në rrethin e fundit të parajsës]]
-* Qielli i parë ([[Hëna]]) - banorë me detyrë ruajtesë
+* Qielli i parë ([[Hëna]]) - banorë me detyrë ruajtëse
 * Qielli i dytë ([[Mërkuri]]) - banorë reformues dhe vuajtës padrejtësisht.
 * Qielli i tretë ([[Afërdita]]) - banorë të dashuruar.
@@ Rreshti 40: / Rreshti 40: @@
 == Parajsa në Islam ==
 {{Kryesor|Xheneti}}
-* [[Islami]] parajsën ''(njohur si [[xheneti|xhenet]]), vetitë, jetën dhe të mirat në të i përshkruan duke u bazuar në argumentet [Kur'ani|Kur'anore]] si dhe dëshmitë e [[Muhammedi]]t ''(paqa qoft mbi të)'', të dërguarit të fundit në Islam.
+* [[Islami]] parajsën ''(të njohur si [[xheneti|xhenet]]), vetitë, jetën dhe të mirat në të i përshkruan duke u bazuar në argumentet [Kur'ani|Kur'anore]] si dhe dëshmitë e [[Muhammedi]]t, të dërguarit të fundit në Islam.
-Parajsa sipas argumenteve islame është një vend ku rrjedhin lumenj e rriten të gjitha bimet e mundshme (Kurani [[Suretu El Bejjine|98:8]]). Në veçanti përmenden katër lumenj: uji, qumeshti, vera dhe mjalti (Kurani [[Suretu Muhammed|47:15]]).
+Parajsa sipas argumenteve islame është një vend ku rrjedhin lumenj e rriten të gjitha bimët e mundëshme (Kurani [[Suretu El Bejjine|98:8]]). Në veçanti përmenden katër lumenj: uji, qumështi, vera dhe mjalti (Kurani [[Suretu Muhammed|47:15]]).
 Vetitë e mrekullueshme të parajsës në Islam janë prania e [[Hyrije|hyrijeve]] - vashave syzeza të bukura të virgjëra e të paprekura nga [[xhini|xhinët]] apo njerëzit (Kurani 55:55-76).