Beluga

Beluga-Balena e bardhe

Beluga ose balena e bardhe(Delphinapterus leucas)eshte nje lloj i balenes Arktike dhe Sub-Arktike.Ajo eshte nje nga dy antaret e famijes Monodontidae, sebashku me balenen trupvogel te arktikut.Ketij gjitari deti shpesh i referohen thjesht si beluga ose Kanarina e Detit per shkak te cicerimes te mprehte. Beluga eshte mbi 5 metra e gjate dhe me nje ngjyre te pagabueshme te bardhe e me nje gunge te vecante ne koke.Per nje prespektive e mbrojtjes Beluga eshte konsideruar si nje kafshe e rrezikuar nga Bashkimi Nderkombetar per Ruajtjen e Natyres , por nenpopullimi ne Inlet Cook në Alaskë është konsideruar e rrezikuar në mënyrë kritike dhe është vënë nën mbrojtjen e Aktit "Speciet e rrezikuara" nga qeveria federale e USA.

Pershkrimi

Belugat meshkuj jene me te medhenj se femrat. Meshkujt mund te arrijne gjatesine 5.5 metra kurse femrat rriten deri ne 4.1 metra. Meshkujt peshojne nga 1100-1600 kilogram ndersa femrat peshojne 700-1200 kg. Ajo eshte me e madhe se shumica e Delfineve, por eshte me e vogel se shumioca e balenave me dhembe. Beluga e rritura kane ngjyre te bardhe ose rralle ngjyre gri ne te bardhe. Sidoqofte, Balenat e vogla kane zakonisht ngjyre gri. Koka e Beluges eshte ndryshe nga ajo e balenave te tjera. Ashtu si pjesa me e madhe e balenave me dhembe ajo ka nje nje pete te indit lyror te gjendur ne në qendër të ballit. Beluga eshte e afte ta ndryshoje formen e kokes se saj duke fryre me ajer sinuset e saj. Ndryshe nga shume delfine dhe balena , vertebrat e qafes nuk jane te nderthurura sebashku duke i lejuar kafshes fleksibilitetin per te kthyer koken e tij anash. Ne pjesen e peparjme te gojes , beluga ka 8-10 dhembe ne secilen ane te nofulles dhe nje total prej 34-40 dhembe.

Beluga ka nje kreshte shpinore me teper si nje pende shpinore. Mungesa e pendes shpinore pasqyrohet ne emrin gjinise se nje specieje apterus ,fjale greke qe do te thote "pa krahe" . Preferenca e evolucionit per nje krehte shpinore sesa per nje pende shpinore besohet nga shkencetaret se eshte nje forme e pershtatjes per kushtet nen akull ose ndoshta nje menyre per ruajtjen e nxehtesise. Ashtu si tek balenat e tjera, gjendra tiroide eshte relativisht e madhe ne krahasim me gjitaret tokesore (tri herë në peshë si një kalë) dhe mund te ndihmoje per te mbajtur te larte metabolizmin gjate okupacioneve verore.

Trupi i Beluges eshte i rrumbullaket , vecanarisht kur eshte e ushqyer mire dhe me nje kon (pakesim) me pak probleme ne koke dhe ne bisht. Koni i papritur ne baze te qafes se balenes i jep pamjen shpatullave, unike midis balenave . Penda e bishtit rritet dhe behet gjjithnje e me e lakuar ashtu si dhe mosha e kafshes. Pendet e notimit jane te gjere dhe te shkurter -duke i bere ata pothuajse si forme katrore. Syte e tyre jane po aq te medha sa koka e fokave.

Ushqimi

Beluga eshte nje gjitar qe noton ngadale dhe ushqehet kryesisht me peshq. Ajo ha gjithashtu cefalopode (oktapode dhe kallamare) dhe me krustace (Gaforre dhe karkaleca deti). Ajo e merr ushqimin zakonisht ne shtratin e detit ne nje thellesi 1000 foot , por ato mund te zhyten te pakten sa dyfishi i kesaj thellesie. Ne pergjithesi nje zhytje per tu ushquer zgjat 3-5 minuta, por Belugat jane vezhguar duke u zhytur me me shume se 20 minuta per nje here te zhytur.

Riprodhimi

Belugat femra zakonisht lindin cdo 3 vjet. Pjesa me e madhe e lidhjeve mes balenave ndodhin gjate shkurtit dhe majit, por ka edhe lidhje qe formohen ne muajt e tjere te vitit. Periudha e shtatzanise zgjat 12 deri ne 14 muaj e gjysme. Te vegjelit lindin gjate nje periudhe te zgjatur qe ndryshon nga vendndodhja. Ne Kanadane Arktike , te vegjelit lindin midis periudhes Mars dhe Shtator, ndersa ne gjirin e Hudsonit piku i periudhes se pjelljeve eshte ne Fund te qershorit dhe ne Cumberland , pjesa me e madhe e te vegjelve lindin qe nga fundi i korrikut deri ne fillim te gushtit.

Te vegjelit e sapo lindur jane 1.5 metra te gjate, peshojne rreth 80 kilogram dhe kane ngjyren gri. Te vegjelit mbeten te varur nga nenat e tyre per te pakten dy vjet. Belugat meshkuj e arrijne pjekurine seksuale midis kater dhe shtate vjet , ndersa femrat e rrijne pjekurine seksuale gjate periudhes gjashte deri ne nente vjet. Belugat mund te jetojne per me shume se 50 vjec.