Azem Shkreli

Azem Shkrelí lindi më 1938 në Rugovë të Pejës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa në Prishtinë ai vazhdoi shkollën e mesme për të vazhduar fakultetin Filozofik, degën e gjuhës dhe të letërsisë shqipe. Për shumë vjet ai ka qenë kryetar i shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës, drejtor i Teatrit Krahinor në Prishtinë dhe themelues e drejtor i Kosova Filmit.

Poezitë e tij janë përkthyer në shumë gjuhë të huaja. Shfaqja e Azem Shkrelit si poet, përpos që përputhej me ardhjen e talentit të fuqishëm, shënonte njëkohësisht kthesën e parë drejt hapjes dhe modernizimit të poezísë shqipe të Pasluftës. Shkreli u ngjít natyrshëm në kulmet e poezisë së sotme shqiptare dhe këtë vend ai e konsolidoi dhe e përforcoi nga njëra vepër poetike në tjetrën, deri në atë të fundit, që e la dorëshkrim "Zogj dhe gurë", botuar më 1997.

Vdiq në pranverën e vitit 1997.

Veprat letrare

Poezi

• Bulzat (1960),
• Engjujt e rrugëve (1963),
• E di një fialë prej guri (1969),
• Nga bibla e heshtjes (1975),
• Pagëzimi i fjalës (1981),
• Nata e papagajve (1990),
• Lirikë me shi (1994),
• Zogj dhe gurë (1997).

Prozë

• Karvani i bardhë (1961),
• Sytë e Evës (1975),
• Muri përfundi shqipes Shtatë nga at,

Drama

• Fosilet (1968),
• Varri i qyqes (1983) etj.

Lidhje të jashtme

Azem Shkreli tek IMDb

• http://www.elsie.de/en/books/b50.html
• http://www.letersia.fajtori.com/Letersi/Moderne/Azem_Shkreli/
• Strona poświęcona A.Shkreli
• Strona poświęcona literaturze albańskiej

Azem shkreli u ngjit ne maje te letrave shqipe dhe vetes i krijoi pavdeksine Me dhembje e perjetuam ndarejen e tij fizike nga ne,ne mergimtaret e NRW,se ne Gjermani, ne Qendren Kulturore Shqiptare, ne Gelsenkirchen, undame nga ai nje jave para se te jepte frymen e fundit! At kohe ai mbajti ne at qender nje ore letrare. Azem shkreli u ngjit ne maje te letrave shqipe dhe vetes i krijoi pavdeksine

Shkruan: Shaban Cakolli

Autoritet i cili nuk mund te zevendsohet, qe i mungon shume Kosoves, me te cilin do te kishim nje krijimtari me te mire, nje kinomatografi me moderne. Nje poet qe tere qenja e tij i kushtohej poezise, vertete ai ishte vet poezia!

Poezia e tij nuk mbeshtetej ne anene reagimit,por ne urtesine. Azemi ishte figure madhore intelektuale,nje poet qe e mbajti gjalle lirine e Kosoves. Ishte poet i gjykimit te thelle, poet qe kerkonte qe koha te mos kohoj pa ne. Ai nuk kishte nevoje per lavdata, nga se ishte lavdata vet. Shkreli ka gedhendur gjuhen dhe kanxjrre thesare prej saj. Ishte i afert me njerez, te lexoje Azemin dhe me pas te qendroje me te, nuk do te kishe verejtur fare ndryshime, ai ishte poezia vet. I ka dashur shume mergimtaret, dhe ka bashkepunuar meta. Shihej se kishte nje ngarkese psikologjike ne rrafshin kombetar.

Ka qene i afert dhe bashkepunetor me personalitete te shquara gjermane, veqmas me Hans Joachim-Lanksch dhe Bodo Gudjons. Kosova dhe shqiptaret kudo qe ndodhen,me vdekjen e Shkrelit humben, prijesin e teatrit, prijesin e shkrimtareve,te kosovafilmit, poetin, prozatorin dhe dramaturgun, gazetarin e shkelqyer:

Ishte autor i shume librave"Bulzat","Engjujt e rrugeve";"di nje fjale prej guri","Nga bibla e heshtjes","Pagezimi i fjales","Kenga e hutinit","karvanii bardhe,etj.,deri te vellimi i fundit "Zjarr i fjetur".

Veprat etij ishin te vequara dhe te botuara ne shume gjuhe: angleze,italiane,hungareze,rumune,ruse,turke,gjerm ane,daneze,arabe,sllovene,maqedone,dhe serbe.

Ai me kohe kishte hapur rruge ne krijimtarine dhe kulturen shqiptare, por edhe ne gazetari, dalloheshin reportazhet e tij te veqanta dhe te guximshme per kohen e tij. Shkreli ishte poet mendimtar, poet qe aq sa mbeshtetej ne pervojen e tij, po aq ne fuqine e mendimit, kurse natyra, elementi rustikal dhe idilik, jane vetem mjete per te ambientuar objektin e observimit. Te libri i heshtjes, heshtja na del si nje alegori, meqe shenjon fjalen e brendshme te poetit, urtine dmth, fuqine emendimit. Ai i ka frymezuar brezat pas me porosine: Mos u ben poet,nese nuk mundte lindesh ,ne secilin varg, ne secilen fjale"; "Por edhe mos u be poet, nese nuk mund te vdesish , persecilin varg, per secilen fjale"!!!

Te poezite e Shkrelit, peshohen mire fjalet, si fjala e shenuar, po ashtu ajo e thene, del si nje nga problemet kyqe dhe me funksion te veqante.

MBI DET

Skajin nuk ta pame fundin nuk ta dime na more me vete Gjemim i fjetur s'dime ku po na shpie lamtumire brigje Poshte peshkaqen larte peshkanjerez i bukur o.

Me dhembje e perjetuam ndarejen e tij fizike nga ne,ne mergimtaret e NRW,se ne Gjermani, ne Qendren Kulturore Shqiptare, ne Gelsenkirchen, undame nga ai nje jave para se te jepte frymen e fundit! At kohe ai mbajti ne at qender nje ore letrare. Aty une lexova cikel poezish nga permbledhja ime"TOKe DARDANE",duke u kthyer nga nga skena, ne vend qe t'ja jipja nje liber, ai ma ori nga dora,e lexoj per pak qaste, pastaj erdhi:

Me thas e i kishte pelqyar shume, dhe do ta lexonte tersisht, kur te kthehem pas dy javeve me tha, do te bisedojme me gjersisht!Por fatkeqesisht, shkoi dhe nuk u kthye me.

Fjalet e tija me mbeten ne kujtese, kurse lajmi i vdekjes se tij na pat rene si rrufe. Azem Shkreli, iku ne jeten tjeter si cdo udhetar i kesaj bote, natyrisht iku heret, por mbeti ne maje te letrave shqipe. Ne krijuesit ne mergim, me mall e kujtojme, e nderojme, e kultivojme dhe e rrespektojme.