Siria: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
COBJK (diskuto | kontribute) |
COBJK (diskuto | kontribute) |
||
Rreshti 19: | Rreshti 19: | ||
== Politika == |
== Politika == |
||
: '''''Artikulli kryesor : [[Sistemi shtetëror - {{PAGENAME}}|Sistemi shtetror]]''''' |
: '''''Artikulli kryesor : [[Sistemi shtetëror - {{PAGENAME}}|Sistemi shtetror]]''''' |
||
Siria, është Shtet Arab që qeveriset nga Republika.Kryetari i Shtetit është [[Bashar Al Assad]].Edhe pse Siria është Republikë shumë partiake, pushteti është në duart e Partisë Bathiste.Kryeqyteti i Sirisë është [[Damasku]].Siria ndahet në 13 krahina.Është Anëtare e [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|OKB'së]]. |
|||
== Njësitë administrative == |
== Njësitë administrative == |
Versioni i datës 14 tetor 2010 22:44
الجمهوريّة العربيّة السّوريّة
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Moto Kombëtare: "Bashkim, Liri, Socializëm" | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
Të dhëna tabelare
|
Siria është republikë në Lindjen e Afërt (Azinë Lindore) që zë jë sipërfaqe prej 185 180 km2 në të cilën jetojnë diçka më shumë se 15,17 milion banorë. Republika për kryeqytet a Damaskun (Damaskus) dhe për gjuhë zyrtare shtetërore gjuhën arabe.
Brendia e sipërfaqes së Sirisë është shkretinë e stepave dhe shkretinë e rërës. Në veri perëndim të sipërfaqes së dheut frytdhënës përgjatë bregdetit të Mesdheut pason zona malore, lartësia e së cilës bie në gropën e Sirisë. Në jug perëndim bashkohet pjesa e quajtur Antilibani me malet hermone. Në pjesën bregdetare sundon klimë mesdhetare.
Popullsia është e përzier dallohen arabët sirianë, kurdët dhe armenët. Për nga feja dominojnë anëtarët e fesë së myslimanëve me rreth 80% të ritit/drejtimit sunit, pastaj vinë me radhë të krishterët, jahuditë dhe anëtarët e një besimi të quajtur drusë (Drusen).
Në bregdet, luginat e lumit dhe fushat e ujitura mbillen misri, mëndafshi, pemët dhe rrushi. Blegtoria veçohet për kultivimin e dhenve dhe dhive. Si pasuri natyror ka naftën dhe gazin natyrorë. Në Siri po ashtu ndër të tjerat është e zhvilluar industria e tekstilit dhe e produkteve ushqimore. Partner të tregtisë kryesisht janë vendet Evropiane, Turqia, Arabia Saudite dhe Libani.
Ka dy porta të njohura bregdetare, në Latakia edhe në Banias, ndërsa porta ajrore ndërkombëtare ndodhet në kryeqytet.
Historia
- Artikulli kryesor : Historia
Në antiken e hershme dhe në përgjithësi, po thua se deri në ditët tona, kjo sipërfaqe ka qenë arenë e luftimeve të fuqive të kohës. Si do që të jetë gjatë antikës për përparësi në Lindjen e Afërt luftonin ndër të tjerët heithët (Hethiten), egjiptianët, asirianët dhe persianët. Që nga viti 301 para erës sonë llogarite të ketë qenë pjesë e perandorisë selekuidëve helenë, ndërsa nga viti 64 para lindjes së Jezu Krishtit pjesa më e madhe e kësaj sipërfaqe ishte provincë romake. Nga viti 363 bie në duart e arabëve nga të cilët më 1516 e merr perandoria osmane dhe e mbajnë deri me ardhjen e trupave franceze më 1918 ku e lartësojnë mandatin e Lidhjes së Kombeve. Më 1926 nga mandati lëshohet Libani dhe më 1946 Siria shpallet Republikë e pavarur. Në vitin 1958 Paria siriane vendosë që të bashkohet me Egjiptin për të formuar Bashkimin e Republikave Arabe, bashkësi e cila zgjatë deri më 1961 kur Egjipti vendosë marrëdhënie bilaterale me Izraelin. Në luftën e arabëve kundër jahudive (Izraelit) të njohur si lufta Gjashtëditëshe më 1967, Siria humbë sipërfaqen e quajtur bregu i Galanit. Pas luftërave të brendshme politike, në krye të fuqisë depërton gjenerali H. al-Asadi (Assad) me një puç në vitin 1970.
Nga viti i zgjedhjes së presidentit autoritarë më 1971 me kujdes pason një "Hapje". Gjatë vitit 1967, Siria përzihet në konfliktet e zhvilluara në shtetin fqinjë (Liban) dhe pushton pjesën më të madhe dhe me Marrëveshjen e Miqësisë të majit 1991 fillon zbutjen e prezencës ushtarake në këto pjesë. Po ashtu më 1991 hynë në grupin e shteteve që ishin kundër Sadamit (Irakut), në aleancën kundër-irakiane në luftën e II-të të gjirit persianë. Po në këtë vit merr pjesë në Konferencën për Paqe në Lindjen e Afërt dhe nga kjo kohë përpiqet të rregullojë paqen me Izraelin, ku synim ka kthimin e territorit të bregut Golanit. Nga viti 2000 president i shtetit ishte Bahar al Asadi (Bachar al-Assad).
Politika
- Artikulli kryesor : Sistemi shtetror
Siria, është Shtet Arab që qeveriset nga Republika.Kryetari i Shtetit është Bashar Al Assad.Edhe pse Siria është Republikë shumë partiake, pushteti është në duart e Partisë Bathiste.Kryeqyteti i Sirisë është Damasku.Siria ndahet në 13 krahina.Është Anëtare e OKB'së.
Njësitë administrative
- Artikulli kryesor : Njësitë administrative
Gjeografia
- Artikulli kryesor : Gjeografia
Siria ka një sipërfaqe prej 185,180 km2.Siria ndodhet në Lindje të Detit Mesdhe.Në Veri kufizohet me Turqinë, në Lindje me Irakun, në Jug me Jordaninë dhe Izraelin.1/3 e tokave të Sirisë janë shkretëtira.Siria mund të ndahet në tri pjesë: Bregdeti i Sirisë, zonat malore, dhe Shkretëtira e Sirisë.
Në zonat bregdetare klima është e lagësht dhe me nxehtësi të larta gjatë stinës së verës.Në dimër shpesh herë paraqiten mjegullat, dhe ka rreshje shiu. Në zonat malore, sasia e rreshjeve vjetore arrin në 1000mm.Klima në Gusht është afërsisht 38°C.
Eufrati është lumi më i madhë i Sirisë.Lumenjtë tjera janë Berada dhe Oronto. Nuk ka liqen të mëdha, por ka pak liqene të vogla,
Ekonomia
- Artikulli kryesor : Ekonomia
Demografia
- Artikulli kryesor : Demografia
Kultura
- Artikulli kryesor : Kultura
Lidhje të jashtme
- Qeveria :
- Kryetari :
- Parlamenti :
- Ministria :
Ky artikull me tematikë në lidhje me gjeografinë e Azisë është një faqe cung. Ju mund të ndihmoni Wikipedia-n duke e përmirësuar atë. |