Halloween: Dallime mes rishikimesh
[redaktim i pashqyrtuar] | [redaktim i pashqyrtuar] |
Olsi (diskuto | kontribute) U kthye versioni 961432 i bërë nga 79.106.109.40 (diskutimet) |
|||
Rreshti 2: | Rreshti 2: | ||
[[Skeda:Halloween-card-mirror-1904.jpg|thumb]] |
[[Skeda:Halloween-card-mirror-1904.jpg|thumb]] |
||
'''Halloween''' (hellëuin) e ka prejardhjen në kremtimin e ndërrimit të viteve të kalendarit të Kelteve, natën midis [[31 tetor]]it dhe [[1 nëntor]]it. Qe para 600 viteve p.e.s populli kelt mirëpriste në këtë mënyre muajt e errët të dimrit duke u ndare në të njëjtën kohë nga periudha e lulëzuar e verës. |
'''Halloween''' (hellëuin) e ka prejardhjen në kremtimin e ndërrimit të viteve të kalendarit të Kelteve, natën midis [[31 tetor]]it dhe [[1 nëntor]]it. Qe para 600 viteve p.e.s populli kelt mirëpriste në këtë mënyre muajt e errët të dimrit duke u ndare në të njëjtën kohë nga periudha e lulëzuar e verës. Druidet (lloj besimi) ia përkushtonin këtë natë Zotit të tyre të vdekjes Samhain. Gojedhana thotë se ai i ka mbledhur shpirtrat e të vdekurve të 12 muajve që kanë shkuar pasi që i kanë lare mëkatet e tyre, dhe i ka dërguar në parajsën Kelte. |
||
Njerëzit mbledhshin në kodrat mbi tokat e tyre dhe duke ndezur zjarre të mëdhenj perzenin shpirtrat e keqinj të viti që shkoi. Më pas shuanin përkohësisht zjarrin në shtëpitë e tyre dhe pak më vonë e ndiznin përsëri. |
|||
Kështu emri Halloween i ka rrënjët në Evrope. Kisha ua mori Kelteve këtë zakon gjate rrejdhes se kristianizmit. Ishte At Gjergji i IV i cili ne vitin [[837]] e ringjalli [[1 nëntor|1 Nëntorin]] duke e quajtur Dita e të gjithë Shpirtrave. Për të mos shtrembëruar shkakun të Samhain-it kjo ditë është menduar të jetë edhe dita e të vdekurve. |
|||
Vetëm në qindvjeçarin e 19 arriti Halloween të kaloj Atlantikun për në Amerikën Veriore së bashku me pasardhësit e Kelteve, Irlandezet të cilët shtegtuan atje për shkak të kushteve të këqija për jetës. Atje ky zakon u përhap shpejt në të gjithë vekendin, por gjatë përhapjes pësoi edhe ndryshim të dukshëm. Kështu tashme Halloween më tepër përngjan me karnevalet së sa me zakonet e mëhershme. |
|||
Shenja dalluese e Hallowwen-ve është kungulli, e cila e ka prejardhjen në [[ShBA]]. Por ama arsyeja e përdorimit të kungullit me vrima me pamje të jashtme të frikshme dhe njëkohësisht të bukur rrjedh gjithashtu nga koha e Kelteve. Një zuzar me emrin Jack O'Lanten duhej të shkonte në ferr pas vdekjes së tij. Por Djalli e ktheu mbrapsht duke i dhëne një copë qymyri (thëngjill) që digjej ta kishte gjatë gjithë rrugës. Jacku e vendosi qymyrin në një Rrepe të madhe dhe u nis drejt drejt një udhëtimi të pafundte me që nuk e lejuan të futej në asnjë mbretëri të vdekurish. Për njerëzit ishte më se e qartë që rrepa me qymyrin u shtinte tmerrin para së gjithash shpirtrave të keqinj. Meqenëse amerikanet përdoren kungullin në vend të rrepës, ai mbeti shenja dalluese e Halloween-ve. |
|||
[[Kategoria:Festë]] |
|||
[[af:Halloween]] |
|||
[[als:Halloween]] |
|||
[[ang:Ealra Hālgena Ǣfen]] |
|||
[[ar:هالووين]] |
|||
[[arz:هالويين]] |
|||
[[ba:Хэллоуин]] |
|||
[[bar:Halloween]] |
|||
[[bg:Хелоуин]] |
|||
[[bn:হ্যালোউইন]] |
|||
[[ca:Halloween]] |
|||
[[cs:Halloween]] |
|||
[[cy:Gŵyl Calan Gaeaf]] |
|||
[[da:Allehelgensaften]] |
|||
[[de:Halloween]] |
|||
[[el:Χάλοουϊν]] |
|||
[[en:Halloween]] |
|||
[[eo:Halloween]] |
|||
[[es:Halloween]] |
|||
[[et:Halloween]] |
|||
[[eu:Halloween]] |
|||
[[fa:هالووین]] |
|||
[[fi:Halloween]] |
|||
[[fr:Halloween]] |
|||
[[ga:Oíche Shamhna]] |
|||
[[gl:Halloween]] |
|||
[[gu:હેલોવીન]] |
|||
[[gv:Oie Houney]] |
|||
[[haw:Heleuī]] |
|||
[[he:ליל כל הקדושים]] |
|||
[[hi:हैलोवीन]] |
|||
[[hr:Noć vještica]] |
|||
[[hu:Halloween]] |
|||
[[id:Halloween]] |
|||
[[is:Hrekkjavaka]] |
|||
[[it:Halloween]] |
|||
[[ja:ハロウィン]] |
|||
[[jbo:xalo,uin]] |
|||
[[ka:ჰელოუინი]] |
|||
[[kn:ಹ್ಯಾಲೋವೀನ್]] |
|||
[[ko:할로윈]] |
|||
[[ksh:Halloween]] |
|||
[[la:Pervigilium Omnium Sanctorum]] |
|||
[[lb:Halloween]] |
|||
[[li:Halloween]] |
|||
[[lt:Helovinas]] |
|||
[[lv:Helovīns]] |
|||
[[mg:Halôhinina]] |
|||
[[mk:Ноќ на вештерките]] |
|||
[[mr:हॅलोवीन]] |
|||
[[ms:Halloween]] |
|||
[[mt:Halloween]] |
|||
[[nah:Halloween]] |
|||
[[nl:Halloween]] |
|||
[[nn:Halloween]] |
|||
[[no:Halloween]] |
|||
[[nrm:Halloween]] |
|||
[[pl:Halloween]] |
|||
[[pt:Dia das bruxas]] |
|||
[[qu:Halloween]] |
|||
[[ro:Halloween]] |
|||
[[ru:Хэллоуин]] |
|||
[[sah:Һеллоуин]] |
|||
[[sco:Hallae E'en]] |
|||
[[sh:Noć vještica]] |
|||
[[simple:Halloween]] |
|||
[[sk:Halloween]] |
|||
[[sl:Noč čarovnic]] |
|||
[[sr:Ноћ вештица]] |
|||
[[sv:Halloween]] |
|||
[[szl:Halloween]] |
|||
[[ta:ஆலோவீன்]] |
|||
[[te:హాలోవీన్]] |
|||
[[tg:Хеллоуин]] |
|||
[[th:วันฮาโลวีน]] |
|||
[[tl:Gabi ng Pangangaluluwa]] |
|||
[[tr:Cadılar Bayramı]] |
|||
[[tt:Хэллоуин]] |
|||
[[uk:Хелловін]] |
|||
[[ur:ہالووین]] |
|||
[[vi:Halloween]] |
|||
[[vls:Halloween]] |
|||
[[zh:万圣夜]] |
|||
[[zh-yue:萬聖夜]] |
Versioni i datës 3 qershor 2011 22:28
Halloween (hellëuin) e ka prejardhjen në kremtimin e ndërrimit të viteve të kalendarit të Kelteve, natën midis 31 tetorit dhe 1 nëntorit. Qe para 600 viteve p.e.s populli kelt mirëpriste në këtë mënyre muajt e errët të dimrit duke u ndare në të njëjtën kohë nga periudha e lulëzuar e verës. Druidet (lloj besimi) ia përkushtonin këtë natë Zotit të tyre të vdekjes Samhain. Gojedhana thotë se ai i ka mbledhur shpirtrat e të vdekurve të 12 muajve që kanë shkuar pasi që i kanë lare mëkatet e tyre, dhe i ka dërguar në parajsën Kelte.
Njerëzit mbledhshin në kodrat mbi tokat e tyre dhe duke ndezur zjarre të mëdhenj perzenin shpirtrat e keqinj të viti që shkoi. Më pas shuanin përkohësisht zjarrin në shtëpitë e tyre dhe pak më vonë e ndiznin përsëri.
Kështu emri Halloween i ka rrënjët në Evrope. Kisha ua mori Kelteve këtë zakon gjate rrejdhes se kristianizmit. Ishte At Gjergji i IV i cili ne vitin 837 e ringjalli 1 Nëntorin duke e quajtur Dita e të gjithë Shpirtrave. Për të mos shtrembëruar shkakun të Samhain-it kjo ditë është menduar të jetë edhe dita e të vdekurve.
Vetëm në qindvjeçarin e 19 arriti Halloween të kaloj Atlantikun për në Amerikën Veriore së bashku me pasardhësit e Kelteve, Irlandezet të cilët shtegtuan atje për shkak të kushteve të këqija për jetës. Atje ky zakon u përhap shpejt në të gjithë vekendin, por gjatë përhapjes pësoi edhe ndryshim të dukshëm. Kështu tashme Halloween më tepër përngjan me karnevalet së sa me zakonet e mëhershme.
Shenja dalluese e Hallowwen-ve është kungulli, e cila e ka prejardhjen në ShBA. Por ama arsyeja e përdorimit të kungullit me vrima me pamje të jashtme të frikshme dhe njëkohësisht të bukur rrjedh gjithashtu nga koha e Kelteve. Një zuzar me emrin Jack O'Lanten duhej të shkonte në ferr pas vdekjes së tij. Por Djalli e ktheu mbrapsht duke i dhëne një copë qymyri (thëngjill) që digjej ta kishte gjatë gjithë rrugës. Jacku e vendosi qymyrin në një Rrepe të madhe dhe u nis drejt drejt një udhëtimi të pafundte me që nuk e lejuan të futej në asnjë mbretëri të vdekurish. Për njerëzit ishte më se e qartë që rrepa me qymyrin u shtinte tmerrin para së gjithash shpirtrave të keqinj. Meqenëse amerikanet përdoren kungullin në vend të rrepës, ai mbeti shenja dalluese e Halloween-ve.