Asubranipal

Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë

Ashurbanipali (shkruhet edhe Assurbanipal ose Ashshurbanipal, që do të thotë "Ashuri është krijues i një trashëgimtarit") i lindur në vitin 668 para Krishtit dhe i vdekur në vitin 627 p.e.s., ishte një mbret asirian, bir i Esarhaddonit dhe mbreti i fundit i fuqishëm i Perandorisë Neo-Asiriane (934-609 p.e.s.). Ai është i famshëm për grumbullimin e një sasie të konsiderueshme dokumentesh kuneiforme në pallatin e tij mbretëror në Ninive. Ky koleksion, i njohur si Biblioteka e Ashurbanipalit, tani është e vendosur në Muzeun Britanik. Në Bibël ai quhet Asenappar (Ezra 4:10). Historiani romak Justinus e identifikon atë si Sardanapalus. Ashurbanipal ka lindur aty nga fundi i një periudhe 15-100-vjeçare të pushtetit asirian. Babai i tij, Esarhaddoni, djali më i ri i Senakeribit, ishte bërë trashëgimtari kur princi i kurorës, Ashuri-nadin-shumi, u rrëzua nga rebelët nga pozita e tij si vasal i Babilonisë. Esarhaddon ishte i biri nuk i mbretëreshës Senaheribë, Tashmetum-sharratt, por i semitishtes perëndimore "grua pallat" Zakutu, "i pastër" (të krahasohet me arabishten moderne standarde زكاة [Zekati], "ajo që pastron"), i njohur nga emri i saj amtar Naqia. E vetmja mbretëreshë e njohur për Esarhaddon ishte Ashuri-hamat, i cili vdiq në vitin 672 para Krishtit. Ashurbanipal u rrit deri në të vogël pallatit të quajtur bit reduti (shtëpi e trashëgimisë), e ndërtuar nga gjyshi i tij Senasheribi, kur ai ishte princ trashëgimtar në sektor verior të Ninivës. Në vitin 694 p.e.s., Senasheribi kishte përfunduar "Pallatin Pa Rival" në qoshe të akropolit jugperëndimor, ku shumica e strukturave më të vjetra janë zhdukur.